Tijdens het tv-debat van dinsdag wierp Donald Trump opnieuw de vraag op wat de ware identiteit van zijn tegenstrever Kamala Harris is. Hij probeert haar zo als onbetrouwbaar weg te zetten. Wie is Kamala Harris?
Maral Noshad Sharifi – De Morgen
Geregeld ontvangt Demetries Edwards een telefoontje van Kamala Harris.
“Natuurlijk ga ik niet vertellen waarover ze advies wil”, zegt hij. Om de nek van de 50-jarige pastoor hangt een zilveren kruis, aan zijn voeten zwart-witte Jordans.
“Wat ik wél kan zeggen, is dat we samen God vragen haar de kracht te geven het land eerlijk en rechtvaardig te leiden.”
Hij zwijgt even. “Mocht het zover komen.”
Toen Harris nog een meisje was, en de plastic kerkstoelen nog van hout waren, was ze geregeld hier te vinden, in de Twenty-third Avenue Church of God in Oakland.
Iedere zondagochtend stond ze te zingen in dit hyper diverse deel van Californië, even buiten San Francisco.
Beeld Maral Noshad Sharifi
Maar hoe komt een meisje met een anglicaanse vader en een hindoeïstische moeder nu uitgerekend in deze doopsgezinde kerk terecht?
“Haar buurvrouw nam haar mee”, zegt Edwards.
“Wat je over de vicepresident moet begrijpen, is dat ze niet door één groep of één plek is gevormd. Ze is beïnvloed door verschillende families, uit verschillende gemeenschappen. Zo is ze geworden tot wie ze nu is.”
Na bijna vier jaar vicepresidentschap en twee maanden als presidentskandidaat blijft Harris voor veel Amerikanen moeilijk te plaatsen.
- Is ze nu zwart of Aziatisch?
- Is ze progressief of gematigd?
Een derde van de Amerikaanse kiezers zegt niet genoeg van haar te weten om een keuze te kunnen maken. Op conservatieve zenders als Fox News worden voortdurend twijfels geuit over haar tongval, over haar bewegingen, over haar identiteit.
“Ze doet zich voor het ene publiek op de ene manier voor”, zei Donald Trumps running mate J.D. Vance, “en voor het andere publiek weer anders.”
Vance noemt Harris een kameleon.
- Wat zijn die verschillende identiteiten van Kamala Harris?
- Waar komen ze vandaan?
- En wat betekent haar veelzijdigheid voor haar kansen in de race om het Witte Huis?
Haar tweede moeder
De puzzelstukjes van Harris’ meerdere identiteiten liggen verspreid over de South Bay, het heuvelachtige gebied rondom San Francisco.
Hier laat Shyamala Gopalan, de moeder van Harris, in 1958 haar eerste voetafdruk in de VS achter. Op 19-jarige leeftijd is ze vanuit India naar Berkeley, zo’n 20 kilometer ten oosten van San Francisco, verhuisd voor een master endocrinologie.
In de burgerrechtenbeweging van haar universiteit komt ze economiestudent, en Jamaicaan, Donald Harris tegen. Ze worden verliefd.
In 1964 wordt hun dochter geboren. Ze noemen haar Kamala; lotusbloem in Sanskriet.
“Ze waren als olie en water”, schrijft Harris over het slechte huwelijk van haar ouders in haar biografie The Truths We Hold (2019).
Als ze naar het park gaan, hoort ze van haar moeder dat ze dicht bij haar moet blijven. Maar haar vader zegt dat ze zich juist vrij moet voelen om zover te rennen als ze wil.
Op haar 7de scheiden haar ouders en belandt Harris met haar moeder en zusje Maya op de bovenste verdieping van een vierkante duplexwoning in een zonnige wijk in Berkeley.
Het huis staat er nog. Tegenwoordig is het een kleuterschool. In de voortuin staan kleine palmbomen. De gordijnen zitten dicht.
“We wijzen interviewverzoeken over de historie van ons gebouw af”, laat een bordje op het hek cryptisch weten.
