De gesprekken met Bart De Pauw, het contract voor Niels Destadsbader of het uitstellen van ‘Godvergeten’… Geen discussie over de VRT of de naam van Ricus Jansegers duikt op. Wie is de nummer twee van de VRT die meer vijanden dan vrienden heeft? ‘Als het aan hem ligt, schaft hij morgen Canvas af.’
Jan Debackere – De Morgen
“Er is een heksenjacht bezig.” De mening van VRT-personeelsleden vragen over wat er de voorbije weken allemaal aan de Reyerslaan gebeurde, is geen evidentie.
De angst regeert: angst voor represailles, angst zelfs voor ontslag als ontdekt wordt wie er met de pers praat. Dus wordt er met andere e-mailadressen gewerkt en met andere gsm-nummers gebeld.
Maar er wordt wel gepraat, off the record en anoniem, want het kan zo niet langer, vinden velen. En daarbij valt steevast de naam van Ricus Jansegers, directeur content bij de openbare omroep.
“Iedereen is bang voor hem”, zegt een schermgezicht. “Hij zaait angst en laat niemand uitspreken.”
Jansegers werd drie jaar geleden door CEO Frederik Delaplace bij de VRT binnengehaald nadat hij eerder als programmadirecteur werkte bij onder meer DPG Media (VTM) en SBS Belgium (het toenmalige VT4 en VIJFtv).
Als directeur content is hij bij de openbare omroep verantwoordelijk voor alles wat de tv- en radiozenders maken. Een job waar grote budgetten en dus ook veel macht en verantwoordelijkheden mee samenhangen.
“Hij heeft veel expertise en metier in de televisiewereld”, zo is vriend en vijand het eens.
Al doet zijn verhuis naar de Reyerslaan veel mensen in de tv-wereld wat vreemd opkijken: Ricus Jansegers, de man van de commerciële tv, gaat nu werken bij de openbare omroep waar de opdracht helemaal anders is?
Dat is voor hem altijd een gevecht gebleven, zegt een bron.
“Met zijn verleden en cv was hij voor veel mensen meteen persona non grata: alles wat hij doet, wordt kritisch bekeken en beoordeeld.”
Dat hij er kwam op een moment dat de VRT stevig moest besparen en meer op digitaal moet inzetten, maakt het niet makkelijker.
Zijn verleden wordt gretig opgerakeld als hij een half jaar na zijn intrede Niels Destadsbader een duur exclusiviteitscontract voorschotelt.
Zijn idee, klinkt het aan de Reyerslaan: hij wilde een trofee binnenhalen en zo meteen ook VTM de loef afsteken. Één probleem: er lag geen plan klaar voor Destadsbader. Dat die pas dit voorjaar zijn eerste programma kreeg, is geen toeval.
Veel VRT-medewerkers krijgen dan ook voor het eerst te maken met de manier van leiden van Jansegers.
Uit het vijftiental getuigenissen dat deze krant hoorde komt bijna steevast hetzelfde naar voren: Ricus Jansegers is dominant, autoritair en drijft zijn zin door.
Wie niet volgt, wordt geïntimideerd en/of buitenspel gezet. Tegenargumenten gaan het ene oor in, het andere oor uit.
“Talent om te luisteren heeft hij niet”, luidt het meermaals. Of ook: “Een leiderschapsstijl uit de jaren negentig.”
Gedreven
Jansegers maakt zo snel vijanden aan de Reyerslaan, al overtuigt hij ook tv-makers die al lang meedraaien bij de VRT.
“Hij is de meest gedreven directeur die ik ooit ben tegengekomen”, zegt één van hen.
“Hij is een man met een visie, heel ambitieus en duidelijk.” Dat laatste geeft Jansegers een groot voordeel ten opzichte van vele andere directeurs, zegt een ander schermgezicht.
“Vroeger wist je soms niet waar je aan toe was, bij Ricus weet je het meteen.”
‘Hij is de meest gedreven directeur die ik ooit ben tegengekomen. Hij is een man met een visie, heel ambitieus en duidelijk’
Maar er zijn wellicht meer tegenstanders, zo leert de rondvraag van De Morgen, want de voorbije jaren stapelden de conflicten zich op.
