2025 wordt het jaar dat politici met neofascistische opvattingen de kans krijgen om greep te krijgen op de samenleving. De Amerikanen stemden voor Donald Trump maar brachten Elon Musk aan de macht. In Nederland, Italië, Argentinië, Slovakije, Polen en uiteraard Rusland regeren autocratische leiders die de oorlog verklaard hebben aan de waarheid. De journalistiek, ook Apache, is gewaarschuwd.
Karl van den Broeck – Apache
31 december 2024
Leestijd: 10 min
“Zelfs in een dystopische film is dit scenario ongeloofwaardig.” Het zijn woorden van Naomi Klein in een recent interview. En dan kon de Amerikaanse activist en essayist nog niet weten dat Elon Musk een sequel aan het schrijven was voor Europa.
Zijn oproep om voor Alternative für Deutschland te stemmen, die in Welt am Sonntag verscheen en zijn financiële steun aan Mister Brexit, Nigel Farage, tonen dat het hem menens is.
Musk die huivert bij het idee dat de blanke Amerikanen en Europeanen bedreigd zijn door de “massale” (sic) instroom van islamitische vreemdelingen, doet er alles aan om de gelijkgestemden van de Zwarte Internationale in Europa te verenigen en te steunen.
Die racistische, vaak neofascistische en steevast nationalistische en autocratische partijen hebben in 2024 stevig voet aan de grond gekregen in Europa.
Anton Jäger, medewerker-at-large van Apache, zette het onlangs nog eens op een rijtje in The New York Times. De titel van het opiniestuk dat hij schreef met Dries Daniels liet niks aan de verbeelding over:
Het is verschrikkelijk in Europa en het wordt alleen maar erger.
Extreemrechts breekt door in heel Europa en slaagt er ook steeds meer in de macht te grijpen of tenminste deel uit te maken van coalities met centrumrechtse partijen.
In Nederland leidt Geert Wilders vanop de zijlijn het kabinet van Dick Schoof.
In Italië werd Giorgia Meloni de eerste post-fascistische premier en in Duitsland werd Alternative für Deutschland de op een na populairste partij van het land.
De onthulling van Correctiv, dat AfD plannen smeedde om massaal niet-Europese vreemdelingen te deporteren wanneer het aan de macht zou komen, had wel invloed op de uitslag. Maar onvoldoende.
“Extreemrechts in Europa is het punt van normalisatie voorbij, het is nu een vaste kracht in de regering en wordt bijna banaal”, zeggen Jäger en Daniels.
Op links is er een braakland. Tien jaar gelden werd Griekenland gedomineerd door het radicaal-linkse Syriza, was Podemos aan de macht in Spanje, werd Frankrijk geleid door een socialistische premier François Hollande die door de linkerzijde werd opgejaagd, was Jeremy Corbyn Labour-leider in het Verenigd Koninkrijk en Die Linke leek een geloofwaardige uitdager op links in Duitsland.
De PVDA moest in België toen nog aan zijn opmars beginnen.
Nationalistische en autocratische partijen hebben stevig voet aan de grond gekregen in Europa
De verklaring voor het succes van extreemrechtse, racistische partijen die Jäger en Daniël aandragen, houdt steek.
Het antwoord van Europese leiders op de eurocrisis was vooral gericht op “het disciplineren van de periferie van Europa”. Griekenland kan erover meespreken.
De budgettaire austeriteitspolitiek werd niet geflankeerd door een innovatief investerings beleid dat het economische model van de grote lidstaten (landbouw, industrie) kon moderniseren.
De schok van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne leidden tot handelsoorlogen en inflatie. Het resultaat is nu dat niemand nog weet hoe het moet en dat kiezers die ontreddering en machteloosheid ruiken.
“Economisch gezien heeft de consensus van Merkel de kiem gelegd voor stagnatie. Politiek gezien vernietigde de consensus de dissidentie aan de linkerkant, terwijl de ontevredenheid aan de rechterkant kon gedijen”, stellen Jäger en Daniëls.
“Protesteren tegen immigratie en meedoen aan veramerikaniseerde cultuuroorlogen zorgen tenminste voor een catharsiserende uitlaatklep en de illusie van controle. In deze omgeving is het voorspelbaar dat extreemrechtse krachten floreren.”
