Volgens vicepremier Petra De Sutter (Groen) wordt de Vivaldi-partituur geschreven met groene inkt. Met ook de volledige kernuitstap binnen handbereik groeit het zelfvertrouwen. ‘Wij zijn de lijm van deze regering.’
Wanneer we Petra De Sutter donderdagnamiddag spreken is de Kamer al ruim dertig uur aan het debatteren over het regeerprogramma en de begroting van de regering De Croo voor 2022. De groene vicepremier sliep de voorbije dagen slechts een handvol uren. Toch oogt ze relax. Tevreden ook met het bereikte akkoord, zelfs al zijn de kleine lettertjes ervan niet altijd even helder.
Om te beginnen: hoeveel zal de vliegtaks nu bedragen per vlucht?
‘Aha, de discussie van het moment! We hebben afgesproken dat het gaat om vluchten tot 500 kilometer en de inscheeptaks moet het eerste jaar 30 miljoen euro opbrengen. Uit onze informatie zouden zo’n anderhalf miljoen vluchten dan in aanmerking komen.’
En zo kwam u aan een bedrag van 20 euro. Ondertussen blijkt dat getal relatief. En is het onduidelijk of de transitvluchten ook belast worden.
‘Ik zou niet weten waarom niet. We willen net dat mensen met de trein naar Parijs of Amsterdam gaan als ze daar het vliegtuig nemen. Maar inderdaad, alle bedragen zijn relatief zolang de concrete modaliteiten nog niet zijn bepaald. Je kunt met verschillende toeslagen werken tussen economyclassen businessclass, je kunt vluchten onder de 350 kilometer anders behandelen dan vluchten tussen 350 en 500 kilometer. Er zijn heel wat formules mogelijk. Dat moet allemaal nog verfijnd worden.’
Maar het zal dus veel meer zijn dan 5 à 6 euro, zoals MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) zei.
‘Ik heb mijnheer Bouchez niet aan de onderhandelingstafel gezien. Misschien was hij niet van alle beslissingen even goed op de hoogte.’
Komt de taks er wel? Volgens professor Michel Maus is hij onwettig.
‘Ik heb dat gelezen. Dan moet hij me toch eens vertellen waarom zo veel andere landen een soortgelijke heffing hanteren: (haalt een tabel boven) het Verenigd Koninkrijk 45 euro, Italië 20 euro, Australië 40 euro.’
Ondermijnt het de geloofwaardigheid niet dat jullie eerst een opbrengst inschrijven en nadien bekijken hoe die kan behaald worden?
‘Dat is niet wat is gebeurd. De opbrengst is wel degelijk een schatting op basis van een bepaald scenario. We moeten nu kijken hoe dat concreet uitdraait. Een politiek akkoord is iets anders dan het concreet uitgewerkte beleid, hé. Ik weet niet wat daar zo raar aan is.’
Maar ook het politieke akkoord was niet altijd duidelijk. Liberalen en socialisten hadden meteen een andere lezing over soepelere nachtarbeid in de e-commerce. Wordt dat nu mogelijk gemaakt als de sociale partners geen akkoord vinden, of moet de kwestie dan opnieuw bekeken worden in de regering?
‘De afspraak is dat we het in eerste instantie inderdaad aan de sociale partners laten om met iets te komen dat ook echt een doorbraak inhoudt. Geraken ze er niet uit, dan zullen wij als regering zelf een beslissing nemen. Dat zal uiteraard een beslissing zijn in de richting van meer flexibiliteit. Dat heeft premier De Croo vannacht bij het debat gezegd en dat is ook mijn interpretatie. Het is zoals met het loonakkoord: uiteindelijk moet er iemand beslissen.’
Maar ziet de PS dat ook zo?
‘Ja. De PS is akkoord met de notificatie die we hebben genomen.’
Maar die stelt niet in welke richting een eventuele beslissing zal genomen worden, toch?
‘Nee, dat klopt.’
Dan kan het toch nog alle kanten uit. Voor alle duidelijkheid, Groen steunt het principe dat nachtarbeid pas om middernacht start in de e-commerce van zodra 1 vakbond in het bedrijf zijn zegen heeft?
‘Ja. Dat is wat voorligt, omdat we dat ook een goed principe vinden. En laat het duidelijk zijn dat we hopen dat de sociale partners elkaar vinden. Maar ik ken de sector van de e-commerce via Bpost. Ik ken de deloyale concurrentie op dat terrein en hoop dat we die jobs naar België kunnen halen aan loon- en arbeidsvoorwaarden die wel deftig zijn. Anders leggen we ons neer bij de vaststelling dat 80 van de 100 euro die we uitgeven aan e-commerce naar Nederland vloeit.’
