De regering is een week oud en vicepremier Jan Jambon (N-VA) mag al puin ruimen. Hij moet de heisa rond de meerwaardebelasting ontmijnen en sloeg noodgedwongen een gat van 210 miljoen euro in de begroting. Wordt zijn laatste mandaat een zelfmoordmissie?
Jan-Frederik Abbeloos – De Standaard
9 februari 2025
Leestijd: 6 min
“Na de heisa over de meerwaardebelasting: krijgt Jan Jambon het hoofdpijndossier onder controle?“
Vicepremier Jan Jambon (N-VA) trok zondagochtend naar de televisiestudio’s van ATV, VRT en VTM om de geest rond de meerwaardebelasting in de fles te krijgen. Dat was dringend nodig, want de meerderheid leek helemaal te splijten door het dossier.
Centraal in de discussie staat de vraag of mensen die aandelen langer dan tien jaar bijhouden, belastingen zullen moeten betalen op winst bij verkoop.
Zeer zeker wel, menen de socialisten van Vooruit, die erop wijzen dat het regeerakkoord niet voorziet in zo’n uitzondering.
Zeer zeker niet, meent Georges-Louis Bouchez (MR), die in verschillende weekendkranten blufte dat hij daarover afspraken had gemaakt met premier Bart De Wever (N-VA).
Afspraken die zelfs op papier staan, aldus de voorzitter van de Franstalige liberalen.
Zowat alle oppositiepartijen eisen ondertussen inzage in die schriftelijke afspraak, maar noch Bouchez, noch De Wever – die dit weekend bleef zwijgen – wil die geven.
Belangrijker dan dat intussen mythisch geworden papiertje is evenwel dat De Wever zelf al heeft verklaard dat er zo’n vrijstelling komt voor langetermijnbeleggingen.
“De Vlaamse spaarder is een goede huisvader. Wie tien jaar spaart, is volledig vrijgesteld”, klonk het bij de start van het toetredingscongres van de N-VA.
Maar ook die woorden maken geen indruk op Vooruit.
“We zijn niet gebonden door vermoeide foutjes die de premier gemaakt heeft”, maakte een bron zich dit weekend sterk.
Meteen staat De Wever zelf centraal in de discussie, iets wat een premier te allen tijde moet zien te vermijden.
“Hectische dagen”
En dus moest Jambon de zaak doen afkoelen. In alle tv-studio’s bracht hij dezelfde boodschap: er is alleen het regeerakkoord om op voort te gaan.
Maar tegelijk staan daar louter de grote principes in. Ten laatste tegen de zomer brengt Jambon daarom een wetsontwerp naar de Kamer waarin alle modaliteiten van de meerwaardebelasting geregeld worden.
Het enige dat nog zeker lijkt, is dat de taks volgend jaar al 250 miljoen euro moet opbrengen, en tegen 2029 500 miljoen euro.
Noodgedwongen moest Jambon zijn eigen premier wat in de wind zetten, en kon hij (nog) niet bevestigen dat er een vrijstelling komt na tien jaar.
Waarom zei De Wever dan van wel?
“Dat moet u aan mijnheer De Wever vragen. Maar we hadden allemaal hectische dagen en nachten achter de rug, met tal van scenario’s die dan weer wel of niet op tafel lagen.”
Meer dan tijd kopen, is het niet, al lijkt het ondenkbaar dat Jambon tot de zomer heeft om dit explosieve dossier te ontmijnen.
De hele heisa neemt Jambon in snelheid. Hij heeft pas sinds zondag een kabinetschef Financiën gevonden: Wesley De Visscher (34), docent fiscaliteit met onder meer vijf jaar ervaring bij het VBO, komt over van de studiedienst.
Dikke planken
En hoewel Jambon mee onderhandelde over het hele regeerakkoord, maakt hij er geen geheim van dat financiën nieuw is voor hem. Om van zijn andere bevoegdheid, pensioenen, nog maar te zwijgen.
