Als Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint en Elon Musk tot zijn regering toetreedt, is dat voor Musk een speels opstapje naar een meeslepende machtsgreep, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer in een essay. Want Musk is een god in het diepst van zijn gedachten.
Ilja Leonard Pfeijffer – De Morgen
Vorige week maandag 12 augustus vond een gesprek plaats tussen de gevaarlijkste en de op een na gevaarlijkste man van Amerika. Het werd live uitgezonden.
“De wereld is vol schurken”, zei de op een na gevaarlijkste man op een gegeven moment tijdens dat gesprek.
“Als zij denken dat de president van de Verenigde Staten een softie is, zullen ze doen wat ze willen en dat is een gevaar voor de wereld.”
De gevaarlijkste man was het daarmee eens, maar hij voelde de noodzaak om het nog net iets scherper te stellen:
“Ik denk dat het goed is om voor de luisteraars te benadrukken hoe immens belangrijk het is dat de president van de Verenigde Staten angst aanjaagt. De mondiale veiligheid hangt ervan af.”
Hoewel beide mannen zich ook tijdens de rest van het gesprek in elkaars standpunten konden vinden, werd de ontmoeting gekenmerkt door een fundamenteel misverstand, dat niet werd uitgesproken of opgehelderd.
De op een na gevaarlijkste man verkeerde in de veronderstelling dat de hele show om hem draaide, omdat hij zich kandidaat had gesteld voor de presidentsverkiezingen.
De gevaarlijkste man liet deze misvatting bestaan en schikte zich in zijn rol van dienstbare interviewer, wetende dat zijn tijd nog wel zou komen.
Citizen Kane
De mediamagnaat die dankzij zijn imperium onevenredig grote politieke invloed verwerft, is een archetype in de moderne westerse mythologie.
Charles Foster Kane, de titelheld van de film Citizen Kane van Orson Welles uit 1941, is een kruising van William Randolph Hearst en Joseph Pulitzer.
Rupert Murdoch mag minstens voor een deel verantwoordelijk worden gehouden voor de brexit, de opkomst van Trump en vele andere politieke ontwikkelingen in de Angelsaksische wereld.
Murdoch, zijn familie en zijn imperium zijn gemythologiseerd door de HBO-serie Succession van Jesse Armstrong, die tussen juni 2018 en mei 2023 werd uitgezonden.
Silvio Berlusconi had zijn politieke macht gefundeerd op de commerciële televisiezenders van Mediaset, die zijn eigendom waren.
De onvergetelijke openingsscène van het eerste deel van het tweeluik Loro van Paolo Sorrentino uit 2018, waarin een schaap doodvriest in een kamer van Villa Certosa, waar de airconditioning veel te hoog staat, omdat het zijn blik niet kan losmaken van een televisiescherm, is een metafoor voor Berlusconi’s invloed.
Elon Musk zou kunnen worden beschouwd als een moderne incarnatie van dit archetype.
In plaats van te investeren in persen, drukinkt en televisieantennes, kocht hij in 2022 het sociale medium platform Twitter, dat hij in juli 2023 veranderde in X.
Musk heeft een fetisj voor de letter X. Hij heeft een van zijn twaalf kinderen zo genoemd, een zoontje dat nu vier jaar oud is en dat voluit X Æ A-Xii heet. Maar dit terzijde.
Het platform X, waar Musk nu volledige zeggenschap over heeft, is een machtsfactor. Het behoort tot de vijf meest bezochte websites ter wereld.
Ik zou hier de cijfers naast moeten zetten van het toenemende percentage wereldburgers, onder wie met name jongeren, die sociale media als hun voornaamste nieuwsbron beschouwen, maar ik denk niet dat dat nodig is. Dat weten we wel.
De situatie is dat Elon Musk de controle over een substantieel deel van de mondiale nieuwsvoorziening heeft verworven.
Musk heeft een meme gedeeld waarop te zien is hoe een man op zijn laptop in zijn bed van wit satijn een toespraak van Javier Milei bekijkt, terwijl hij door een prototypisch lekker wijf wordt bereden: zo geil wordt Musk van dat neoliberale extremisme.