Het dossier tekent de voorzichtigheid waarmee deze regering hervormingen doorvoert. De tanker lag stil, nu is hij een klein beetje in beweging, zei Frank Vandenbroucke (Vooruit).
‘Dat is toch logisch? Neem de afschaffing van het ziektebriefje. Dat hebben wij op tafel gelegd. Vervolgens bereik je daar een consensus over. Vind ik het logisch dat het briefje niet afgeschaft wordt in kmo’s? Nee. Maar voor een bepaalde partij (de MR, red.) moest dat absoluut of we hadden helemaal niets. Hoe denkt u dat onderhandelen met zeven partijen verloopt?’
‘Een ander voorbeeld: we verminderen de terugbetaling van de accijns op professionele diesel. Is dat voor mijn partij voldoende? Absoluut niet. Maar het is een eerste stap. Net zoals de vliegtaks helpt het om de ecologische transitie te realiseren die wij willen. Het liefst zie ik zo’n maatregelen niets opbrengen, want het zou betekenen dat de shift helemaal rond is.’
Het valt op: u omarmt het akkoord.
‘Opnieuw, het had altijd meer mogen zijn, maar ik vind het een van de meer ambitieuze akkoorden in lange tijd. En elke partij kan zijn accenten er in terugvinden, zeker ook Groen. We investeren voor een miljard euro, waarvan een derde in het spoor, energie en duurzame telecom. Er komt een deftige treinverbinding tussen Brussel en Luxemburg. We verlengen het sociale energietarief. En dat we een energienorm gaan invoeren om de factuur te stabiliseren, is bijna revolutionair. Bedrijven vragen dat al jaren, wij doen het.’
‘Iedereen heeft het over de tegenstelling rood-blauw in deze regering. Wel, ik durf te zeggen dat wij de lijm zijn tussen die tegenstelling. Het valt me op dat er telkens consensus is over het nut van onze voorstellen. Er is discussie over de details, maar niet over de principes. Het gaat zelfs zover dat ik een socialistische voorzitter zich onlangs hoorde bekeren tot het ecosocialisme.’ (lacht)
Podcast – ‘Geen onderscheiding voor Vivaldi, maar ook geen onvoldoende’
Geen schrik dat Paul Magnette jullie terrein gaat bezetten?
‘Integendeel, ik ben blij dat onze socialistische regeringspartners eindelijk inzien dat de klimaatverandering en energietransitie de uitdagingen zijn van de komende tien jaar. Wat kunnen we nog meer dromen? Tien jaar geleden werden we nog uitgelachen met onze idealen. Vandaag neemt iedereen de klimaatverandering ernstig. Niemand neemt ons dit thema af, ze lopen ons achterna. Hebt u de State of the Union van de premier beluisterd? Dat had een speech kunnen zijn op ons partijcongres, op een aantal liberale passages na. (lacht) Of bekijk eens alle begrotingen van regeringen waar de socialisten wel in zaten, maar de groenen niet. Het verschil valt niet te ontkennen.’
U gelooft Magnette dus niet?
‘Ik wil hem heel graag geloven. Echt waar. Maar ik weet ook dat hij klimaat handig gebruikt om zich te distantiëren van de N-VA en een eventuele staatshervorming. Magnette is een slimme politicus en de PS een machtspartij van meer dan honderd jaar oud.‘
Wij daarentegen zijn geen oude socialisten die plots groen worden. Wij zijn ecologisten, en die laten zich niet zomaar op de rood-blauwe as zetten.’
Zo steunen jullie de oproep van Magnette voor gratis treinen niet.
‘Dat was een populistische uitspraak en iedereen weet dat. We willen comfortabele treinen die stipt rijden tegen een faire prijs, geen gratis treinen die niet rijden. (fijntjes) We hebben dat gratisverhaal al eens uitgeprobeerd. Duurzaam was dat niet.’
Kunt u omgekeerd garanderen dat de treintickets deze regeerperiode tenminste niet duurder worden?
‘Nee, dat kan ik niet. Al was het maar omdat ik niet de minister van het spoor ben. Maar uiteraard moeten we op termijn gaan naar betaalbare mobiliteit die duurzaam is. En natuurlijk moeten we inspanningen doen voor mensen die het moeilijker hebben. Dat welzijnsaspect is voor ons essentieel.
