Anton Jäger is historicus van het politieke denken aan het Leuvense Hoger Instituut voor Wijsbegeerte. Zijn column verschijnt tweewekelijks op woensdag.
Anton Jäger – De Morgen
“Wij willen garanties horen van de andere Vlaamse partijen dat opnieuw een federale regering vormen zonder Vlaamse meerderheid geen optie is voor hen.
“Tot wij de garantie hebben dat de Vlaamse democratie gerespecteerd zal worden, zijn wij zelf niet bereid om garanties te bieden op regionaal niveau.”
Zo klonk Bart De Wever in een recent gesprek met Knack, dat hem uitvroeg over een recente peiling voor hun blad.
Die gaf voorspelbare resultaten: VB en N-VA rezen samen naar een Vlaamse meerderheid, wat nogmaals de gevoelige vraag van het cordon opriep.
De Wever weigerde vervolgens een coalitie met VB uit te sluiten: zonder Vlaamse meerderheid op federaal niveau was die regionale gevolgtrekking onvermijdelijk.
Daarmee lijkt De Wever zijn eerdere, ietwat weifelmoedige houding nog verder af te zwakken.
N-VA overweegt nu een Vlaamse coalitie met VB om Vlaamse rechten veilig te stellen.
Ideologisch is een dergelijke verzoening ook minder belastend. Op migratie schoven de partijen de laatste maanden dichter naar elkaar toe en binnen N-VA gaan er, van Jan Jambon tot Theo Francken, steeds meer stemmen op voor verbroedering.
Gemeentelijk lijken coalities ook voor de hand te liggen. Tenslotte wordt het cordon internationaal steeds vaker gebroken, waarom niet in België?
Daarnaast plaatst die keuze N-VA in een evidente patstelling: haar confederale hervormingsplannen laten zich enkel federaal afdwingen. Dat geeft De Wever ook zelf toe.
“Net het niveau waarop het ongenoegen zich hoofdzakelijk toespitst, bijvoorbeeld op het vlak van belastingen, begroting, migratie en energie”, stelt hij in Knack, “dreigt te verzanden in een verderzetting van het huidige wanbeleid.”
Vandaar de penibele spreidstand.
Een partij die samenhokt met extreemrechts zal zich federaal non grata verklaren – zeker bij PS, waarbij politiek antifascisme het devies blijft.
Het gevolg is de nachtmerrie van elke flamingant: een tweede ronde Vivaldi, waarbij de traditionele partijen zich verder suf regeren, zij het in een minderheidskabinet vol minderheden.
Maar die minderheden regeren dan wel.
Er zijn dus twee mogelijke lezingen van De Wevers uitspraak.
Volgens de ene hoor je een wanhoopskreet die doet denken aan zijn voorstel van een zakenkabinet of een Waalse tegenhanger van N-VA.
Volgens de andere lezing zie je vooral blufpoker.
Het is duidelijk dat De Wever zijn politieke erfenis niet kan veiligstellen met een N-VA die zichzelf infréquentable maakt.
Zijn uitspraak over het cordon is dan een indirecte oproep aan rechts(ig)e kiezers en politici: kies veilig, want voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast.
Vlamingen die in 2024 iets van verandering willen zien, hebben nood aan een N-VA die federaal kan doorwegen, zowel op vlak van arbeidsmarkt als regionale bevoegdheden.
Bij Open Vld en cd&v moeten de spieren worden gemasseerd voor een tweede Zweedse regering; en de MR moet goed genoeg scoren in Wallonië.
Of het iets zal uithalen, is een andere vraag.
Al meer dan tien jaar wordt De Wever in binnen- en buitenland afgeschilderd als de zelfverklaarde schaduwpremier van het land, die vanuit zijn Antwerpse citadel de nationale politiek bespeelt.
Dat BDW invloed heeft gehad, is duidelijk. Maar institutioneel is die soms moeilijk af te lezen.
Wezenlijk staat de Vlaamse zaak waarvoor hij ooit de politiek in trok niet zoveel verder dan in 2009. Net om die reden verkasten Hendrik Vuye en andere flaminganten enkele jaren terug.
De economische achterban van N-VA, vooral VOKA, ziet het confederalisme eerder als alibi voor economische hervormingen: als die federaal ook mogelijk blijken, dan is de klus geklaard.
Misschien laat De Wevers invloed zich best anders lezen.
“De laatste man van de oude wereld en de eerste van de nieuwe”, stelde Karl Marx ooit over een Britse radicale politicus die een halve eeuw tevergeefs voor hervormingen streed.
De beschrijving geldt ook moeiteloos voor De Wever.
Enerzijds een machtspoliticus van het oude slag, voor wie ideologische geloofsartikelen kostbaar zijn.
Anderzijds een typisch kind van de mediademocratie, waarbij imago meer betekent dan beleid en verandering eerder symbolisch dan concreet is.
Zowel cultureel als economisch heeft De Wever de verrechtsing van Vlaanderen stevig versneld.
Zo bracht hij het einde van een unitair België misschien een paar jaren dichterbij.
De vraag is of hij zelf wel aanwezig zal zijn op de begrafenis.
Beeld Johan Jacobs – Photo News
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind andere columns van
Bron: De Morgen