Strijd om de waarheid
Steeds meer evolueren we naar een internationale plutocratie waarbij een klein kransje superrijken – meestal actief in de technologiesector – de lakens uitdeelt.
Ze kopen verkiezingen (zoals in Amerika) of ze kopen (sociale) media die de publieke opinie kunnen indoctrineren.
Doelwit zijn de linkse en centrumlinkse krachten die vasthouden aan waarden als:
- Solidariteit
- Herverdeling
- Gelijke kansen
- Mensenrechten
- Duurzaamheid
én daarin een belangrijke rol zien voor de democratisch geleide overheid en mondige burgers.
Het enige wapen dat die democratische krachten hebben, is een gezond maatschappelijk debat over de thema’s die belangrijk zijn.
Dus niet over faits divers of over sensationele gebeurtenissen, maar over structurele problemen en tendensen die de samenleving bedreigen of vorm geven.
In dit debat – dat een vreedzame ideeënstrijd zou moeten zijn – speelt de pers, de échte journalistiek, uiteraard een cruciale rol.
Zonder democratie geen vrije pers en zonder vrije pers geen democratie.
Journalisten scheiden feiten van fictie, ontmaskeren propaganda, leggen schandalen bloot, voeden het debat met correcte cijfers en onderzoeksresultaten. En ze leiden het debat dat daarop volgt in goede banen.
Laat dat nu net zijn wat de media die uit de hand eten van de plutocraten van vandaag niet doen.
Het grootste mediabedrijf van vandaag is X Corp.
Sinds Elon Musk het in handen kreeg, is X een gigantische leugenmachine geworden die er niet voor terugschrikt de waarheid te manipuleren.
Onlangs nog haalde Musk de account van de aanslagpleger in Maagdenburg offline, omdat uit zijn oudere posts bleek dat hij geen moslimterrorist is, maar een niet-gelovige aanhanger van AfD.
Onder Elon Musk is X een gigantische leugenmachine geworden die er niet voor terugschrikt de waarheid te manipuleren
Aan de andere kant van de wereld, in China, wordt TikTok gebruikt om verkiezingen op flagrante wijze te manipuleren.
In Roemenië haalde een totaal onbekende rechtse kandidaat het nadat er op het socialemediaplatform een nooit geziene campagne voor hem werd gevoerd.
Uit recente onthullingen blijkt dat het ging om een gehackte campagne voor een centrumkandidaat waarvan de hashtags werden gekaapt. De verkiezingen werden geannuleerd.
Journalisten of organisaties die fake news willen bekampen, zijn de eerste slachtoffers van Elon Musk en zijn kompanen.
Zelfs nog voor Donald Trump aan de macht kwam in de Verenigde Staten slaagde Musk erin om het budget voor het Global Engagement Center (GEC) te doen schrappen.
Dat was dé voorwaarde om op de valreep een budgettaire shutdown van de VS af te wenden. Het GEC had als taak de desinformatie van landen als Rusland en China tegen te gaan. Het was al lang de kop van Jut van Elon Musk die het een “censuurmachine” noemde.
Dat organisaties als GEC meer dan nodig zijn, bleek in december nog toen Correctiv meldde dat het slachtoffer was geweest van verschillende digitale aanvallen vanuit Rusland. Daardoor werd hun website tijdelijk lamgelegd.
“De timing van de aanval en een bijbehorende lastercampagne suggereren dat het een directe reactie was op een publicatie over de invloed van Rusland in Europa”, schreef Correctiv.
Apache heeft ervoor gekozen om aan echte journalistiek te blijven doen. Wij zijn erg voorzichtig in het verzamelen van gegevens van onze lezers. Die worden nooit verkocht aan adverteerders en alleen gebruikt om gericht aanbiedingen te doen aan (potentiële) abonnees.
Klik hier of op de foto en lees verder op Apache
Apache-hoofdredacteur Karl van den Broeck is journalist sinds zijn 20ste. Eerst 18 jaar bij De Morgen, dan vijf jaar als hoofdredacteur bij Knack en sinds 2011 freelance. Cultuur (en dan vooral literatuur) politiek en geschiedenis zijn zijn passies.
© Kena Betancur (AFP)
Lees ook
Klik op de hyperlink hieronder
en vind andere artikels van
Bron: Apache