Daarom dat het dossier van de langdurig zieken zo cruciaal is. Wij gaan nu eindelijk werk maken van een kwaliteitsvolle begeleiding terug naar werk waar mogelijk. Met responsabilisering van de werkgevers die meer in preventie moeten investeren. De cijfers van burn-outs moeten naar beneden.’
Die sancties dreigen een slag in het water te worden.
‘Ik heb de details nog niet gezien. Belangrijker is dat we, net zoals met de afschaffing van het ziektebriefje, beginnen met een aanpak die we volgend jaar al gaan evalueren. Ik ben er zeker van dat we zullen zien dat het nuttig is om dat ziektebriefje verder af te bouwen. Omgekeerd zullen we moeten zien of de responsabilisering bij langdurige ziekte volstaat.’
Komt die er ook voor ambtenaren?
‘Absoluut. Responsabilisering op alle niveaus, dat is de afspraak. We zullen werken met een te behalen aantal ambtenaren in langdurige arbeidsongeschiktheid die we terug aan de slag willen krijgen. Daar staat een budget tegenover. Haal je dat niet, dan moet het via andere besparingen gerealiseerd worden. Dat is de stok achter de deur.’
Maar krijgt een ambtenaar ook een boete van 2,5 procent als die onvoldoende meewerkt?
‘Interessant idee, ik neem het mee. Nee, ernstig, zowel voor zelfstandigen als ambtenaren kun je het systeem dat Frank Vandenbroucke heeft uitgewerkt voor de privé niet zomaar overnemen. Dat moeten we nog uitwerken.’
De volgende cruciale horde voor jullie wordt de kernuitstap. In een vorig interview zei u dat Groen de geschiedenis zou ingaan als de partij die de volledige kernuitstap heeft gerealiseerd. Nog steeds overtuigd?
(lacht) ‘Ik zal herhalen wat ik toen gezegd heb. We hebben een regeerakkoord waarin staat dat we de laatste twee kerncentrales sluiten tegen 2025, op voorwaarde dat de bevoorradingszekerheid en betaalbaarheid gegarandeerd zijn. De veiling voor de vervangcapaciteit aan gas is achter de rug en nu zullen we de evaluatie maken. Zoals de kaarten op tafel liggen, ziet het er goed uit. Maar laat ons de evaluatie afwachten. Al de rest is speculatie.’
Er is veel druk om een derde aspect mee te nemen in het debat, namelijk de extra CO2-uitstoot van de gascentrales die in de plaats komen. Dat blijft toch lastig om uit te leggen?
‘Dat is lastig, ja. Wij zijn ook geen fan van gascentrales, maar ze zijn nodig door het wanbeleid van de laatste 18 jaar. Bovendien zullen die gascentrales binnen een Europese boekhouding werken van uitstootrechten die steeds duurder worden. Dat is een ongelooflijk slim systeem.‘
Heeft u de State of the Union van premier Alexander De Croo beluisterd? Dat had een speech kunnen zijn op ons partijcongres, of toch op een aantal liberale passages na’
Het zal vuilere steenkoolcentrales elders in Europa uit de markt duwen en vervolgens zullen ze ook steeds efficiënter moeten worden. En ook bij het langer openhouden van twee kerncentrales zullen we gascentrales nodig hebben. Dat wordt door de N-VA steeds vergeten.’
Hier twee kerncentrales openhouden en elders geen steenkoolcentrales zou nog beter zijn.
‘Misschien toch nog eens uitleggen waarom de wet op de kernuitstap er in 2003 is gekomen en nooit door een meerderheid opnieuw is teruggedraaid: er is een veiligheidsrisico en een afvalprobleem. Er is geen taboe, hé. Ik ben arts. Ik ken de voordelen van de nucleaire technologie. De kleine kerncentrales worden al zo lang aangekondigd. Als ze er eenmaal zijn, zonder afval en veilig, kunnen ze in de mix, waarom niet. Maar we kunnen daar niet op wachten, want ik zie ze nog niet.’
De wet op de kernuitstap liet ook niet toe dat er in geïnvesteerd werd.
‘In het buitenland was die wet er niet. Zijn ze daar ontwikkeld, die propere en veilige centrales? Weet u, die twee kerncentrales die al dan niet nog eens tien jaar openblijven, dat is echt een politiek achterhoedegevecht. We verdrievoudigen de windcapaciteit op zee. Daar zit de echte innovatie. De switch naar honderd procent hernieuwbare energie binnen een Europese energie-unie, dat is waar het om draait. Met een beperkte, flexibele gascapaciteit in afwachting, ja.’
Bron: De Standaard