De buurman wil wel praten.
“De vicepresident paste op mij toen ik een baby was”, zegt Jumar Wilson (46).
Hij is de kleinzoon van Regina Shelton, een van de invloedrijkste figuren in Harris’ leven.
Mijn oma beschouwde Kamala als haar eigen dochter”, zegt Wilson. Dat gevoel was wederzijds.
Dinsdag, tijdens haar eerste tv-debat met Donald Trump, verwees Harris naar Shelton als haar ‘tweede moeder’.
Wilson: “Kamala kwam altijd binnen vol energie en met een grote glimlach. Ze hielp mijn oma in de keuken, hielp met de was en gaf mij uitbranders dat ik beter mijn best moest doen op school.”
Beeld Maral Noshad Sharifi
Hoewel Harris als kind de meeste tijd doorbrengt bij haar Indiase moeder, wordt de zwarte Amerikaanse cultuur een leidraad in haar leven. De wortels leiden terug naar mevrouw Shelton, twee deuren verder.
Het is Shelton die haar ‘soul food’ leert koken, gerechten uit de traditionele Afro-Afrikaanse keuken die in de jaren zestig in het zuiden van de VS ontstaan.
En het is Shelton die haar op zondagen meeneemt naar de zwarte kerk in Oakland, twintig minuten verderop.
Toen Harris in 2017 werd ingezworen als senator en in 2021 als vicepresident legde ze haar hand op de familiebijbel van de Sheltons.
“Aan de ene kant vind ik het ongelooflijk dat mijn oude babysitter kans maakt op het presidentschap,” zegt Wilson, “maar als je haar kent, is het ook weer niet verrassend. Ze moedigde mij altijd aan om mijn dromen na te jagen.’
Indiaas of zwart?
In Berkeley en Oakland lijkt het antwoord simpel: Harris is een zwarte vrouw én van Indiase komaf. Die dualiteit wordt door haar tegenstander echter doorlopend geproblematiseerd.
“Ze was helemaal Indiaas en opeens maakt ze een draai en wordt ze een zwart persoon”, zei Trump eind juli tijdens een interview met zwarte journalisten in Chicago.
“Is ze nu Indiaas of zwart?” Dat deed hij bij het tv-debat dinsdag opnieuw.
“Wat ik kan zeggen, is dat ik eerst las dat ze niet zwart was”, zei hij. “En daarna las ik dat ze wel zwart was.”
Door haar identiteiten in twijfel te trekken, proberen de Republikeinen Harris weg te zetten als onbetrouwbaar. Ze spreken bewust haar naam verkeerd uit om haar als on-Amerikaans neer te zetten.
“Die verdachtmakingen zijn in lijn met hoe multiraciale Amerikanen door de geschiedenis heen zijn behandeld”, zegt Nitasha Sharma, directeur Aziatische studies aan de Northwestern University in Illinois.
“Ze behoren tot twee etniciteiten, dus zullen ze er vast meerdere loyaliteiten en gespleten persoonlijkheden op na houden.”
Zo worden ze weggezet.
Inmiddels zijn ‘gemengde’ Amerikanen als Harris de snelst groeiende groep in de VS.
In 2010 identificeerde 3 procent van de bevolking zich als gemengd, in 2020 is dat opgelopen tot 10 procent.
In de meeste gevallen gaat het om personen die één witte ouder hebben, zoals bij voormalig president Barack Obama.
Wat Harris onderscheidt, is dat ze lid is van twee niet-witte groepen die binnen de samenleving van elkaar verschillen: de Indiase gemeenschap, die vaker rijk en hoogopgeleid is, en de zwarte gemeenschap. Beide moeten hun plek in de maatschappij bevechten.
“Ondanks de rechtse aanvallen kunnen de meerdere identiteiten Harris in de verkiezingen ook helpen”, zegt Sharma.
“Veel verschillende groepen – vrouwen, migranten, Indiase mensen, zwarte burgers –, ze kunnen zich allemaal in haar herkennen.”
