De wegen van de literatuur zijn ondoorgrondelijk. Via de Belgische dancegroep Technotronic kwam Wim Oosterlinck bij de grote Amerikaanse auteur Cormac McCarthy uit.
‘Voor mijn wekelijkse podcast waarin ik boekenliefhebbers interview, raadt elke gast drie boeken aan. Die kan ik natuurlijk niet allemaal lezen, maar wanneer de genodigde echt heel enthousiast is over een boek, probeer ik het ook ter hand te nemen.
‘Twee jaar geleden was ik bij Jo Bogaert, de man die ‘Pump up the jam’ van Technotronic gemaakt heeft. Dankzij die wereldhit woont hij in een zeer mooi groot huis, mét een bibliotheek. Hij is een soort oude denker die niets anders doet dan lezen, studeren en met filosofie bezig zijn.
‘Nadat hij me in die bijzonder bibliotheek van hem al twee obscure Duitse boeken over de psychopathologie van Hitler had aangeraden kwam hij ook nog met “iets luchtigs”. Dat was Cormac McCarthy’s Meridiaan van bloed, de bloederigste roman die ik ooit gelezen heb. Een overweldigend boek.’
‘Ik heb toen de paasvakantie uitgetrokken om het te lezen, en heb er ook echt twee weken in gewroet. Het is maar een boek van driehonderd bladzijden, maar het is wel zware literatuur, zowel stilistisch als inhoudelijk.
‘Meridiaan van bloed is een orgie van bloed en geweld die zich ergens in de tweede helft van de negentiende eeuw afspeelt op de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten. Daar jaagt een groep mensen op de oorspronkelijke bewoners van Amerika. Ze verzamelen scalpen, omdat ze per hoofdhuid een dollar krijgen. Dat vond ik al behoorlijk verbijsterend. Ik wist niet dat mensen toen betaald werden om indianen te vermoorden.
‘Er zijn drie hoofdfiguren: de leider van de bende, rechter Holden en the kid, een ongeoefende jongen die onwetend in die hel belandt en alles rond hem ziet gebeuren. Dat is op zich niet heel veel. De mannen rijden rond op paarden door een schijnbaar oneindig gebied en ze zoeken indianen om hen dood te maken.
‘Meridiaan van bloed is een opeenvolging van landschappen, van sneeuw, koude en van verschroeiende hitte in de woestijn, maar het is ook fenomenaal geschreven. Al na zeventig bladzijden vraagt een mens zich af hoe een auteur zoveel variatie kan brengen in geweld, en in landschappen die steeds dezelfde zijn. En dan moeten er nog tweehonderddertig pagina’s volgen.
‘Hoe doet McCarthy dat? Het blijft ook maar duren. Inhoudelijk is het verbijsterend en afschuwelijk, maar stilistisch is het verbluffend.’
‘Ik moest vaak denken aan Steven Spielbergs Saving private Ryan, voor mij een erg belangrijke film omdat hij kordaat komaf maakt met de heroïek van de oorlog. Aan het begin van die film lopen al die soldaten het strand op om Europa te bevrijden en worden ze allemaal omver geknald. Ze gaan gewoon direct dood. Weg heldenmoed, weg grootsheid. Dat is dus oorlog, een kwestie van bloed, slijk, ratten en darmen. Er is niets heldhaftigs aan, het is gewoon doffe ellende.
‘In Meridiaan van bloed doet Cormac McCarthy hetzelfde met de romantische mythe van het Wilde Westen, met de cowboy- en indianenverhalen. We hebben dat ooit allemaal gespeeld, toch? Dat had ook iets cools en heroïsch, maar dit boek maakt duidelijk hoe verschrikkelijk het echt was. Er moesten gewoon zo veel mogelijk indianen afgemaakt worden. Als je een moeder met kind zag, had je geluk want dan kon je op een makkelijke manier twee scalpen scoren. Daar gaat het over in dit ontluisterende boek.
‘Het is voor ons ook interessant omwille van de kolonisatie. McCarthy beschrijft de Amerikaanse versie van wat wij in Congo gedaan hebben. Ik ben het boek nog niet tegengekomen, maar je zou dit verhaal ook kunnen schrijven met de Belgische koloniale geschiedenis als onderwerp. Het zou een heel ander boek worden, maar wellicht niet minder bijtend of verpletterend.’
‘In Meridiaan van bloed maakt Cormac McCarthy korte metten met de romantische mythe van het Wilde Westen, met de cowboy- en indianenverhalen’
Wim Oosterlinck
‘Tussen al het vuil en bloed in dit boek zit overigens ook een mysterieus personage: rechter Holden. De enige intellectueel in heel die ongeletterde bende crapuul. Hij denkt na, spreekt over het kwade en heeft een notitieboekje waarin hij objecten tekent die hij tegenkomt. Heel fascinerend allemaal, maar ik weet twee jaar later nog steeds niet waar hij nu precies voor staat. Is hij de spirituele leider van de groep, een vaderfiguur voor the kid of misschien zelfs een soort godheid? Vertegenwoordigt hij de moraal?
‘Ik vind het fantastisch om daarover na te denken en te praten, maar ik heb niemand om het mee te delen. Je kunt dit werk ook niet zomaar cadeau geven. Ik wist zelf waar ik aan begon, Jo Bogaert had het mij wel degelijk goed uitgelegd, maar je kunt het niemand aandoen die het niet uit vrije wil beslist. Je moet het willen, en je moet weten dat het heftig wordt. Maar wat een trip.
‘Het is de oneindige opeenvolging die het hem doet. Het overweldigende zit in de eindeloze en genadeloze herhaling van het geweld.’
Wim Oosterlinck (49) is presentator en de bezieler van de wekelijkse podcast #drieboeken
In ‘het boek van’ vertelt een lezer elke week over dat ene boek dat het leven deed kantelen.
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Het boek van in en vind meer berichten in deze categorie.
Bron: De Standaard