Evi Hanssen (46) doet al een tijdje geen oog dicht. Haar debuutroman Land van dochters – een echte whodunit – speelt zich af in een land waar vrouwen de regels bepalen, en de mannen die hem hebben gelezen, reageerden allemaal zó gevoelig: nooit zouden ze daar kunnen wonen. ‘Hoe hard we ook roepen: ‘Vrouwen aan de macht’, altijd moeten we weer inschuiven in een systeem dat door mannen is gebouwd.’
Stefanie De Jonge – De Morgen/Humo
24 februari 2025
Leestijd: 23 min
Evi Hanssen: “Kijk nu weer naar de federale regering: maar vier vrouwen zitten erin, en die hebben ze op de foto dan nog eens helemaal weggemoffeld. Er kwam wel een nieuwe foto, maar daar moeten we dan ook wel heel blij mee zijn.
“Wat ik mij nu vaak afvraag, is: waarom gaan wij vrouwen niet samen de straat op? Waarom leggen we niet al het werk neer? Waarom stoppen we niet drie jaar met kinderen maken?
“We hebben zoveel macht. Wij zíjn echt het sterke geslacht. Dat is een biologische waarheid.”
Te vroeg geboren jongetjes sterven sneller dan premature meisjes, schrijf je in Land van dochters.
“Ik heb research gedaan. Premature meisjes hebben een grotere overlevingskans: dat is echt zo. Vrouwen leven ook langer, terwijl ze vaker ziek zijn. Ik heb me voor dit boek echt grondig geïnformeerd, boeken gelezen, documentaires gekeken.”
Het boek speelt zich af in het fictieve Dottirland. Die IJslandse vertaling van ‘land van dochters’ heb je niet voor niets gekozen, natuurlijk.
“Nee. IJsland is dit jaar weer uitgeroepen tot het meest geëmancipeerde land ter wereld. Er wordt daar van jongs af gewerkt aan gendergelijkheid en de loonkloof is er voor 91 procent gedicht. Maar ook daar is dat dus nog altijd geen 100 procent.
“Kijk, vrouwen moeten nu hoe dan ook functioneren in een constructie die volledig op mannen is geënt – volgens de verwachtingen, het patroon en het ritme van mannen. Dit is geen verwijt aan mannen, hè. Ik zeg niet dat dat slecht is of goed, het is gewoon een feit.”
Ik moet nu denken aan De tafel van Gert. Toen jij daar de ongelijke verloning tussen mannen en vrouwen aankaartte, zei Gert Verhulst: ‘Het is bijna evenveel, dat is toch goed?’ Bij mij sloeg de stoom uit mijn oren, jij hield je in.
“Ik heb inderdaad heel rustig gezegd: ‘Maar het is niet gelijk.’
“Wat ik vooral onthield van die avond was dat Gert zei: ‘Je moet gewoon een beetje geduld hebben.’
“Kijk, ik ben van 1978, ik behoor tot de eerste generatie die is opgegroeid met het idee: een meisje kan worden wat ze maar wil. Mijn jeugd speelde zich af in de jaren 90 met Courtney Love, Anouk, de Spice Girls, Alanis Morissette, Björk…
“Allemaal vrouwen die eigenwijs waren, een mening hadden en gerespecteerd werden.
“Het was ook de tijd van politici als Mieke Vogels en bam-pionier Leona Detiège, een van de eerste bewust alleenstaande moeders.
“Ik ben echt opgegroeid met het idee: het komt wel goed met die gelijkheid. Nu ben ik midden veertig en denk ik als ik terugkijk: het is helemaal niet vooruitgegaan.
“Dus: hoeláng moeten wij eigenlijk nog geduld hebben?
“Ik kreeg zin om een wereld te creëren waar vrouwen van meet af aan de waarden en regels bepaalden, omdat ik dacht: in het echt gaat het niet gebeuren.
“Ook nu roept de huidige generatie weer: ‘Vrouwen aan de macht’, maar ik denk dan: je mag het proberen, maar uiteindelijk moeten we altijd weer inschuiven in een systeem dat is gebouwd door mannen.