Aan de Reyerslaan is het een publiek geheim dat Jansegers en verschillende mensen van het netmanagement van VRT 1 en VRT Canvas niet meer door één deur kunnen.
Maar ook elders maakt hij brokken met zijn eigengereid optreden en soloslim spelen.
Bij de vakbonden kennen ze de verhalen over intimidatie ook, maar telkens krijgen ze dan meteen de vraag om er niets mee te doen.
“Uit schrik dat ze hun job zouden verliezen.”
Maar het is niet alleen zijn stijl en agressieve taalgebruik, ook over vrouwen maakt hij soms denigrerende opmerkingen.
Zo laat Jansegers zich niet alleen neerbuigend uit over wat oudere vrouwelijke schermgezichten – “vrouwen boven de veertig vindt hij oninteressant”, zegt een bron.
Ook schampere opmerkingen over het gewicht van schermgezichten zijn geen uitzondering, bevestigen meerdere bronnen.
Machtsbastion
Dat hij de voorbije jaren ook enkele getrouwen binnenhaalde met wie hij jarenlang bij VTM of SBS samenwerkte, is koren op de molen van de critici.
Omdat voor sommige van die jobs geen vacatures uitgeschreven werden, of omdat het vaak commerciële profielen zijn.
Die mensen komen wel op belangrijke plaatsen binnen de omroep. “En dat terwijl er binnen de VRT meer dan genoeg talent is”, zegt een bron.
“Maar het is zijn manier om zijn machtsbastion te vergroten.”
De kritiek over de commerciële profielen sluit aan bij de onvrede bij veel VRT’ers over de inhoudelijke koers.
Er is immers niet alleen het contract van Niels Destadsbader, ook zijn focus op entertainment is voor velen vloeken in de kerk.
Het geflopte The Greatest Dancer van Vlaanderen, wat hij net als de bekritiseerde outsourcing van Thuis ook doordrukte, wordt daarbij als symptomatisch gezien. Ten onrechte, vindt een tv-maker.
“Het is normaal dat hij zo’n programma test om de VRT weer op de kaart te krijgen. Bovendien is hij echt niet alleen geïnteresseerd in shiny floor shows.”
“Het programmaschema mocht wel wat opgefrist worden”, zegt een andere insider.
‘De opdracht die een openbare omroep heeft, interesseert hem niet. Canvas en de radiozenders evenmin. Dat is onvergeeflijk voor iemand in zijn functie’
Alleen vergeet hij volgens zijn critici dat hij bij de VRT werkt, waar ook andere normen gelden.
“De opdracht die een openbare omroep heeft, interesseert hem niet”, luidt het.
Zo zijn programma’s met een maatschappelijke laag, iets waarin een openbare omroep zou moeten uitblinken, niet zijn fort. Daarom ook dat Canvas een ondergeschoven kindje dreigt te worden.
“Als het aan hem ligt, schaft hij morgen Canvas af”, zegt een bron. Idem voor de radiozenders, waar hij eveneens voor verantwoordelijk is: die moeten het met zijn minimale aandacht doen.
“Dat is onvergeeflijk voor iemand in zijn functie.”
Jansegers focust op VRT 1 en dan nog het liefst op de lineaire zender. Daar is hij ook een krak in, getuigen velen.
Hij weet als geen ander hoe je een programmaschema in elkaar moet steken om kijkers te halen en bij de zender te houden. En daar slaagt hij ook in: de kijkcijfers zijn prima.
“Hij is daar zelf heel ambitieus in, maar heeft eigen doelstellingen. Hij kijkt naar markt aandeel, kijkcijfers…”, zegt een ingewijde.
“Alleen mist hij soms aansluiting bij een bredere visie over wat de VRT moet zijn.”
Lees: het digitale verhaal, dat vandaag zo belangrijk is, interesseert hem minder. Het slagen van een programma toetst hij af aan wat het op de klassieke televisie doet.
De focus op VRT 1 verklaart mee waarom hij zo graag Destadsbader wou binnenhalen, of waarom hij nu ook naar Zita Wauters kijkt.
