Christian Van Thillo, de topman van het grootste mediaconcern van de Lage Landen, is via een vastgoedvennootschap een van de Belgen met de grootste lappen grond in Nederland. Het landgoed van de familie Van Thillo in de Kalmthoutse Heide komt uit de erfenis die grootvader Bill Van Thillo via onder meer wapenhandel bijeen kocht.
Steven Vanden Bussche, Bram Logger,
Hester den Boer
Bergen op Zoom, 23 september 1970.
Voor notaris Pieter Cornelis zitten Cyriel Van Thillo, grootvader van mediatycoon Christian Van Thillo en twee afgevaardigden van de steenrijke familie Meurisse, gekend van het gelijknamige chocolademerk.
Ondernemer Cyriel ‘Bill’ Van Thillo was voor en na de Tweede Wereldoorlog van vele markten thuis. Hij was een verwoed jager, die niet alleen een drukkerij en een uitgeverij naliet, maar ook een grote bank en koloniale plantageholdings in Congo.
Een deel van het kapitaal waarmee DPG Media tot het grootste mediabedrijf van de Benelux kon uitgroeien, komt uit de wapenhandel
Bill was ook directeur-bestuurder van Centrexico, een schimmig bedrijf dat zich onder meer bezighield met wapenhandel.
Georges Timmerman, oud-journalist en mede-oprichter van Apache, vlooide in 2013 uit hoe dat bedrijf eind jaren 40 honderden tanks en jeeps van de geallieerde troepen naar de Argentijnse dictator Juan Peron verscheepte.
Net voor de Suez-crisis halverwege jaren vijftig verkocht datzelfde netwerk Britse tanks aan Egypte. In de jaren 60 verscheepten ze tot slot ook duizenden geweren naar pro-Westerse rebellen in Noord-Jemen.
Doorgedreven archiefonderzoek zette een licht op de herkomst van een deel van het kapitaal waarmee De Persgroep, intussen DPG Media, tot het grootste mediabedrijf van de Benelux kon uitgroeien.
De Grote Heide
De discrete peetvader Van Thillo investeerde zijn winsten ook in vastgoed en nam onder meer participaties in landbouwholdings en mijnbouwgroepen in Oost-Europa.
Via nv De Grote Heide investeerde opa Van Thillo dichtbij huis in een landgoed “bestaande uit bossen, woeste grond, moeras, water, bouw- en weiland en dreven” in de Nederlandse gemeente Woensdrecht.
In de verkoopakte staat elk perceel van het 256 hectare grote landgoed Putse Moer. Het gebied is “vrij van jachtrecht” en door een andere akte uit 1959 werd ook een definitief recht van doorgang geregeld van het eigendom over Belgisch en Nederlands grondgebied.
Uit een afschrift van het hypotheekkantoor dat 53 jaar geleden ‘in bewaring’ genomen werd en dat Onderzoekscollectief Spit recent opdiepte, blijkt dat opa Van Thillo in 1970 bijna 2,7 miljoen gulden veil had voor het natuurgebied.
Omgerekend betaalde Bill in die tijd dus 1,2 miljoen euro, een bedrag dat via een omrekentool van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek overeenkomt met ruim 6,5 miljoen euro vandaag.
De Nederlandse lap grond grenst niet toevallig aan het huidige Belgische familiedomein van de Van Thillo’s in het uiterste noorden van de provincie Antwerpen.
Cyriel Van Thillo kocht die 139 hectare grenzend aan het Belgische natuurgebied in Putte-Kapellen in hetzelfde jaar 1970 van de industriële chocolatier Meurisse.
Bijna 400 hectare
Dat de chocolatier verkocht aan Bill Van Thillo en niet aan de Belgische Staat, zorgde indertijd voor ophef bij de milieubeweging.
Het verhaal van een verkeken kans, titelde een artikel in de novembereditie 1970 van het tijdschrift Natuur- en Stedenschoon.