“Ik heb zo’n lol gehad met dat fictieve land door bij alles de mannelijke kijk op de wereld helemaal om te denken. Het was ook voor mij echt een ontdekkingstocht.”
Volgens De Overkant – zoals je in het boek onze wereld noemt – zou geen enkele intelligente man in Dottirland willen wonen: ‘Om het te begrijpen moest je je mannenbril afzetten en ernaar kijken door de ogen van een vrouw. Maar daar slaagden de mensen van De Overkant zelden in.’
“Weet je, ik ben zó voorzichtig geweest, ik heb in mijn boek nog zoveel gecensureerd. Ik merkte namelijk dat mannen het helemaal anders lazen dan vrouwen. Ze namen het zo serieus.
“Dat ik mannen in een dienende rol opvoer, bijvoorbeeld – ze worden niet mishandeld of zo, hè, dat lag bij de mannen die het lazen zó gevoelig!
“Daarom heb ik ook echt wakker gelegen van dit interview. Terwijl ik niet denk dat veel mannelijke auteurs wakker liggen van gedachten als: zullen vrouwen wel snappen dat het fictie is als ik in mijn boek een vrouw een slet noem?
“Zo zie je maar hoe wij ons toch nog altijd proberen aan te passen.”
Je speelt met de stereotypen, je keert ze vaak regelrecht om.
“Dat ik dat op papier gewoon kon doen, was zo bevrijdend. Je beseft het niet, maar vrouwen geven zoveel op: het respect voor onszelf, voor onze hersenen die anders werken – het is toch heel gek dat wij dat als een last of een zwakte zien?
“We hebben zoveel macht als vrouw, alleen laat het systeem ons geloven dat wij juist zwak zijn, dat we moeten oppassen en bang zijn, dat we labiel zijn en vooral rustig moeten blijven.
“En we geloven dat nog allemaal ook: hoe absurd is dat? Het was zo bevrijdend om me daarvan in het boek helemaal los te maken.”
Van jongs af aan wordt meisjes in Dottirland geleerd te vertrouwen op hun intuïtie.
“Ja. De vrouwen in Dottirland zijn geen man-vrouwen, het zijn echte vrouw-vrouwen die zichzelf respecteren, óók hun buik en hun eierstokken die allemaal rare dingen doen.
“Mannen worden er ook opgevoed met een ongelooflijk respect voor vrouwen, zonder dat ze dat in twijfel trekken. Terwijl bij ons, als we eerlijk zijn, meisjes onbewust van kindsbeen af respect voor mannen ingepeperd krijgen.
“Een vrouw moet zich altijd bewijzen tegenover een man. Zou een man ooit het gevoel hebben dat hij zich moet bewijzen tegenover mij? Ik denk het niet.”
Jij bent tussen alleen maar jongens opgevoed.
“Tussen drie oudere broers en al hun vrienden. Ik hou ook echt van mannen, hè.
“Weet je dat ik tot mijn 12de dacht dat de wereld voor 70 procent uit mannen bestond en er maar 30 procent vrouwen waren?” (lacht)
Je had ook kort haar – een elviskuif – en je deed karate.
“Ja. Mijn broers waren stoere kerels. Ik spiegelde me aan hen en heb lang gedacht dat ik one of the guys was.
“Mijn kamer moest wel roze zijn, en ik stond ook altijd te playbacken want later moest en zou ik op een podium staan. Ik schreef gedichten en verhalen en ik zat in de fanfare. Maar daarbuiten was alles mannelijk.
“Ik vond het op de lagere school ook moeilijk om vriendschappen met meisjes aan te knopen. Ik herinner me dat ik barbies wel mooi vond, maar dat ik nooit had geleerd hoe je ermee moest spelen.
“Mijn moeder had de mijne op de kast geïnstalleerd en daar bleef ze gewoon staan.”
Ik moest vaak lachen omdat je dingen schrijft die ik op een onbewaakt moment weleens denk, zoals: ‘Om grappen van vrouwen goed te begrijpen heb je enige mentale behendigheid nodig, die je van een man niet mag verwachten.’
(lacht) “Hoe vaak heb ik de omgekeerde bewering niet gelezen – en in serieuze romans, hè!”
