Na twee weken commotie over het Reuzegom-arrest doorbreekt Sanda Dia’s onafscheidelijke jeugdvriend Ferre Vervoort (25) vanuit Azië voor één keer de stilte. “Dat mensen op straat komen is mooi, zolang men Sanda’s verhaal niet kaapt voor andere doeleinden.”
Pieter Huyberechts – GVA
Tijd om zijn naam voorgoed van Reuzegom los te koppelen
Lintjesmannen of egotrippende alfamannetjes. Zo keken boezemvrienden Ferre Vervoort en Sanda Dia destijds naar jonge studenten die zich gewillig lieten onderdrukken door doopmeesters.
“We lachten daar eens goed mee, tot Sanda mij aan het einde van zijn tweede jaar aan de unief plots een bericht stuurde dat ik nooit kon plaatsen: Ik ga dit jaar bij de Reuzz.
“De rest is helaas geschiedenis. Toen ik zijn initialen na de Reuzegom-doop in de krant zag staan en meteen naar vader Papis belde, was Sanda al hersendood.”
Op foto’s in de kleuterschool zie je de twee al broederlijk naast elkaar zitten wanneer Sinterklaas op bezoek komt. Vanop de lagere school – Olfa Elsdonk in Edegem – tot op hun achttiende zijn de twee echt onafscheidelijk.
Voetballen, nachtelijk gamen, samen naar school fietsen, samen in bad, samen naar FC De Kampioenen, De familie Backeljau of Rare streken kijken: Ferre was altijd in de buurt.
De twee belden rechtstreeks naar elkaars moeders om slaapfeestjes geregeld te krijgen. “Hij is mijn derde zoon”, zegt vader Papis Dia daarover.
Nooit die droomreis
Omdat thuis de financiële middelen ontbraken, ging Sanda Dia elk jaar mee met de Vervoorts naar het Zwarte Woud.
Ferres toenmalige vriendin moest thuisblijven, Sanda kreeg voorrang.
Het is Ferre die Sanda leert skiën, het is Ferre met wie Sanda een fascinatie voor Japan ontwikkelt. De twee studeren in hun vrije tijd samen Japans en Koreaans en maken virtuele reizen door Japan.
Het plan: na hun studies ook echt op rondreis door Azië. De maanden na die onverwachte “ik ga dit jaar bij de Reuzz”-sms hebben er anders over beslist.
Stiekem de tranen
Ferre zit er nu alleen om het verdriet om zijn boezemvriend 4,5 jaar na datum te verwerken. Ergens is het een bewuste vlucht, vermomd onder “in Azië voor het werk”.
“Na Singapore en Bali ben ik in Taiwan beland”, vertelt hij aan de telefoon. “We bouwen windturbines op zee, ik ben verantwoordelijk voor de technische kant van het schip. Een soort van manager op het dek.”
Was Sanda Dia de allemansvriend, de flapuit, dan is Ferre de ingetogen binnenvetter. De stress van het proces kon hij niet aan.
Hij las destijds, op 13 december 2018, een zelfgeschreven gedicht voor op Sanda’s begrafenis en verwerkt zijn verdriet alleen, in een Aziatische kajuit.
“Heel pijnlijk”
Voor één keer wil hij wel reageren op de hele heisa die nu – 15 dagen na het arrest – blijft aanhouden op straat en (vooral) op Tiktok. Aan populistische praat van sommige politici heeft hij geen boodschap.
“De milde straffen en schadevergoedingen voelen extreem pijnlijk aan”, zegt hij.
“Het doet me veel pijn en ik stel vast dat het veel mensen terecht tegen de borst stuit. Ergens hoop je op honderd procent eerlijkheid, op juridische verantwoordelijkheid, op oprechte schuld. Dat is er maar deels gekomen. Elf van de achttien gingen zelfs voor de volledige vrijspraak.
“De leden van Reuzegom waren met achttien en bij de twee cruciale vragen – wie diende de meeste vissaus toe, wie loog tegenover de professor die alarm sloeg – hebben ze plots collectief geheugenverlies. Heel pijnlijk vind ik dat, vooral voor de familie.”
Ondanks smeekbede
“Voor mij zijn die zogezegd grote mijnheren vooral laf en verschuilen ze zich achter hun advocaten. Net als de familie vond ik dat niemand achter tralies moet: omdat ze uiteraard Sanda niet bewust wilden doden.
“Het stoort me wel enorm dat ze ondanks de smeekbede van broer Seydou geen écht open kaart hebben gespeeld. Ook hun collectieve vrijspraak wegens schuldig verzuim kan ik niet aanvaarden. Ze hebben Sanda inderdaad geholpen, maar wel na twee dagen van vernederingen en alarmsignalen. Het is en blijft een tragische farce. Al had geen enkel arrest mij voldoening geschonken. Ik ben mijn beste vriend kwijt. Maar deze uitkomst, ondanks dat gebrek aan antwoorden?”
Protesten (gekaapt)
De afgelopen periode had hij ondanks de afstand en de verschillende tijdzones veel contact met vader Papis, broer Seydou alsook met Sanda’s moeder.
Er is een gedeelde noemer: immens verdriet, veel onbegrip ook, veel tegenstrijdige emoties.
“Het is mooi voor Sanda dat er een hele beweging is ontstaan”, vindt Ferre.
“Het is goed dat mensen met pancartes op straat komen. De wereld – één zonder klassenjustitie – moet verbeteren. Ik zie veel mooie initiatieven. Wel stel ik vast dat de vele protesten ook gebruikt worden voor eigen agenda’s. Plots gaat het ook over Zwarte Piet en over structureel racisme.”
Huidskleur
Hij begrijpt dat velen de link met racisme blijven leggen. Sanda, het zwarte slachtoffer, de Reuzegommers de – op één na – witte daders. Tijdens hun jeugd was het zelden een gespreksonderwerp.
“Kleur maakte niet uit voor Sanda. Wel, denk ik nu, wilde hij zich daarom ergens net bewijzen. Kijk, ik kan dit ook, ondanks mijn kleur en sociale afkomst. Sanda was trouwens niet van steen, ook al was huidskleur bij ons nooit een thema.
“Ook toen hij jong was, waren er mensen die het grappig vonden om vanwege zijn huidskleur met hem te lachen. Dat kwam soms hard aan, ook al deed Sanda daar zelf altijd laconiek over.
“Dat die vragen, ondanks het feit dat die achttien moedige mijnheren niet wegens racisme vervolgd werden, blijven sluimeren bij jongeren die diezelfde ongelijkheid aanvoelen, is logisch.”
Weg van Reuzegom
“Ik wil nu eigenlijk vooral mijne makker herinneren, de Sanda vóór Reuzegom. Het is tijd om die twee opnieuw van elkaar los te koppelen. Ik wil door oude fotoboeken bladeren, oude filmpjes herbekijken en met de echte vrienden van Sanda herinneringen ophalen.
“In onze levens is na 4,5 jaar echt geen plaats meer voor Reuzegom.”
Lees ook
Afscheid van Sanda – Hij was niet enkel een zoon maar ook een beste vriend
De vrienden van Sanda Dia – Getuigenissen
Reconstructie – De goed bewaarde geheimen van Reuzegom
Reuzegom – De échte vrienden van Sanda – Wij willen geen heksenjacht, maar wel gerechtigheid voor Sanda
Reuzegom – 18 Reuzegomleden staan terecht – Wie zijn ze
Bron: GVA