(© Steven Vanden Bussche (Apache))
Het tweemaandelijkse tijdschrift voor de verdediging van het leefmilieu stelde zich de vraag waarom de minister van Landbouw niet kon ingrijpen “en die natuurlijke voortzetting van de Kalmthoutse Heide bij het staatsreservaat voegen”.
De logge aankoopprocedures van overheden werden afgezet tegen een koper die bereid was “contant te betalen”.
In het artikel wordt gesproken over een verkoopprijs van 60 tot 70 miljoen oude Belgische frank, omgerekend een slordige 1,5 miljoen euro.
Van Thillo is niet de enige Belg met grote lappen grond in Nederland, maar wel een van de Belgen met het meeste Nederlandse grond
Met de dubbele aankoop verkregen de Van Thillo’s een aansluitend landgoed van bijna 400 hectare.
Centraal in de natuurparel ligt het deels private, deels publieke ven, de Putse Moer. Het private natuurdomein van de Van Thillo’s maakt deel uit van de Kalmthoutse Heide.
Vanwege de grote natuurwaarde is dat gebied een onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). In Nederland grenst het domein aan het Militair Oefenterrein (en stiltegebied) Ossendrechtse Heide, dat vrij toegankelijk is op wegen of paden.
De aandelen van de vennootschap De Grote Heide gingen in 2013 over in Finimvest, een patrimoniumvennootschap die Christian Van Thillo met zijn vrouw Nathalie Van Reeth bestuurt.
Van Thillo behoort daarmee in Nederland en Vlaanderen tot een select kransje private grootgrondbezitters, waar Apache met het onderzoeksdossier Wie Bezit Vlaanderen? eerder al de schijnwerpers op zette.
De grootste private grootgrondbezitters in België hebben blauw bloed of komen uit vermogende families van landbouwers, maar zijn ook steeds vaker ondernemers én investeerders. Veel van die grootgrondbezitters blijken ook in Nederland grote stukken grond te bezitten.
Adellijk grondbezit
Van Thillo is niet de enige Belg met grote lappen grond in Nederland, maar wel een van de Belgen met het meeste grond in Nederland. In de provincie Noord-Brabant bezitten nog vier Zuid-Nederlandse adellijke families met Belgische telgen grote stukken grond, blijkt uit data van het Nederlandse Kadaster.
Op de eerste plaats staan de Belgische erfgenamen van de adellijke familie Moretus Plantin de Bouchout. Behalve 166 hectare landerijen en natuur in Nederland, bezit die landadel ook nog bos en heide in de Antwerpse gemeenten Ranst en Zoersel.
De tweede grootgrondbezitter is een buitenbeentje. Het gaat om een erfgenaam van ‘Petrofina-miljardair’ Marie-Antoinette Carlier, die in 2009 een juridisch geschil oploste met meer dan vijftig erfgenamen, verspreid tot in Brazilië.
Deze peetvader van de familie Nelen uit het grensdorp Essen is ook in Vlaanderen een gekend grootgrondbezitter.
De Nederlandse provincie Noord-Brabant telt opvallend veel grote private grootgrondbezitters
Op plaats drie staat een in Eigenbrakel residerende erfgenaam van de Zuid-Nederlandse adellijke familie D’Huart.
Ook in de top twintig van Belgische grootgrondbezitters in Noord-Brabant staat een erfgenaam van de familie Marnix De Sainte Aldegonde, die in Vlaanderen wel de tweede grootste familiale grootgrondbezitter is.
Verder bezitten acht Belgische landbouwers flinke stukken grond over de grens, net als zes ondernemersfamilies, waaronder een lid van de familie achter projectontwikkelaar Matexi en oliehandelaar Wubben.
De Nederlandse krant Brabants Dagblad, in handen van DPG Media van Christian Van Thillo, onderzocht in 2021 van wie het Brabants buitengebied is.
Cruciale Brabantse buitengebied vooral in bezit van Belgen en andere niet-Brabanders, kopte de krant.
