Het voornemen om ‘goede huisvaders’ die tien jaar lang hun aandelen bijhouden, een fiscale vrijstelling te geven, zou maken dat de belastingvrije verkoop van bedrijven kan doorgaan.
Pascal Dendooven – De Standaard
18 februari 2025
Leestijd: 5 min
In 2014 was er nog de roep om een ‘Coucketaks’, wat zou neerkomen op de invoering van een meerwaardebelasting. Die bleef toen dode letter. Tot nu, met Arizona die de belasting in het regeerakkoord schreef.
Sindsdien weerklinkt vooral de roep om een soort ‘Coucke-vrijstelling’: wie aandelen minstens tien jaar lang bijhoudt, zou vrijgesteld worden van de belasting op de meerwaarde ervan.
Georges-Louis Bouchez (MR) is de pleitbezorger van die vrijstelling en zei dat hij daarover een akkoord heeft op papier (elders in de regering lopen de visies daarop uiteen).
Premier Bart De Wever (N-VA) ontkende dat dit akkoord bestaat, maar hoopt wel dat zo’n modaliteit ingevoerd kan worden.
De vraag is wie zo’n vrijstelling ten goede zou komen. Volgens specialisten zouden dat niet de kleine beleggers zijn, maar vooral personen die de afgelopen jaren hun bedrijf verkochten.
Een voorbeeld is sigarenkoning Guido Vandermarliere. Hij kreeg 475 miljoen euro voor zijn tabaksbedrijf Gryson en zou na de invoering van een meerwaardebelasting op dat vlak niets moeten betalen bij de vrijstelling die Bouchez beoogt. Hij hield zijn aandelen immers langer dan tien jaar bij.
Ook het echtpaar Gino De Raedt-Frederica Verheyden, dat in 2020 een miljard cashte met de verkoop van CMA-Medina, zou ontsnappen. Hetzelfde geldt voor de families Thermote en Vanhalst. Zij kregen 1,1 miljard euro van D’Ieteren voor aandelen in TVH.
En Coucke? Zou hij volledig ontsnappen aan de nieuwe meerwaardebelasting na de verkoop van Omega Pharma?
Het antwoord is neen. Coucke zou op een deel van de meerwaarde niets moeten betalen, maar op een ander stuk 10 procent. De reden is dat de ondernemer drie jaar voor de verkoop nog zijn belang in Omega Pharma had verhoogd.
Nog voorbeelden van ondernemers die de meerwaardedans zouden ontspringen?
De families achter Lotus Bakeries, die in 2021 bijna 350 miljoen euro cashten bij de verkoop van een pakketje aandelen.
En Filip Balcaen, die zijn tapijtbedrijf Balta al in 2004 verkocht en in 2015 vinylbedrijf IVC. Met die deals samen cashte hij meer dan anderhalf miljard euro.
Verder is er Urbain Vandeurzen, die zijn bedrijf LMS International verkocht voor ongeveer 700 miljoen euro. Ook hij had de aandelen al meer dan 10 jaar.
Nog voorbeelden zijn Jan Toye van brouwerij Palm en de familie Bosteels van de gelijknamige brouwerij.
De lijst is dus lang, zoveel is duidelijk.
Ontwijken kan altijd
Hoe dan ook, als de vrijstellingsclausule er komt, zullen bedrijfsleiders hun gedrag aanpassen.
Marc Coucke, bijvoorbeeld, zou dan een uitgestelde verkoop kunnen afspreken voor het pakketje aandelen dat hij nog geen tien jaar in portefeuille had. Dat kan bijvoorbeeld via een call- en putovereenkomst.
Invoeren dan maar, die vrijstelling van tien jaar? Als de clausule niet ingevoerd wordt, is het alsnog naïef om te denken dat de centen van de allerrijksten zomaar de staatskas zullen binnenstromen.
Als hun een dreigende belasting van 10 procent boven het hoofd hangt, zullen de allerrijksten overwegen om hun verblijfplaats te verleggen.
Een van de rijkste Belgen, biermiljardair Alexandre Van Damme van AB InBev, verhuisde al in 2016 naar Zwitserland.
Nog andere ondernemers hebben hun verblijfplaats in Monaco, net zoals sommige sportlui.
Fiscaal expert Mark Delanote vindt het idee om een vrijstelling toe te kennen op basis van het aantal jaren dat men de aandelen aanhoudt, niet ideaal.
“Een van de grote redenen om een meerwaardebelasting te heffen, is dat je daarmee de fiscaal geïnspireerde vermogensopbouw in de vennootschap ontmoedigt. Bij een vrijstelling na tien jaar creëer je natuurlijk een omgekeerd effect.”
“Let wel, ik kan me voorstellen dat je iets wil doen voor topondernemers die echte waarde creëren. Alleen is hun aantal beperkt.
” Voor onze topsporters hebben we al een gunstig fiscaal statuut, dus waarom niet voor topondernemers?
“Eerder dan termijnvrijstellingen te verlenen of aparte regimes te creëren, zou men beter focussen op het vrijstellen van de echte ondernemingswaarde”, stelt Delanote.
Delanote wijst er ook op dat zo’n tienjaarsclausule ongunstig zou zijn voor start-ups en scale-ups. Zulke innovatieve bedrijfjes worden vaak snel opgekocht.
Het is voor hen ook zaak om snel door te groeien, vaak met de steun van professionele investeerders. Daardoor zakt wel het belang van de stichter. Als zijn belang onder de 20 procent zakt, verliest hij de fiscale korting waarin voorzien is. Dat kan de dynamiek in de economie afremmen, doordat bedrijfsleiders niet onder de 20 procent zullen willen zakken.
Delanote pleit daarom voor een neutrale fiscaliteit. Maar dat behelst dan wel een veel ruimere oefening dan louter een extra heffing creëren, zoals nu voorligt.
Bron: De Standaard