Jonge aanklager
John Burris zit aan de eettafel van zijn villa in de heuvels van Oakland.
“Ik kan me nog herinneren hoe Kamala als jonge collega het kantoor binnenliep”, zegt hij.
“Ook de jongere Harris was al heel ambitieus. Totaal niet bang om het op te nemen tegen personen die meer ervaring hadden.”
De 79-jarige Burris is een van de invloedrijkste burgerrechtenadvocaten van de VS. Hij werd bekend toen hij in 1991 Rodney King verdedigde die was mishandeld door de politie van Los Angeles. Sindsdien heeft hij honderden slachtoffers van politiegeweld bijgestaan.
Hij heeft de jurist Harris als mentor begeleid en haar zo van dichtbij zien opbloeien.
Na haar middelbare school, en een tijdelijke verhuizing naar Canada, gaat Harris politicologie en economie studeren aan de zwarte Howard University in Washington. Ze wordt lid van de bekende zwarte vrouwelijke studentenvereniging Alpha Kappa Alpha.
In 1986 keert ze terug naar Californië voor een studie rechten. Vier jaar later gaat ze aan de slag bij het Openbaar Ministerie van Alameda County in Oakland.
Harris wordt in 1991 officier van justitie in San Francisco. Twintig jaar later, in 2011, wordt ze als eerste vrouw en eerste zwarte persoon procureur-generaal van Californië, de hoogste wetshandhavingsfunctionaris in de dichtstbevolkte staat van de VS.
Mild of streng?
Ook die achtergrond leidt deze verkiezingen tot verwarring over haar identiteiten.
Republikeinen zeggen dat ze als procureur-generaal mild en zwak optrad. Maar progressieve Democraten vinden haar trackrecord juist weer te streng: Harris zou te hoge straffen hebben opgelegd in een tijd waarin zwarte Amerikanen sowieso al disproportioneel hard door het justitiële systeem werden gestraft.
Hoe kon ze als zwarte vrouw in een systeem werken dat zwarte mensen onevenredig hard straft?
“Veel andere officieren straften in die tijd veel harder dan dat zij deed”, zegt oud-collega Burris, in zijn woonkamer vol kleurrijke schilderwerken.
“Harris legde hoge straffen op tegen verdachten die zeer gewelddadig waren. Maar ze maakte echt wel onderscheid tussen zware misdadigers en kleinere criminelen.”
Tijdens een toespraak vorig jaar citeerde Harris haar overleden Indiase moeder met een uitspraak die inmiddels iconisch is geworden: “Denk je dat je net uit een kokosboom bent gevallen?”
Er is een reden dat Harris die zin zo vaak aanhaalt. Haar moeder maakte haar daarmee duidelijk dat mensen bestaan ‘in de context van alles ervoor en eromheen’.
Zij gebruikte de uitdrukking ‘kokosnoot’ om een jonge Harris eraan te herinneren dat ze een product is van haar ouders, van de mensen die vóór haar kwamen én van haar omgeving. Dus van al die invloeden tegelijkertijd.
“Haar levensverhaal komt overeen met dat van veel kerkgangers hier”, zegt pastoor Edwards in Harris’ oude kerk in Oakland.
“De liefde van een goede buur, die een nieuw gezin in de straat wilde opvangen, en haar op zondagen meenam naar de kerk. Al die onderdelen uit haar verleden hebben haar gevormd tot wie ze nu is.”
Volgens directeur Aziatische studies Sharma kan Harris een rolmodel zijn voor de groeiende groep Amerikanen die meerdere identiteiten hebben.
“Zij weet zelf als geen ander hoe ze daarmee moet omgaan, wanneer ze iets wel of niet wil benadrukken”, zegt Sharma.
“Maar als een van haar identiteiten op de voorgrond treedt, betekent dat niet dat de rest niet bestaat.”
Lees ook
Lees meer berichten
In de categorie USA
In de categorie Portretten
Bron: De Morgen