De manier waarop je de maatschappij van Dottirland inricht, onderbouw je met een logica waartegen weinig in te brengen is: mannen moeten hard werken omdat ze van nature sterker zijn. Vrouwen zijn van nature betere leidsters.
“Dat is echt zo. Bon, ik weet het, ik ben geen wetenschapper, maar ik las in een studie over de prefrontale hersenkwab dat die bij vrouwen beter bedraad is.
“Dat hersendeel staat in voor communicatie, beoordelingsvermogen, sociaal gedrag en het beheersen van je impulsen, alles dus wat van belang is voor goed leiderschap.”
‘Van jongs af aan,’ zegt Max, het opperhoofd van Dottirland, ‘proberen we de onberekenbaarheid en agressiviteit die mannen nu eenmaal typeert in goede banen te leiden.’
“Dat is ook weer geen verwijt aan mannen, maar: kijk naar de bevolking in de gevangenissen.
“Wie kunnen zich moeilijk bedwingen en moeten worden opgesloten omdat ze een gevaar zijn voor de samenleving? Dat zijn voor 95 procent mannen.
“Het is in mijn ogen dus vrij logisch dat vrouwen het leiderschap op zich nemen en mannen een dienende, maar waardige rol krijgen: bouwen, werken in huis en op pad gaan met de kinderen. Ik zeg dit allemaal met het grootste respect voor beide geslachten, hè.”
Je bent echt heel erg op je hoede voor de reacties van mannen, niet?
“Valt het op? (lacht)
“Het gekke is: we zijn het er allemaal over eens dat zorg belangrijk is en onderwijs essentieel, maar als ik in mijn boek mannen daarvoor laat instaan, is dat meteen een groot probleem.
“Sommige mannen die ik het heb laten lezen, reageerden: ‘Tof boek, maar ik werd er wel ongelukkig van. Ik zou echt niet kunnen wonen in een land waar mannen vrouwen bedienen: tafels dekken, opruimen en voor de kinderen instaan.’
“Dan dacht ik: huh? Wat jij leest als ‘bedienen’, zie ik als ‘zorgen voor’, iets wat even belangrijk en waardig is als leidinggeven.
“Ik wilde de man helemaal niet minderwaardig maken, alleen blijkt de zorgende rol in de ogen van mannen minder waard.”
Max, de leidster van Dottirland, is heel daadkrachtig. Daarin lijkt ze op jou. ‘Ik ben een doener,’ zei je al vaak: ‘Als ik een idee heb, wil ik het uitwerken en dat lukt meestal ook.’
“Ik ben meer in mezelf gaan geloven, maar dat is ook maar met de jaren gekomen.
‘Op een gegeven moment schoot dat idee van een vrouwenmaatschappij wortel in mijn hoofd en dat moest een boek worden, geen pamflet, zeker niet.
“Ik heb er een thriller van gemaakt omdat ik echt een breed publiek wil aanspreken.”
‘Jarenlang heb ik het glazen plafond niet gezien. Ik voelde mij one of the guys en dacht: wat is het probleem?’
Waarom wil je al je ideeën ook per se realiseren? Is dat een streven naar erkenning?
“De huis-tuin-en-keukenpsychologie zou waarschijnlijk zeggen dat de relatie met mijn vader daar voor iets tussen zit.
“Ik ben opgevoed door mijn stiefvader. Mijn biologische vader is een heel toffe man, maar met hem heb ik in mijn kinder- en jeugdjaren minder contact gehad – en ook dat is weer absoluut geen verwijt.
“Maar een ontbrekende vader zou kunnen verklaren waarom ik op zoek ben naar erkenning – al dan niet de zijne.”
Zie mij! Zie mij!
“Hm, ik denk dat het meer te maken heeft met een gevoel van: ben ik niet goed genoeg, misschien?
“Ik vind die drang soms wel vermoeiend, maar toch vooral leuk, zeker nu ik echt een speeltuin voor mezelf heb gecreëerd.”
Je wilt, heb ik de indruk, de wereld ook een spiegel voorhouden. Je hebt een theatershow gemaakt over de effecten van alcohol, een podcast over omgaan met de dood. Je vindt telkens een nieuwe missie. Dat zit in de familie, zeg je.
