De beschuldigingen van Julie Cafmeyer over het vermeende grensoverschrijdende gedrag van theaterdirecteur Marc Verstappen maken heel wat reacties los. “Hij heeft mooie dingen gedaan in De Studio, maar we hebben geen nood aan dominante macho’s die angst inboezemen.”
Filip Tielens – De Standaard
“Zijn toxisch leiderschap is niet meer van deze tijd”
“Ik heb niet het idee dat Julie Cafmeyer in haar tekst veel verzint”, zegt een actrice die enkele producties bij De Studio creëerde.
“Ik werd heel boos om wat ik las en vond het erg herkenbaar.”
De actrice, die liever niet met haar naam in de krant wil, is er inmiddels vertrokken, omdat ze niet het gevoel had dat zij als gast iets kon veranderen aan de werksfeer in het theater.
Ze is een van de tien mensen, zowel vrouwen als mannen, die de voorbije jaren werkten als medewerker of artiest in De Studio en die hun verhaal vertelden aan De Standaard.
Allen herkennen ze zich in de beschuldigingen ten aanzien van theaterdirecteur Marc Verstappen, zoals Julie Cafmeyer ze schetst in haar verhaal Life is but a dream: ongepast flirtgedrag, vernederende opmerkingen en seksistische kritiek.
Hoeveel van haar tekst feit is en hoeveel fictie houdt Cafmeyer in het midden, maar uit de verschillende getuigenissen komt een patroon naar voren van toxisch leiderschap en grensoverschrijdend gedrag dat al vele jaren duurt.
Voor de getuigen – sommigen met naam, anderen anoniem vanwege mogelijke professionele gevolgen, en enkele anderen die liever niet geciteerd wilden worden – vormden de verbale agressie, emotionele manipulatie en voortdurende seksuele toespelingen van Verstappen een reden, en soms de belangrijkste reden, om de banden met De Studio door te knippen.
“Omgaan met zijn kuren”
Sien Vanmaele, die lange tijd huisartiest was bij De Studio, is er intussen opgestapt.
“De enige redenen daarvoor waren de seksistische opmerkingen en het machtsmisbruik van Marc”, vertelt de theatermaakster, die tal van negatieve ervaringen opsomt.
“Tijdens een vergadering met Marc had ik mijn nieuwe productieleider bij. Marc vroeg de hele meeting zaken als ‘Hij is een geil beest, neuken jullie de hele tijd achter de coulissen?’, terwijl hij hem opmerkingen gaf over zijn lange wilde manen.
“Bij een andere werkvergadering lag Marc uitgestrekt in de zetel en keek hij de hele tijd naar zijn roodgelakte nagels in plaats van naar mij.
“Ik vroeg hem wat De Studio mij als huisartiest financieel kon bieden, waarna hij met twee vingers voor zijn mond het bef-gebaar maakte en zei: ‘Dat is wat je kan krijgen.’
“Ik kwam buiten en ben in huilen uitgebarsten. Je denkt: als dit de manier is waarop je als jonge vrouw wordt behandeld in zakelijke gesprekken in de theaterwereld, dan hoeft het voor mij niet meer.”
“Marc kon ons heel erg kleineren en uitlachen, bijvoorbeeld als hij een voorstelling niet goed vond”, klinkt het bij een theatermaakster die jarenlang producties maakte onder de vleugels van Villanella en De Studio.
“Daarin was hij soms echt een toxische bullebak.”
Toch bleef ze met haar gezelschap nog geruime tijd aan boord, door de rock-’n-rollsfeer, de anarchie en de vrijheid van De Studio.
“Marc heeft echt een dubbele kant”, vertelt een actrice die jarenlang in coproducties met De Studio speelde.
“Hij maakt veel mogelijk voor zijn artiesten en is vernieuwend, maar daar staat tegenover dat je moet kunnen omgaan met zijn kuren. Zo is het doodvermoeiend om een halfuur te luisteren naar een monoloog van een man die alles weet.
“In zijn baldadigheid en nood om te provoceren zegt Marc ook dingen die niet kunnen. Hij kan het niet laten om over seks te praten én te benadrukken dat hij absoluut niet preuts is. Hij geeft je met plezier een inkijk in zijn seksleven, wat heel intimiderend kan werken.”
“In zo goed als elk gesprek had hij het wel over anale seks en tantra, de cursussen die hij toen volgde”, klinkt het bij Lot Saldien, die tien jaar werkte bij De Studio.
“Marc kwam geregeld over mijn bureau hangen en begon dan mijn nek te masseren.”
De seksistische opmerkingen zoals Cafmeyer ze beschrijft, zijn herkenbaar voor Saldien.
