In Brussel was er op 11 mei een nationale betoging voor de erkenning van de Palestijnse staat. De manifestanten eisten onder meer een staakt-het-vuren in de Gazastrook en sancties voor Israël. Volgens de telling van de politie waren er 20.000 manifestanten op straat. De organisatoren zelf schatten dat cijfer op 80.000. Een familie uit Brugge deelde er onderstaand pamflet uit.
11 mei 2025
Leestijd: 4 min
Woede, ja
haat, neen
Bange tijden wekken haat, ook vandaag.
Overal ontbrandt het geweld, gevoed door een hardnekkige haat. Je voelt het in Israël en Gaza maar ook elders: gemeenschappen sluiten zich af van elkaar.
Het doden en vernietigen van 52.000 onschuldige levens is geen toevallige vergissing, ze zijn gewild en opzettelijk gedood,
omwille van een eigen waarheid, een politieke agenda, een persoonlijk voordeel …
Onze woede kan gerechtvaardigd en zelfs noodzakelijk zijn, maar soms verhardt ze tot haat.
Woede ziet nog oplossingen,
haat wil die niet meer zien.
En systemen misbruiken onze woede.
Ze maken van angst een totaalvisie,
van zelfbescherming een oorlog.
Politieke structuren, ideologieën en nationale mythes kapen onze emoties en maken er een beleid van om groepen tegen elkaar op te zetten.
Een Joodse vrouw schreef tijdens
de Holocaust (Sjoa) al :
“Niet de mensen zijn een bedreiging,
maar de structuur. Het angstaanjagende is, dat systemen boven mensen uitgroeien en mensen in een satanische greep houden”.
Deze Etty Hillesum riep haar Joodse vrienden op om de nazi’s niet te haten. Ze voelde aan wat de wereld, zeker op dát ogenblik, wél nodig had: verbondenheid.
Wat hier bij ons zo dodelijk is,
is ons eigen defaitisme, onze gelatenheid:
het idee dat we niets kunnen doen.
We zeggen dat we vredelievend zijn,
maar we verschuilen ons in machteloosheid.
We bekijken de wereld vanuit onze zetel,
zuchten, vloeken, wenen … en laten begaan.
Vaak denken we dat onze bijdrage te klein is en niets uithaalt. Maar die houding – de gedachte dat het toch geen zin heeft – betekent dat we het opgeven.
Niet berusten
Etty Hillesum was een Jodin en werd daarom in 1943 vermoord in Auschwitz. Toch had ze geweigerd haar moordenaars te haten.
Terwijl ze alles verloor,
koos ze niet voor wrok of haat,
maar voor innerlijke groei:
een beter mens worden.
Ze wist hoe haat werkt:
“De grote haat tegen de Duitsers,
die het eigen gemoed vergiftigt…
Het is een ziekte van de eigen ziel.”
Ze keerde zich af van blind slachtofferschap:
“Wijzelf plegen de grootste roof aan ons, wij beroven ons van onze beste krachten door onze verkeerde instelling. Door onze haat.”
Haar besluit was:
“Ieder atoompje haat dat wij aan deze wereld toevoegen, maakt haar onherbergzamer dan ze al is.”
Deze woorden zijn geboren uit eerlijk en diep zelfonderzoek.
Hillesum’s visie is revolutionair,
omdat ze menselijkheid vooropstelt te midden van onmenselijkheid. Dat maakt haar stem vandaag nog even relevant als toen.
De beleidsvoerders in Israël kunnen nog wat leren van dit ‘reële’ slachtoffer van de Holocaust!
Instabiele vrede
Passieve vrede volstaat niet,
vrede is niet enkel de afwezigheid van oorlog.
Zo’n passieve vrede laat het gif van de haat onaangeroerd.
Actieve vrede vraagt moed,
en dat kan iedereen: mekaar wederzijds leren kennen, verzoening, verbinding, opbouw.
Militaire overmacht brengt geen vrede want ze bouwt de haat niet af, integendeel, ze houdt die in stand en creëert geen verbondenheid.
Zoals een Israëlische vredesactiviste onlangs zei:
“Zelfs met het mooiste hek en de beste technologie zijn we niet veilig – we zijn pas veilig als de ander dat ook is”.
Controle en bewapening zijn per definitie instabiel. Ze creëren dreiging in plaats van verbondenheid.
Uit onze zetel
Op politiek vlak is er moed en wijsheid nodig om voorbij het vijandbeeld te denken en structureel onrecht aan te pakken.
Diplomatiek is er een visie nodig voor de tijd na de onderhandelingen.
Burgers kunnen zich inzetten om een maatschappelijke omgeving te creëren die empathie stimuleert in plaats van angst.
Onderwijs kan onze kinderen leren omgaan met verschil.
Media kunnen de beslissende nuance brengen.
En op individueel vlak kunnen we eerlijk naar binnen luisteren. We dragen allemaal kiemen van wrevels, vooroordelen en superioriteitsgevoel.
Werken aan onszelf is geen egoïsme,
het is politiek werk op micro-niveau,
het is de toekomst voorbereiden,
een nieuwe oorlog voorkomen.
Zoals Etty Hillesum schreef:
“Een vrede kan alleen een echte vrede worden wanneer ieder individu in zichzelf vrede sticht en haat uitroeit.”
Een betere wereld wordt niet gebouwd op haat,
wraak en evenwicht van (militaire) macht.
Alleen het versterken van onze existentiële verbondenheid kan duurzame vrede brengen.
Dat vraagt tijd,
en misschien zien we er niet meteen de resultaten van. Maar niets anders werkt.
Niet haat,
Niet vergelding,
Niet onverschilligheid.
De keuze is aan ons.
11 mei 2025
Een familie uit Brugge