“Dat is zo. In mijn familie is bijna iedereen leraar (lacht).
“Ik vind het ook echt fijn als ik het gevoel heb dat ik toch een ministeentje heb verlegd, of op z’n minst heb kunnen tonen dat er ook nog een andere manier is om naar het leven te kijken.
“Er hangt wel altijd iets entertainends aan vast – een show, een podcast, een thriller. Het moet een beetje leuk blijven, ook voor mij.
“De vraag is alleen: wanneer is mijn missie geslaagd? Want ik ben natuurlijk alweer aan het broeden op een volgend plan. Ach, het wordt in ieder geval nooit saai.”
BLINDE VLEKKEN
Dottirland heeft een aantal ontegensprekelijk goede regels ingevoerd. Er is bijvoorbeeld vanaf ’s avonds laat geen internet. Dottirland zweert ook niet bij het kerngezin: kinderen mogen vanaf hun 12de beslissen bij welk wooncollectief ze willen intrekken.
“Heel hippie, hè.” (lacht)
Toevallig speel je in #LikeMe één van de twee moeders – de andere wordt vertolkt door Joke Devynck – van hoofdpersonage Mia.
“Ik vind het ongelofelijk dat dat net nu op mijn pad komt. In Nederland hebben ze me ook gevraagd mee te werken aan een post-#MeToo-podcast.
“Mijn hele leven staat opeens in het teken van vrouw-zijn. Misschien komt dat doordat ik jarenlang veel niet heb gezien – het glazen plafond, bijvoorbeeld.
“Ik voelde me one of the guys en dacht: wat is het probleem? Je moet gewoon hard werken en je best doen. Maar als je ouder en wijzer bent, besef je: we zijn gevormd door een bepaald systeem.
“Ik zeg niet dat dat goed is of slecht, maar het is een systeem dat totaal niet op ons vrouwen is geënt, en als je dat eenmaal ziet, kun je er niet meer omheen kijken.”
Jij bent ook niet in een klassiek kerngezin opgegroeid. Toen je bij de scheiding van je ouders bang was dat je geen vader meer zou hebben, zei je moeder: ‘Vaders komen in allerlei vormen, en je hebt andere vaderfiguren genoeg. Drie oudere broers, je stiefvader, je grootvader…’
“Helemaal! Je hoeft als man geen vader te zijn om een belangrijke rol te spelen in het leven van een kind. En een man wordt niet plotseling vader omdat hij een kind krijgt.
“Mijn eigen vader was ook vóór de scheiding al niet zo heel erg aanwezig. Hij was geen onvriendelijke vader, helemaal niet. Hij miste gewoon aanleg voor het vaderschap vanwege zijn eigen familiegeschiedenis.”
Je hebt daarover een prachtig gesprek gehad met hem waaruit bleek dat hij dat zelf inzag.
“Ik was zo blij met dat gesprek. Hij is een heel slimme man, maar niet iemand die makkelijk zijn gevoelens toont.
“Maar toen vertelde hij me hoe zijn vader, grootvader en overgrootvader allemaal naar de kostschool waren gestuurd en weinig liefde hadden gekend, en erkende hij dat hij daardoor emotioneel niet zo capabel was voor zijn rol als vader.
“Dat is dan zo. Als je dat allebei weet, staat de deur open naar andere bijzondere dingen die je wél kunt delen.”
Je was daarna wel een beetje verslaafd aan onbereikbaarheid: ‘Ik ben lang blijven zoeken naar bevestiging van mannen die me die niet konden geven.’
“Dat is zo. En ook dat waren weer géén slechte mannen. Ik verwijt hun niets. Het waren gewoon mannen die niet bij mij pasten.
“Ik weet nog dat als ik verliefd werd, ik vooral een foto voor me zag: ik en Hij! – een sterke man met een spannend beroep. Ook weer vanwege die afwezige vader misschien. Ik weet het niet.”
Ondertussen ben je getrouwd met Kurt, de man van je leven.
“Ja. De keuze voor hem is op een totaal andere leest geschoeid.”
Je noemt hem een tweede kapitein die af en toe het roer overneemt.
“Mja. Het is meer dat we allebei ons eigen schip hebben en we onze schepen geregeld aan elkaar haken.”