“Als ik met hem aankwam in een vergadering, zei hij vaak: ‘Ik heb mijn knapste medewerkster bij’.
Wanneer je er dan iets van zei tegen andere collega’s, was de reactie vaak: ‘Ach, dat is de Marc.’
Toen ik een relatie had met iemand op het werk, keurde Marc dat extreem af, terwijl hij zelf polyamoureus is en geen kans liet liggen om daarover te vertellen. Hij noemde me ‘bipolair’. Andere collega’s zaten erbij en keken verdoofd toe.”
“Ik heb altijd een angst voor hem gehad”, geeft Saldien toe.
“Ik hield me al die tijd stoer, omdat hij in een machtigere positie stond. Bovendien dreigde hij ook vaak met ontslag als je niet wilde meegaan in zijn ideeën.”
Onlangs zat ze vanuit haar nieuwe job nog eens met Verstappen in een vergadering.
“En ook daar had hij het alweer over anale seks. Ik ging naar huis met buikpijn en hyperventilatie klachten. Die mens blijft dat effect hebben op mij.”
“Bestuur in zelfde bedje ziek”
Ook bij een andere Antwerpse kunstenorganisatie hebben ze negatieve herinneringen aan de samenwerking met Verstappen.
“Je begint die gesprekken met een gemeenschappelijk doel, maar al gauw wordt het een macht- en steekspel, waardoor je bepaalde zaken niet meer durft te delen, omdat je hem niet meer kunt vertrouwen”, klinkt het.
“Marc ging met ideeën lopen en lanceerde roddels bij politici en de administratie om zaken binnen te halen en mensen tegen elkaar op te zetten.
“Toen we de stekker uit de samenwerking trokken, heeft hij agressief gereageerd, door ons te verwijten dat we dom waren en nog spijt zouden krijgen. Pure intimidatie.
“Het is erg jammer dat hij zo handelt, want met De Studio heeft hij een plek gecreëerd die op artistiek en sociaal vlak wél de vinger aan de pols heeft. Maar het doel heiligt niet de middelen. In onze sector is samenwerken in vertrouwen essentieel.”
“Marc heeft mooie dingen gedaan in De Studio”, erkent ook ex-medewerker Lot Saldien.
“Alleen hebben we vandaag nood aan andere inspirerende figuren en niet aan dominante macho’s die non-stop seksistische opmerkingen maken en angst inboezemen. Zijn toxisch leiderschap is niet meer van deze tijd.”
“Die continue intimidatie van werknemers en artiesten wordt gesteund door een voorzitter die in hetzelfde bedje ziek is”, klinkt het bij een andere oud-werknemer van De Studio.
Die heeft zelf geprobeerd om het bestuur te contacteren om een ontslagkwestie aan te kaarten, maar ving bot.
“Ik mailde alle toenmalige bestuursleden, maar zij kregen meteen telefoon van voorzitter Bruno Segers om te zeggen dat ze geen contact mochten hebben met ex-medewerkers. Ze werden dus afgedreigd.”
“Omringd door mensen die hem beschermen”
Het is Segers die in navolging van het verhaal van Cafmeyer aankondigde dat er een intern onderzoek wordt opgestart en dat Verstappen tijdelijk op non-actief wordt gezet zolang dat loopt.
De oud-medewerker gelooft er alvast niet in: “Marc laat zich omringen door mensen die hem beschermen.”
“Dinsdagavond hebben Julie en ik gesproken, dat was een goed gesprek”, reageert voorzitter Bruno Segers.
“Ik heb haar verteld dat ik respect heb voor haar vrijheid als theatermaker, maar dat ik als voorzitter van de raad van bestuur een andere doelstelling heb en moet proberen te achterhalen wat de feiten zijn.
“Julie heeft laten weten dat ze wil meewerken aan het onderzoek.”
“Dat ik andere bestuursleden zou hebben afgedreigd, ontken ik met klem”, vervolgt Segers.
“Ik ben zeer verbaasd dat ik over dezelfde kam word geschoren als Marc. Als ik boter op mijn hoofd heb, dan zou ik nu niet aandringen op een intern onderzoek met alle details.
“Ik wil dat het onderzoek vooruitgaat en dat we over een maand een rapport ontvangen van de externe partij die we hebben aangesteld.”
Marc Verstappen, die in het buitenland is, reageert: “Het spijt me oprecht dat ik een aantal mensen zo hard heb gekwetst. Hiervoor wil ik sorry zeggen.”
De namen van alle getuigen zijn bekend bij de redactie.
Lees ook
De Studio zet directeur op non-actief na verhaal van Julie Cafmeyer over grensoverschrijdend gedrag
Julie Cafmeyer – Life is but a dream
Bron: De Standaard