In tegenstelling tot wat Apache uit kadasterdata in de Vlaamse provincies zag, heeft de Nederlandse provincie Noord-Brabant opvallend veel grote private grootgrondbezitters. Die brachten hun domeinen onder in allerlei vennootschappen en stichtingen.
Bij de ‘Belgische’ particulieren vallen de 450 hectare grote domeinen van de familie Prisse op, van oorsprong ‘nieuwe’ Belgische adel die in 2001 in de Nederlandse adel is ingelijfd.
Kijken we naar de ‘echte’ Belgen, dan blijkt in het Grenspark Kalmthoutse Heide niet alleen Christian Van Thillo eigenaar van grote stukken private natuur, landeigenaar Jean-Benoît Cogels gaat hem zelfs voor.
Die laatste had een uitgesproken visie op de toekomst van het gebied. Onder druk van landbouwers en dus ook van landeigenaars als Cogels, besliste het Grenspark om uiteindelijk geen dossier in te dienen voor een Vlaamse erkenning als Nationaal Park.
Enkel het Nederlandse deel heeft de status van Nationaal Park.
Limburg
In Nederlands Limburg vallen drie Belgische adellijke families op met grootgrondbezit.
Een daarvan is de familie Ursel de Bousies, waarvan telgen onder meer het grote kasteeldomein van Hex in het Belgische Limburgse Heers bezitten.
Ook andere leden van het geslacht bezitten via de grootste Vlaamse patrimoniumvennootschappen gronden en bossen. Een lid van het Franstalige adellijke geslacht Cornet d’Elzius en de Vlaamse adellijke familie Gillès de Pélichy staan eveneens in de top tien van grootgrondbezitters in Nederlands Limburg.
Maar de grootste Belgische grootgrondbezitters in Nederlands Limburg zijn twee leden van de familiale aandeelhouders in het miljardenconcern SVH Holding.
Dat van oorsprong steenkoolbedrijf is onder meer actief in de gassector, maar ook in diervoeding en als investeringsmaatschappij.
Net als het grootgrondbezit van de familie Van Thillo begint bij grootvader Bill, steunen die landgoederen op familiale erfenissen van generaties geleden.
Steeds meer Belgen in Zeeland
Sinds 2005 groeit het aantal Belgische vastgoedeigenaars in Zeeland fors. In 2022 bezitten 4.234 Belgen een woning in de meest zuidelijke provincie van Nederland. In Nederlands Limburg stijgt het Belgische vastgoedbezit veel minder en in Noord-Brabant is het aantal Belgen met vastgoed op tien jaar tijd zelfs met een vijfde gekrompen. Alles samen bezitten ruim 9.600 Belgen vastgoed in Nederland
In oppervlakte is het Belgische vastgoedbezit in de provincie Zeeland toegenomen tot 8.825 hectare in 2022. Dat heeft niet alleen te maken met de populariteit van vakantiewoningen aan de Zeeuwse kust, maar ook met onder meer de komst van Belgische boeren. Sommigen werden in België onteigend voor natuurontwikkeling in het kader van de havenuitbreiding.
Ook beleggers, onder wie havenbons Fernand Huts, zijn geïnteresseerd in grote lappen Nederlandse grond. Dat laatste blijkt ook uit het aantal bedrijven dat vastgoed koopt.
Kijken we naar het aantal rechtspersonen met gronden in Nederland, dan vallen de grote aantallen eigendommen in de provincies Noord-Brabant en Zeeland op.
In Zeeland bezitten 265 Belgische bedrijven bijna 950 hectare vastgoed en in Noord-Brabant hebben 147 bedrijven samen bijna 840 hectare in handen. Finimvest van Van Thillo neemt daarvan bijna een derde voor zijn rekening.
(© Steven Vanden Bussche (Apache))
Dit onderzoeksartikel kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.
Lees ook
Andere berichten in deze categorie.
Bron: Apache