Jij bent in ieder geval zelf ook kapitein.
“Ja, maar dat heb ik dus lang niet gezien. Het heeft lang geduurd voor ik mijn eigen kracht zag. Tot mijn 40ste, denk ik.
“In Nederland werken heeft dat in gang gezet. Bij VTM bleef ik Evi, de presentatrice. Ik snap dat wel, het is een familiezender. Maar in Nederland mocht ik reportages maken, werd ik tafeldame in De wereld draait door…
“Ze keken daar veel minder oppervlakkig naar mij. Ik twijfelde almaar minder en nu denk ik bij alle ideeën die ik krijg: ik ga het gewoon proberen. Ik heb Land van dochters zonder angst geschreven. Wat is het ergste wat er kan gebeuren?”
Zo denken mannen ook.
“Daar ben ik tijdens de research voor mijn boek dus ook achter gekomen. Vrouwen denken: als ik iets zeg, moet het voor honderd procent kloppen. Mannen vinden het best oké om iets te zeggen waarvan ze niet zeker weten of het helemaal klopt, of een voorstel te doen dat maar half is uitgewerkt. Ze voelen zich daar totaal niet slecht over. Wij wel.
“Sinds ik dat weet, denk ik ook veel vaker: foert! Ik ben er ook mee gestopt de vragen te beantwoorden die mijn lieve man me altijd stelt: ‘Hoe laat is de bakker open?’ ‘Hoelang is het rijden?’
“Vroeger ging ik dat opzoeken om het juiste antwoord te kunnen geven, nu zeg ik: ‘Dat weet ik niet. Ik moet dat ook googelen.’”
Hahaha. Je heb Kurt ontmoet via een feest bij Paul Jambers. Je personage Stijn, de journalist van De Overkant die een reportage over Dottirland wil maken, lijkt verdacht veel op hem.
“Ja. Paul heeft het al gelezen en hij schreef me: ‘Wat leuk dat een journalist met een stoppelbaard, strakke jeans, een leren jekker en cowboyboots een prominente rol speelt.’ (lacht)
“Hij was heel enthousiast over het boek. Hij wordt 80 dit jaar, even oud als Dottirland.
“Mijn man is tien jaar ouder dan ik, een vijftiger, ook van het type dat nog altijd hetzelfde draagt als dertig jaar geleden.
“Ik vind dat heel grappig: mannen die op hun vijftigste nog altijd kaptruitjes dragen of hun haar het koste wat het kost hetzelfde houden, ook al is het uitgedund. Al denk ik dan stiekem: je zou ook eens een ander kapsel kunnen proberen.”
‘Om grappen van vrouwen goed te begrijpen heb je enige mentale behendigheid nodig, die je van een man niet mag verwachten’
Haha, ik zie er meteen een heleboel voor me. Tijdens het lezen van je boek dacht ik: hoe zou ze haar twee zonen opvoeden? Kennelijk heb je hun een brief geschreven waarin je zegt: ‘Het kan, stoer én lief zijn. Kies ervoor beide te zijn. Jullie kunnen dat, mannen van de toekomst.’
“Ik geloof heel hard dat jongens moeten worden opgevoed om de bondgenoot van vrouwen te zijn. Dat mis ik soms.
“Kijk, heel veel vrouwen voelen zich onveilig op straat. Dat is eigenlijk vreemd, want er lopen veel meer ‘goeie’ mannen op straat rond dan die paar naarlingen.
“Die paar eikels zouden eigenlijk afgeschrikt moeten worden door die goeiemannenmenigte! Ik vind het heel gek dat dat niet gebeurt.”
De mannen in Dottirland raken in de war: ‘We weten niet meer hoe we ons moeten gedragen. Het is alsof onze persoonlijkheid in tweeën is gespleten. Aan De Overkant worden we gezien als te soft, hier zijn we te agressief.’ Ze kunnen de twee kennelijk moeilijk combineren.
“Ja, dat vind ik ook weer zo raar. Wij switchen als vrouw constant tussen zoveel rollen, kunnen zij niet eens twéé rollen aan? Nu, ik besefte tijdens het schrijven ook wel: wees maar een man in deze tijd. Ze leven al zo lang volgens dat ingesleten geprivilegieerde patroon.”
