Met liquidaties van kopstukken en ontploffende beepers laat de Mossad voelen dat ze overal kan toeslaan. De Israëlische inlichtingendienst wordt als een van de gevaarlijkste ter wereld beschouwd en krijgt zelfs in eigen land kritiek.
Yannick Verberckmoes – De Morgen
‘De Mossad moet maar aan één persoon verantwoording afleggen’
“Veel ogen hebben we helaas niet kunnen redden”, zei arts Elias Warrak tegen de BBC.
Warrak behandelde deze week talloze patiënten die in Libanon door de ontploffende piepers gewond zijn geraakt. Die operatie, waarbij duizenden gewonden en tientallen doden vielen, wordt alom aan de Mossad toegeschreven.
Voor de Libanese arts was het de ergste dag uit zijn carrière. Zestig procent van de mensen die hij zag verloor een oog, velen ook een hand, soms was er zelfs hersenschade, zei hij.
Het doel van de operatie waren leden van Hezbollah, maar ook onschuldige burgers werden getroffen.
De kleinoden – behalve piepers ontploften ook walkietalkies – richtten grote schade aan.
De Mossad heeft een reputatie opgebouwd voor zulke vernuftige, vaak hoogtechnologische operaties en voor meedogenloze liquidaties.
Ook de moord op Hamas-leider Ismail Haniyeh vorige maand in de Iraanse hoofdstad Teheran wordt aan de Mossad gelinkt.
Hij verbleef in een gebouw dat door de Revolutionaire Garde werd bewaakt. Mossad-agenten konden volgens Amerikaanse media van afstand een explosief laten ontploffen toen Haniyeh in zijn kamer kwam.
Opgericht in jaren veertig
Sinds de start van de oorlog volgt de Israëlische regering de strategie om zoveel mogelijk kopstukken van Hamas uit te schakelen.
De moord op Haniyeh zou zijn goedgekeurd door Benjamin Netanyahu.
“De Mossad valt in Israël rechtstreeks onder de premier”, zegt historicus Kenneth Lasoen (VUB), die gespecialiseerd is in inlichtingendiensten.
“Dat betekent dat de Mossad enkel aan hem verantwoording aflegt.”
Dat is al zo sinds de Mossad eind jaren veertig door David Ben-Gurion, de stichter van Israël, werd opgericht.
Hij wilde een geheime dienst die in het buitenland het vuile werk kon opknappen. Het bestaan ervan werd tot in de jaren zestig ontkend.
Omdat de Mossad officieel niet bestond, was er ook geen enkele wet om de werking ervan te regelen. Agenten kregen dus juridisch vrij spel.
Alles was toegelaten om overal ter wereld vijanden van Israël op te sporen.
“De dienst trekt zich nog steeds niet al te veel aan van regels”, zegt Lasoen.
“De Mossad werkt volgens dit principe: het doel heiligt de middelen om het Joodse volk te beschermen.”
De bekendste operatie dateert uit die vroege periode. In 1960 ontvoerde een team nazikopstuk Adolf Eichmann, een van de hoofdverantwoordelijken van de Holocaust die na de Tweede Wereldoorlog een verdoken leven in Argentinië leidde.
Eichmann werd gedrogeerd en naar Israël gesmokkeld in een uniform van luchtvaart maatschappij El Al. Hij was zogezegd een steward die zich niet goed voelde. Hij werd ter dood veroordeeld en geëxecuteerd in 1961.
Beeld TopFoto
Operaties uit het verleden hebben al voer opgeleverd voor films of televisiereeksen, zoals Spy (2019), over een Israëlische spion die in de jaren zestig onderminister van Defensie werd in Syrië. De geheimzinnigheid van toen vormt een behoorlijk contrast met vandaag.
De Mossad heeft vandaag zoals elk bedrijf een website en een Facebook-pagina om rekruten aan te trekken. Kandidaten met technische vaardigheden of een bepaalde talenkennis (vooral Arabisch) zijn zeer gegeerd.
Daarnaast bezigt de Mossad wat men in inlichtingenkringen de tap on the shoulder noemt.
“Agenten benaderen zelf mensen als die over een interessant profiel beschikken”, zegt Lasoen.
“In Israël mag de Mossad ook personen opvorderen. Zij worden voor een bepaalde tijd weggeplukt bij hun bedrijf en krijgen er een compensatie voor.”
Hoeveel mensen er in dienst zijn bij de Mossad is niet exact geweten, maar het zijn er naar schatting zevenduizend.
Het jaarlijkse budget zou omgerekend 2,4 miljard euro bedragen. De Mossad is daarmee de op één na grootste inlichtingendienst in de westerse wereld, na de Amerikaanse CIA.
Valse paspoorten
Naar verluidt was het de Mossad die speurders in Europa op het spoor bracht van Asadollah Asadi. De politie stopte hem in 2018 voor hij zijn aanslag kon plegen op een bijeenkomst van de Iraanse oppositie in Parijs.
“Door informatie van de Mossad zijn er in Europa al vaker aanslagen verijdeld”, zegt Lasoen.
Anderzijds veroorzaakt de cowboymentaliteit van de Mossad weleens wrevel bij bevriende landen. Soms zetten de geheime acties van de Israëlische spionnen hen voor schut, wat in het verleden al tot zware diplomatieke incidenten heeft geleid.
In 2010 was er een rel in Groot-Brittannië, omdat Mossad-agenten Britse paspoorten hadden vervalst om een Hamas-commandant uit te schakelen in de Verenigde Arabische Emiraten.
De toenmalige buitenlandminister David Miliband noemde dat onaanvaardbaar en laakte het gebrek aan respect voor de Britse soevereiniteit. Hij stuurde ook een Israëlische diplomaat het land uit.
In Israël lag de Mossad onlangs zelf onder vuur, maar dan om een heel andere reden.
Ze pikten niets op over de voorbereidingen voor de Hamas-inval op 7 oktober. Die blunder leidde ertoe dat grote figuren in de Israëlische inlichtingenwereld opstapten.
“Dat viel meer onder de verantwoordelijkheid van het leger en de binnenlandse dienst Shin Beet”, zegt Avi Sharf, defensiespecialist van de krant Haaretz.
“Maar alle inlichtingendiensten hebben er bakken kritiek voor gekregen. Ook de Mossad heeft zijn fouten toegegeven.”
Beeld Anadolu via Getty Images
Overzicht
Lees meer berichten in deze categorie
Bron: De Morgen