De voornaamste hervorming die Musk bij het voormalige Twitter heeft doorgevoerd, is dat content moderation is afgeschaft.
Voorheen werden bewuste desinformatie en haatzaaierij zo goed en zo kwaad als het ging geblokkeerd, maar Musk presenteert zich als paladijn van de vrijheid van meningsuiting en staat alles toe.
In plaats van top-down moderation heeft hij een systeem geïmplementeerd van de zogenaamde ‘Community Notes’, waarbij gebruikers zelf kunnen aangeven dat bepaalde berichten misleidend zijn, maar onderzoek van The New York Times heeft uitgewezen dat deze democratisch ogende zelfregulering een farce is.
Nog afgezien van het feit dat de gebruikers zo gepolariseerd zijn dat ze het nergens meer over eens kunnen worden, komt slechts een schamele vier procent van alle ‘Community Notes’ door de algoritmen heen en zelfs voor deze kleine minderheid van gevallen staat de waarschuwing massale verspreiding niet in de weg.
Wie met name profiteren van de nieuwe vrijheid op het voormalige Twitter, zijn extreemrechtse agitatoren en complottisten, te meer omdat Elon Musk hun berichten regelmatig deelt op zijn persoonlijke account, dat door meer dan 195 miljoen mensen wordt gevolgd.
Tegelijkertijd zijn er steeds meer aanwijzingen dat gebruikers met een linkse, woke signatuur in de ondoorzichtige black box van de almachtige algoritmen systematisch worden benadeeld.
Het is inmiddels duidelijk geworden dat de acquisitie van Twitter door Elon Musk onderdeel is van een uitgesproken politiek project.
Sinds zijn twee uur durende interview met Donald Trump op 12 augustus, dat live op X te volgen was en waarin Musk zijn geïnterviewde, die hij ook financieel ruimhartig ondersteunt, alle ruimte gaf om zich te profileren, is dat niet eens een geheim meer.
Geil van extremisme
Het voordeel van Musks exhibitionisme op zijn eigen platform is dat zijn politieke stellingname niets te raden overlaat. Hij is in economisch opzicht ultraliberaal, tegenstander van belastingen, nivellering of enige vorm van inmenging van de staat.
In dat opzicht is hij een fan van de Argentijnse president Javier Milei.
Hij heeft een video van zichzelf gedeeld waarop te zien was dat hij een toespraak van Milei bekeek op zijn laptop in zijn bed van wit satijn, terwijl hij werd bereden door een prototypisch lekker wijf: zo geil werd hij van dat neoliberale extremisme.
Hij is aanhanger van de White Supremacy Movement, racist, antisemiet en uitgesproken anti-woke.
Een van zijn eigen zoons erkent hij niet langer als de zijne sinds zij zijn dochter wil zijn.
Het feit dat Elon Musk extreemrechtse propaganda verspreidt en helpt verspreiden op een van de meest geraadpleegde sociale media ter wereld, waarover hij volledige zeggenschap heeft, maakt hem gevaarlijk, maar er zijn andere omstandigheden die hem nog gevaarlijker maken.
Hij is de eigenaar van Starlink, dat via satellieten internet beschikbaar stelt in delen van de wereld waar geen glasvezels of andere kabels zijn getrokken.
Hoeveel macht hem dit geeft, werd duidelijk tijdens een episode in 2022 waarbij hij het internet uitzette in het gebied langs de kust van de Krim om een Oekraïense verrassingsaanval op de Russische Zwarte-Zeevloot te saboteren.
Hoewel er verschillende lezingen bestaan van deze gebeurtenissen, lijkt het er steeds meer op dat Musk daadwerkelijk persoonlijk betrokken was bij het besluit om Oekraïne een beslissend voordeel te misgunnen.
Op grond hiervan concludeert Jeet Heer van The Nation dat “Musk nu zo machtig is dat hij er zijn eigen buitenlandse politiek op nahoudt”.