Ze hebben ook nooit eerder over hun blinde vlekken moeten nadenken en weten zich niet goed raad.
“Ik snap dat. Ik ben door Black Lives Matter ook met mijn blinde vlekken geconfronteerd. Ik was een hippie, ik ben gaan betogen tegen Vlaams Belang, ik ben superdivers opgevoed, mijn beste vrienden zijn allemaal gay, dus hoezo was ik niet woke genoeg?
“Black Lives Matter gaf me voor het eerst het ongemakkelijke gevoel dat ik als witte mens sommige dingen echt niet goed begreep. Maar ik ben volwassen en kan om met ongemakkelijkheid.
“Ik ben toen als een gek boeken van zwarte activisten gaan lezen en heb mijn blinde vlekken zoveel ik kon proberen weg te werken.”
Volgens de moeder van Max, de wijze Vrouwe Theresia, hebben mannen een doel nodig, zeker als ze eenmaal voorbij de vijftig zijn en zich door hun leeftijd overbodig voelen worden.
“Ja. (lacht) Dat is precies wat wordt gezegd over vrouwen in de menopauze!
“Ik heb er veel lol in gehad om dat eens om te keren en te zeggen: zo, nu is het de beurt aan de mannen om zich een beetje nutteloos te voelen. Om, doordat ze fysiek zwakker worden en de kwaliteit van hun zaad afneemt, hun plaats niet meer te kennen.
“Weet je trouwens wat veel vrouwelijke lezers uit het boek aanhaalden? Dat vrouwen in Dottirland er trots op zijn dat ze ouder worden.
“Ze worden wijzer en dus almaar belangrijker. En vrouwen blijven ook altijd mooi – dat wordt van mannen vaak gezegd, hè, dat ze met de leeftijd alleen maar knapper worden. Zelf vinden ze ook dat er goed gerief onder hun buikje hangt.”
Dat zelfvertrouwen is echt jaloersmakend. Wat ik ook geweldig vind, is hoe monomaan mannen zich op iets kunnen focussen. Ik vind dat mooi om te zien en het levert vaak veel op. Vrouwen verliezen zichzelf nooit even hard, zijn vaak ook bezig met het overzicht te houden.
“Klopt. Dat vind ik óók mooi, en ook belangrijk, trouwens. Maar het is wel vermoeiend. Vandaar dat we meer slaap nodig hebben en goed voor onszelf moeten zorgen.
“Maar dat wordt in een mannenmaatschappij dan als een last beschouwd. In Dottirland niet, daar is goed slapen en je ontspannen verplicht.”
En natuurlijk gaat het er tijdens het sporten niet om winnen maar om samenspelen.
“Oooh, die passage over basketbal! Daar heb ik met mijn man discussies over gehad! ‘Je gaat me niet vertellen dat vrouwen niet competitief zijn.’
“Het is fictie, schatje, zeg ik dan: het is niet echt. Maar hij bleef gaan: ‘Waarom zou je een spel spelen als je niet kunt winnen?’ ‘Dat omdenken,’ probeerde ik dan weer, ‘is nu juist het gedachte-experiment.’ Maar het blééf moeilijk.”
VUISTEN EN BLOED
Niemand in Dottirland heeft haast, iedereen is relaxed, iedereen houdt rekening met elkaar. Het is wel heel erg utopisch.
“Eventjes, hè.” (lacht)
Ja, want als er een misdaad wordt gepleegd, zegt Stijn, maken de vrouwen er een zootje van met hun eindeloze empathie. Hij vindt Dottirland ook vreselijk saai. Tot hij de Loverroom en de Fightclub ontdekt.
“Het verborgen gedeelte, dat nodig is om de vrouwen aan de macht te houden op het eiland.”
Max verlangt stiekem ook naar een ruwe man zoals Stijn.
“Zie je: ook Dottirland wil ik weer omdenken. Max gelooft in de filosofie van haar land, maar ze vindt het toch ook wel leuk om verleid te worden.”
Ze vindt het niet leuk dat haar man Leo week is geworden. Hij is niet meer de man die hij aan De Overkant was: één die vlakaf zei dat hij seks met haar wilde.