Een talent, daarover is iedereen het eens, maar ook iemand die je nog goed moet begeleiden en voorzichtig laten groeien, net zoals dat met Gloria Monserez gebeurde.
Jansegers wil haar nu zo snel zo veel mogelijk laten doen. Dat hij daarbij VTM, waar haar vader Koen Wauters uithangbord is, opnieuw de loef afsteekt, is meer dan aardig meegenomen.
Bart De Pauw
De onvrede culmineerde de voorbije weken in de heisa over Het proces dat niemand wou, de documentaire over Bart De Pauw, en in nasleep daarvan een nieuwe discussie over het uitstellen van Godvergeten.
Dat er discussies zijn over programma’s en de uitzenddatum, is normaal.
Dat een programmadirecteur soms vervelende knopen moet doorhakken, is dat al evenzeer. Maar ook hier speelden Jansegers en VRT-CEO Delaplace soloslim en gingen ze in tegen alle eerder gemaakte afspraken.
Toen op de VRT-persconferentie in december vorig jaar aangekondigd werd dat VRT Canvas Het proces dat niemand wou zou uitzenden, was daar al lang over gepraat en alles afgecheckt.
Dat Delaplace en hij daarna toch meegingen in het verhaal van De Pauw en zijn voorstel om de documentaire te wijzigen, stuit op onbegrip en tegenkanting. Maar alle argumenten contra ten spijt drijft het duo hun beslissing door.
Met rampzalige gevolgen, weet iedereen nu: voor de slachtoffers, voor De Pauw, voor de VRT.
Er volgt een persbericht met excuses voor de buitenwereld, maar daar bleef het bij. Intern werd er nauwelijks nog een woord over gerept.
Ook de discussie rond Godvergeten zorgde vorig najaar voor eenzelfde ongeloof.
Na het losbarsten van de zaak rond Sven Pichal wilde Jansegers dat programma over de verkiezingen van dit jaar tillen. Omdat de VRT-top vreesde dat er een link tussen beide zaken gelegd zou worden.
Omdat de directie een afkeer heeft van debat rond VRT-programma’s, zeggen kwatongen.
Bij Godvergeten haalden de makers uiteindelijk hun slag thuis, maar het hield Delaplace niet tegen om achteraf te zeggen dat hij ‘apetrots’ was op het programma.
Olifant
De onvrede rond Jansegers’ optreden is opmerkelijk voor wie hem meemaakte bij commerciële zenders.
Er zijn ook daar wel wat mensen te vinden die niet hoog met hem oplopen, maar opmerkingen over zijn stijl zijn niet bekend.
Hoe komt dat dit bij de VRT wel zo is? En, vooral ook, waarom wordt er niets aan gedaan terwijl Delaplace er al meermaals op aangesproken is?
De context is om te beginnen helemaal anders, is de meest logische verklaring: een commerciële omroep valt niet te vergelijken met de VRT.
De omroep is niet alleen een logger en trager instituut, de VRT ligt vooral veel meer onder een vergrootglas, zeker vanuit de politiek. Daarom ook dat de zaak-De Pauw zulke grote proporties aanneemt.
“Je moet er met veel meer zaken rekening houden. Als je daar weinig affiniteit mee hebt, zal dat snel botsen. Dit is wat nu gebeurt.
“Op dat vlak is hij een olifant in een porseleinwinkel.”
Maar het is ook een verhaal van de structuur binnen de VRT, en van bestuurlijke zwakte.
Zo heb je naast de directie Content, waar Jansegers de baas is, ook een directie Connectie, die verantwoordelijk is over hoe je die content via (digitale) kanalen bij de kijker of luisteraar brengt.
De structuur is niet alleen vreemd in een digitale omgeving, nog vreemder wordt het als Connectie geen impact heeft op wat Content doet.
De directies werken zo naast elkaar en voeren vooral ook een strijd tegen elkaar voor budgetten. Jansegers, met al zijn ervaring, is daar stukken beter in.
Een goede en sterke CEO zou dat kunnen vermijden, zeggen verschillende bronnen, maar dat is net het probleem: Delaplace doet dat niet.