Toen Eurocommissaris Thierry Breton Musk op zijn verantwoordelijkheid wees om de verspreiding van ongefundeerde haat te stoppen, antwoordde hij met het hem kenmerkende diplomatieke raffinement: ‘Go fuck your own face’
Maar de meest gevaarlijke eigenschap van Elon Musk is zijn attitude, die zich treffend laat illustreren aan de hand van een recent voorval.
Terwijl Engeland door rassenrellen werd geteisterd, omdat er in Southport drie meisjes waren doodgestoken en omdat extreemrechtse influencers het nepnieuws verspreidden dat de dader een asielzoeker was en een moslim, droeg Musk actief bij aan de haat jegens moslims en buitenlanders, ook nadat door de autoriteiten bekend was gemaakt dat de gearresteerde verdachte een zeventienjarige jongen uit Lancashire was, die was geboren in Cardiff en die geen enkele affiniteit had met de islam.
Hij reageerde instemmend op berichten die beweerden dat massa-immigratie en open grenzen de ware oorzaak vormden van de onlusten en becommentarieerde deze met de uitspraak dat een burgeroorlog onvermijdelijk is.
Toen Eurocommissaris Thierry Breton hem hierop aansprak en hem wees op zijn verantwoordelijkheid om de verspreiding van ongefundeerde haat te stoppen, antwoordde hij met het hem kenmerkende diplomatieke raffinement: “Go fuck your own face.”
Elon Musk is geobsedeerd door chaos en destructie en hij geeft niets om regels, wetten of fatsoen.
Hij geeft evenmin iets om de waarheid.
Bij de bewindsvoering over zijn eigen bedrijven heeft hij de gewoonte om wetten aan zijn laars te lappen en hij komt er vaak mee weg, omdat overheden zijn bedrijven te groot vinden om weg te jagen.
Hij erkent geen enkele autoriteit ter wereld dan zijn eigen zelfverklaarde genie en zijn grillen.
Hij is een god in het diepst van zijn gedachten. Dat maakt hem gevaarlijk.
Meeslepende machtsgreep
Uit erkentelijkheid jegens de gevaarlijkste man van Amerika voor het aangename gesprek heeft de op een na gevaarlijkste man van Amerika hem gisteren een ministerpost beloofd in het geval dat hij in november wordt gekozen als president van de Verenigde Staten.
Musk heeft geantwoord dat hij klaar staat om zijn land te dienen.
Maar Trump heeft geen idee wie Elon Musk werkelijk is.
Trump denkt rijk, populair, slim en machtig te zijn, maar Musk is vele malen vermogender, invloedrijker, intelligenter en machtiger.
Als het scenario bewaarheid wordt dat Trump de verkiezingen wint en Musk toetreedt tot zijn regering, dan is dat voor Musk niet de bekroning op zijn carrière, zoals Trump denkt, maar een speels opstapje naar een werkelijke grootse en meeslepende machtsgreep.
Wij dienen te beseffen dat onze democratische rechtsstaat slecht is toegerust om iemand als Musk te stoppen
Wie zou Musk op het oog hebben gehad toen hij zei dat een president angstaanjagend dient te zijn?
Het archetype van de invloedrijke mediamagnaat bedriegt ons.
Musk er niet de man naar om te imponeren op de achtergrond en te manipuleren achter de schermen in afwachting van de meedogenloze verfilming van zijn levensverhaal.
Het valt niet uit te sluiten dat Musk de ambitie koestert om op een dag zelf president te worden en het valt evenmin uit te sluiten dat zijn ambities verder reiken dan de Verenigde Staten en dat hij in zijn bed van wit satijn met zijn laptop op schoot al van de wereld heerschappij droomt.
Het gaat er niet om of dat een realistische droom is.
Het gaat erom dat wij onze liberale samenlevingen op zo’n manier hebben vormgegeven dat één man zoveel macht kan vergaren dat dictatoriale dromen realistisch kunnen lijken en het gaat erom dat wij dienen te beseffen dat onze democratische rechtsstaat slecht is toegerust om zo iemand te stoppen.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind andere berichten van
Bron: De Morgen