De Vlaamse auteur Peter Verhelst mag een befaamde Nederlandse oeuvreprijs op zijn conto bijschrijven. Hij krijgt de Constantijn Huygens-prijs, goed voor 12.000 euro. Verhelst is verguld, zegt hij. ‘Schrijven is mijn meest natuurlijke manier van denken en bestaan.’
Dirk Leyman – De Morgen
Een adembenemend oeuvre” en “een onrust die naar een geheel eigen universum leidt, soms prachtig intuïtief, soms donker, kritisch en pulserend”, zo motiveert de jury van de Constantijn Huygens-prijs 2021 de keuze voor Peter Verhelst (59), die in 1987 debuteerde met Obsidiaan.
Ook, zo luidt het, is het “een bekroning van de volgehouden inspanning van Verhelst om te blijven zoeken naar alles wat zou kunnen zijn.”
Al ruim 35 jaar rekt de experimentele estheet Verhelst met boeken als Tongkat (1999) en Voor het vergeten (2018) én recent de dichtbundel 2050 de grenzen van de taal op.
Boetserend aan een literair labyrint met talloze toegangspoorten.
De inzet en aard van deze prijs is fantastisch, natuurlijk”, reageert Verhelst opgetogen.
Dat hij met ruim dertig literaire bekroningen verwend is, met onder meer een drievoudige Herman de Coninck-prijs, de Gouden Griffel en de F. Bordewijk-prijs, vindt hij ook.
“Maar dit is speciaal, als je de erelijst ziet. Al ben ik beducht voor het woord ‘oeuvre’. Dat klinkt zo pretentieus.
“Ik zie het eerder als een stapel boeken, die met vallen en opstaan een soort schrijversleven vormen.
“De ene keer lukt iets, soms mislukt het. Dat moet je durven toe te geven.
“Hoewel ik volgend jaar 60 word – ik kan het zelf amper geloven – ben ik bijlange niet uitgepraat. Ik wil niet bevriezen, maar juist totaal andere dingen uitproberen, zoals in mijn januari te verschijnen novelle Lichamen, een soort ‘mentale film’.
“En ik merk met plezier dat de jury die opening naar de toekomst aanvoelt.” (lacht)
De jaarlijks door de stad Den Haag uitgereikte Constantijn Huygens-prijs mag inderdaad prat gaan op een indrukwekkend palmares dat je kan lezen als een soort encyclopedie van de Nederlandstalige literatuur, van Willem Elsschot via Jeroen Brouwers tot Hugo Claus.
Recentere winnaars zijn Arnon Grunberg, Adriaan van Dis, Tom Lanoye (2013) en Stefan Hertmans (2019).
Gelukzak
“Schrijven is mijn meest natuurlijke manier van denken en bestaan”, vertelt Verhelst.
“Als kind al zat ik verwoed te tekenen en te schrijven. Wanneer ik helemaal in een tekst zit, bereik ik de ideale staat van concentratie.
“Schrijven is mijn beste vorm van mindfulness. Daarom beschouw ik mezelf als een gelukzak, met boeken die niet vanzelfsprekend zijn maar toch hun weg vinden naar een publiek, met een zeer goede uitgever De Bezige Bij, DL die me zorgvuldig begeleidt.”
Het juryverslag bewierookt de veelzijdigheid van Verhelst als theaterauteur, dichter, performer en kinderboekenmaker.
“Omdat ik alle mogelijkheden wil verkennen.
“Bij een dichtbundel schrijf je op de heel compacte millimeter, bij theater moet je met je tekst een hele ruimte vullen en is hij maar een deel van het geheel.
“Bij poëzie wil ik dan weer dat je een gedicht twintig, dertig, ja veertig keer kunt herlezen.
“In proza is tenslotte alles mogelijk; de vrijheid is immens, die was er altijd al.
“Ik herlas onlangs Moby Dick van Herman Melville, en dan zie je hoe inventief dat in zijn vorm al was.”
Beeld Illias Teirlinck
Dat Verhelst tegenwoordig door veel auteurs als een soort boegbeeld en onuitwisbare invloed wordt gezien – van Charlotte Van den Broeck tot Jens Meijen en eerder Roderik Six – wimpelt hij niet af.
“Ik weet hoe aangenaam het is om ‘gezien’ te worden. Dat streelt je ijdelheid. In het begin van je schrijverschap ben je nog bezig met ‘territorial pissing’.
“Je wil je universum afbakenen. Pas later besef je hoezeer je onderdeel van een geheel bent.
“Het werk van Ivo Michiels en Jeroen Brouwers was belangrijk voor me. Maar ik kijk nu even gretig naar de nieuwe garde.
“Op Watou mocht ik mee het talent van de toekomst uitnodigen. Ik zie veel jonge dichters (m/v/x) die lak hebben aan de scheiding van hoge en lage cultuur. Dat bevalt me zeer.”
Verhelst krijgt de Constantijn Huygens-prijs uitgereikt op 23 januari 2022 op het festival Winternachten.
Bron: De Morgen