Er is te weinig visie en geen consensus binnen het directiecollege over de na te streven doelen.
“In het begin had Delaplace wel de ambitie om zijn visie door te drukken, maar dat is weg. Hij weegt niet op de koninkrijkjes.”
Macht
Dat Delaplace, die uit de krantenwereld komt, geen ervaring heeft met radio en televisie, helpt niet: hij is afhankelijk van Jansegers.
In zijn VTM-jaren had die laatste collega-bazen met minstens evenveel kennis van zaken, wat voor de nodige checks-and-balances zorgde.
Bij VRT ontbreekt dat.
“Als je Ricus kan inschakelen in een goed draaiend team met een duidelijke sturing en waar de neuzen in dezelfde richting staan, kan hij veel bijdragen. Maar Delaplace geeft hem te veel impact en dat voelt Ricus perfect aan. Zo slaagt hij erin om disproportioneel veel macht te krijgen.”
‘Zeer goede mensen willen weg, alleen door hem. De omroep is tanende’
Jansegers laten vallen is voor Delaplace dus geen optie. Daarom ook dat hij meldingen over Jansegers’ gedrag afwimpelt met de simpele commentaar dat het “een stijl is die de VRT misschien niet gewoon is”.
Het zorgt voor veel frustratie bij flink wat mensen die De Morgen contacteerde.
“Zeer goede mensen willen weg, alleen door Ricus”, zegt een schermgezicht.
Onvermijdelijk sijpelt het ook verder in de organisatie door: een te machtige baas, te weinig visie, veel wantrouwen…
Het is niet houdbaar en de nog te zoeken externe bruggenbouwer zal niet voldoende zijn om de wonden te helen.
“Er worden nog heel veel goede dingen gemaakt, maar de omroep is wel tanende”, besluit een bron.
“Als je wat nu misloopt niet aanpakt, riskeer je dat de VRT nog meer tanende wordt. Dat zou jammer zijn, want de VRT moeten we echt koesteren.”
Reactie VRT
‘We staan voor veilige en respectvolle werkomgeving’
“VRT betreurt de negatieve en selectieve framing van directeur Ricus Jansegers en ons beleid. VRT gaat door een moeilijke maar noodzakelijke transformatie om de publieke omroep ook in de toekomst relevant te houden voor iedereen in Vlaanderen en Brussel. We begrijpen dat het veel aanpassingsvermogen vergt van talloze medewerkers. En daar komen, logischerwijs, al eens spanningen bij kijken.
“Als je echter eerlijk kijkt naar de kwalitatieve en kwantitatieve resultaten, dan kan je enkel vaststellen dat het toekomstplan werkt.
“VRT had inderdaad nood aan meer ontspannende programma’s, wat bleek uit het grootschalige onderzoek dat we deden bij het publiek (‘Jouw VRT’) in 2021. Die programma’s hebben ook een uitgesproken publieke-omroep-DNA.
“Daarnaast zijn er andere programma’s en initiatieven gekomen zoals Een nacht in het museum, Durf te vragen, Andermans zaken, de verkeerscampagne met Pommelien Thijs, Restaurant Misverstand, Het digitale dilemma, Schermtijd, de Digitour, Alles in de Strijd… en dit onder de leiding van en impuls door Ricus Jansegers.
“Het is bovendien onwaar dat er geen toekomst zou zijn voor VRT Canvas. Integendeel.
“Zoals in vele bedrijven gangbaar is, werken er mensen in het team van Ricus Jansegers die er langer zijn en nieuwe mensen. En dat is een gezonde mix. Trouwens, net die samenwerking levert grote impact op.
“Inhakken op iemands persoonlijkheid is gemakkelijk, laakbaar en eenzijdig. Er zijn vele collega’s, mannen en vrouwen, die met tevredenheid met hem samenwerken.
“We staan dan ook voor een veilige en respectvolle werkomgeving; in elke afdeling doen we daar veel inspanningen voor.”
Lees ook
Godvergeten – VRT-top hield ook ‘Godvergeten’ eerst tegen
De zaak-De Pauw – Open brief vanuit het culturele veld aan minister Benjamin Dalle
Bron: De Morgen