Bieke Purnelle – Hoezo, Zelensky had “het spel moeten spelen”

Bieke Purnelle vindt de westerse reacties, ook in de media, op de publieke vernedering van de Oekraïense president beneden alle peil.

Bieke Purnelle – De Standaard

7 maart 2025

Leestijd: 6 min

Kranten en weekbladen lezen wordt extra fascinerend als de wereld brandt.

Hoe berichten onze media over wat er gebeurt, hoe benoemen ze de feiten en de dingen die we zien gebeuren? Als de wereldorde wankelt, is degelijke berichtgeving cruciaal.

Om de dingen te begrijpen, hebben we meer nodig dan wat video’s op sociale media en een opsomming van feiten, data en quotes.

De krokussen hebben nog maar net hun kop opgestoken en we hebben al meer breaking news verteerd dan we doorgaans wegscrollen in een heel jaar.

Adviseurs van de Amerikaanse president die de Hitlergroet brengen.
Die president zelf die zijn Russische collega opvrijt, hardop roept dat hij Groenland, het Panamakanaal en Canada zal annexeren en die Oekraïense grondstoffen opeist.
Elon Musk die zich bemoeit met de verkiezingen in Duitsland en extreemrechts promoot.
Donald Trump en J.D. Vance die Volodymyr Zelensky uitschelden voor het oog van de hele wereld.

Het zijn gouden tijden voor de buitenland journalistiek. Er valt zoveel te analyseren dat iedere zichzelf respecterende redactie nieuwe ergonomische bureaustoelen en extra koffie heeft laten aanrukken.

Het verbijsterende spektakel in het Witte Huis werd door een Amerika-expert in Knack “een onprettige ontmoeting” genoemd die “uitmondde in een diplomatiek debacle”.

“Toen Zelensky Vance confronteerde met de vraag ‘Bent u al eens in Oekraïne geweest?’, brak hij een gouden regel van de internationale diplomatie: je beledigt nooit je machtigste bondgenoot, zeker niet voor de camera’s”, aldus de kenner.

Een visie die blijkbaar gedeeld werd door de hoofdredacteur die in zijn wekelijkse editoriaal schreef dat “Zelensky nog diep zal moeten buigen voor Trump, maar dat is nodig om de VS aan onze kant te houden”.

In Het Laatste Nieuws stond de kop: ‘Was het tegengas van Zelensky wel slim?

Defensie-expert: “Oekraïne komt toch een beetje inhalig over.”’

Een land dat al jaren kreunt onder een niets ontziende oorlog sinds een megalomane machtswellusteling er binnenviel om het in te lijven “inhalig” noemen omdat het om steun verzoekt, getuigt op z’n zachtst gezegd van een bijzondere kijk.

Andere nieuwsmedia verwezen naar de feiten met de term “ruzie”.

Ruzie is geroep en geduw op de speelplaats van de lagere school omdat Kevin de Suzywafel van Emma heeft afgepakt.
Ruzie is het gesnauw tussen twee ouders die een andere mening hebben over de opvoeding van hun kinderen.
Ruzie is wat er ontstaat als twee tieners allebei vooraan willen zitten in de auto.
Ruzie is niet het woord waarmee je ongezien bullygedrag en de normale reactie daarop omschrijft.

Ruzie is het woord dat je gebruikt om vooral geen standpunt in te nemen, ook al staat het standpunt als een paal boven water.

Is er iemand die gelooft dat Zelensky werd ontboden in het Witte Huis om een echt vredesvoorstel te bespreken, voor tientallen camera’s?

Het enige doel van de veelbesproken ontmoeting was Zelensky publiekelijk vernederen en provoceren, om de geplande breuk met Europa en het geflirt met Rusland te legitimeren.

Ieder ander scenario is lachwekkend ongeloofwaardig.

De VS stemden een paar weken geleden tegen de VN-resolutie die om de terugtrekking van Russische troepen uit Oekraïens grondgebied vroeg én tegen de resolutie die Rusland bestempelde als de agressor in Oekraïne.

Er is geen clash tussen Zelensky en Trump.

Er is een clash tussen een onverbiddelijke Russische dictator en een gevaarlijke Amerikaanse autocraat aan de ene kant en het complexe democratische Westen, met Zelensky als frontsoldaat, aan de andere kant.

Maar nee, we doen alsof dit alles te vermijden was, alsof het “gesprek” een voorspoedige uitkomst had kunnen hebben als Zelensky zichwat beter had weten te beheersen, een keurig pak had aangetrokken en zich wat diplomatischer en nederiger had opgesteld.

Hij had “het spel moeten spelen”.

Alsof je een spel kunt spelen als je tegenstrever de spelregels niet erkent. Alsof je kunt voetballen tegen iemand die je bij je truitje tegen het gras trekt als je hem dribbelend passeert.

Dat Europese leiders met de ruggengraat van een weekdier geloven dat Trump te paaien en te sussen valt, ligt in de lijn der verwachtingen.

Maar laten we van de mensen van wie we kritische en doordachte analyses wensen, toch hopen dat ze niet blind meegaan in dat bizarre ‘enerzijds/anderzijds’-discours.

Achter ieder opiniestuk, iedere journalistieke analyse, ieder nieuwsbericht gaan allerlei aannames schuil, geijkte veronderstellingen over de wereld en hoe die in elkaar zit.

Een tijdperk als dit, dat al die aannames en veronderstellingen wild door elkaar schudt en vertrappelt, waarin de werkelijkheid amper nog te ontwaren valt tussen alle leugens, en waarin de luidste schreeuwers de meeste aandacht opeisen, vereist niet alleen extra zorgvuldigheid en een ruimer perspectief, maar bovenal meer ernstig engagement.

Ga in vredesnaam eens ergens voor staan, bij voorkeur voor waarheid, recht, democratie en een aantal fundamentele waarden.

Bieke Purnelle is freelanceschrijver en directeur van Rosa, kenniscentrum
voor gender en feminisme.