“‘Zonder dat hij bang was dat de mannen van Dottirland hem voor player zouden uitschelden.’ Dat is zoals vrouwen die seks willen bij ons vaak een slet worden genoemd.”
Jij noemt je relatie met Kurt simpel en stabiel. Vorige relaties bezorgden je, hoe passioneel ze ook waren, te veel stress.
“Ik vind het echt fijn om een stabiele basis te hebben – passie kan er dan bij komen, maar dat bij Kurt die basis zo klopt, vind ik zalig.”
Ik blijf het een dilemma vinden hoe je in een relatie ‘stabiel’ en ‘passioneel’ in evenwicht moet krijgen.
“Ik weet ook niet helemaal hoe dat moet. (Denkt na)
“Misschien zit er toch meer van mij in Max dan ik me realiseerde, haha.”
Max geeft zich op een gegeven moment ook over aan haar verlangen naar vuisten en bloed.
“Dat heb ik nooit. Ik hou echt helemaal niet van agressie. Echt niet.”
De afkeer van geweld zit in je familie, vertelde je eens. Dat heeft te maken met het feit dat je betovergrootmoeder Juliana medeplichtig was aan de moord op haar man Louis Wils.
“Ja, dat was een heel vreemde ontdekking. Juliana was herbergierster. Ze zou, was het gerucht, een affaire hebben. Louis had haar daarom geslagen. Twee dronken mannen uit de herberg hebben hem toen doodgeslagen en Juliana zou hen hebben aangemoedigd. Het was jarenlang een geheim in de familie.”
De vrouwen in Dottirland blijken ook iets minder zachtaardig dan verwacht.
“Nu je het zegt. Daar is een soort verband.”
Juliana is tot acht jaar opsluiting veroordeeld.
“Waardoor haar zeven kinderen hun jeugd in een weeshuis hebben doorgebracht. Er is in de familie nooit over gesproken, maar de afkeer van geweld is wel stilzwijgend van generatie op generatie doorgegeven.”
Stijn begrijpt niet dat Max ervan geniet dat mannen naar haar fluiten. Max legt uit dat dat te maken heeft met veiligheid: zou het kunnen, zegt ze, dat vrouwen aan De Overkant bang zijn voor mannen?
“De zwakke plek van vrouwen is dat mannen fysiek sterker zijn. Mannen weten dat. Ze weten dat dat hun enige macht is ten opzichte van ons.
“Daarom laat ik de mannen in Dottirland opgroeien met zoveel respect voor de vrouw dat het niet in hen opkomt die fysieke kracht tegen hen te gebruiken.
“Mannen in Dottirland vinden dat gewoon laf.”
Max gebruikt haar macht wel. ‘Haar onverschilligheid maakt Stijn onzeker’: ze weet dat.
“Veel vrouwen weten dat. Jij hebt dat toch ook al ervaren, als je je onverschillig toont tegenover een man: ze reageren vaak op het kinderachtige af en weten niet hoe ze zich moeten gedragen. Dat is oké, hè, helemaal oké. Maar ik vond het wel leuk dat een keer op te schrijven (lacht).”
Ze weet ook hoe ze Stijn zover kan krijgen dat hij doet wat zij wil. Ze verleidt hem en dan ‘voelt hij zijn kruis zwellen’ en ‘weet hij dat hij een vogel is voor de kat’.
“Yep! Maar daartegenover staat dus dat een man met één stevige linkse een vrouw kan neerhalen.
Meer dan een ministeentje ga je met Land van dochters natuurlijk niet verleggen. Voordat vrouwen de normen en waarden in een samenleving mogen bepalen, moet er een revolutie komen.
“Ik weet het. Ik schrijf het ook in het boek: geluk en gezondheid integreren in een maatschappij waarin materiële rijkdom, economische belangen en groei op de eerste plaats komen, is heel moeilijk.
“Nee, we zitten vast. Vandaar dat ik dacht: dan maar een fictieve wereld creëren.”
Waarvoor dank. Ik ga het nu lekker nog eens lezen.
© Humo
Podcast
Bron: De Morgen/Humo