“Dat zijn zware, complexe materies. Dan kom je maar beter technisch beslagen op het terrein”, zei professor fiscaal recht Mark Delanote (UGent) dit weekend in Het Nieuwsblad.
Precies op dat punt, technische precisie, heeft Jambon geen solide reputatie. En dat terwijl hij in het kernkabinet met Vincent Van Peteghem (CD&V) en Frank Vandenbroucke (Vooruit) twee vices tegenkomt die meer dan beslagen zijn in respectievelijk financiën en pensioenen.
“Jan zaagt dikke planken, maar de fijne afwerking is niet zijn ding”, zei De Wever daar zelf over in De Tijd, zo’n vier jaar geleden.
Jambon was toen nog Vlaams minister-president, maar sleepte al een hele reeks intussen welbekende uitschuivers met zich mee.
Er waren de zogezegde dansende moslims na de aanslagen van 2016, de bewering dat vluchtelingen een huis konden kopen van hun kindergeld, het geheugenverlies rond het politieoptreden bij de dood van Jozef Chovanec, enzovoort.
Om De Wever ruimer te citeren: “Jambon trekt zich ook weinig aan van hoe hij overkomt en dat is moeilijk in een crisis, waar communicatie belangrijk is.
“Hij werkt zich in de problemen met zinnetjes die ruimte laten voor een verkeerde interpretatie of overbodig zijn.”
Net dat zijn zaken die Jambon zich in zijn nieuwe functie niet kan permitteren. Daarvoor zijn de bevoegdheden te gevoelig en is de samenhang binnen de meerderheid te fragiel. Elke verklaring zal op een weegschaaltje gelegd worden.
Dat beseft de oppositie ook, die Jambon genadeloos zal viseren.
Onder druk van Open VLD moest hij al toegeven dat de afschaffing van de intrestaftrek op tweede verblijven voor het aanslagjaar 2025 “inderdaad onwettig” zou zijn.
Het uitstel van de schrapping tot aanslagjaar 2026 leidt wel meteen tot een tekort van 210 miljoen in de voorziene fiscale opbrengsten voor 2025.
Een extra gevoeligheid is dat die 210 miljoen euro deel uitmaakt van het gedeelte dat door de “sterkste schouders” zou worden gedragen.
Jambon bekijkt nu intern hoe dat gat zal worden dichtgefietst.
Opgejaagd door de PVDA moest Jambon tijdens het Kamerdebat vorige week zichzelf corrigeren over de pensioenhervorming.
Ziektedagen tellen dan toch niet mee om de 156 dagen te halen die nodig zijn om als gewerkt jaar te tellen. En alleen wie 35 zulke gewerkte jaren heeft, riskeert geen pensioenmalus.
Alweer erg technisch dus, maar iemand die halftijds werkt, mag best niet te vaak ziek zijn, vreest de PVDA. Het zal een van de kritieken zijn die donderdag te horen zullen zijn op een nieuwe vakbondsbetoging tegen de hervormingsplannen.
Jambon beseft dat hij voor een enorm lastige klus staat.
“De pensioenhervorming zal veel tegenstand oproepen. Het wordt mijn gezicht dat de vakbonden tijdens de betogingen zullen meedragen op hun borden en poppen”, voorspelde Jambon al in het Nieuwsblad.
Jambon, 64 intussen, lijkt vooral de man die de klappen voor de N-VA moet gaan opvangen.
“Dit is hoogstwaarschijnlijk mijn laatste mandaat, ik heb niks meer te verliezen.”
Week één maakte meteen duidelijk hoe geanimeerd dat laatste mandaat zal worden.
Of hij vier jaar lang deze druk aankan?
“Time will tell”, klinkt het bij de coalitiepartners. Ook zij vragen zich af of de schouders van ‘sterke Jan’ wel sterk genoeg zijn voor wat komt.
Lees ook
Klik op de hyperlink
en lees meer berichten
in deze categorie
Bron: De Standaard