Waarom ligt de gezondheidswaarde voor TFA, het kleinste broertje uit de PFAS-familie, in Vlaanderen ruim zeven keer hoger dan in Nederland en Wallonië? En ligt die grens toevallig net boven de gemeten drinkwaterconcentraties? Apache onderzocht hoe de waarden die de volksgezondheid in Vlaanderen moeten garanderen tot stand kwamen en rolde van de ene verbazing in de andere.
Thomas Goorden – Apache
In een pittig parlementair debat stelde Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns (CD&V) vorige maand dat er niets aan de hand is met trifluorazijn (TFA) in Vlaanderen. De gemeten concentraties in het drinkwater vallen immers netjes onder de nieuwe gezondheidskundige advieswaarde.
Het rapport waar de minister zich op baseert, blijkt echter voorbereid door een bioloog die twee jaar geleden nog voor de klas stond.
De methode die Nederland gebruikt en veel striktere waarden oplevert, serveert Vlaanderen dan weer af op basis van rapporten van Amerikaanse ‘wetenschapshuurlingen’, betaald door de PFAS-industrie.
Ook de berekening zelf, gebruikt in het Vlaamse rapport, roept ernstige vragen op.
Toxicologische nachtmerrie
Meer dan twee jaar geleden zette Apache het verborgen probleem van de zogenaamde ultrakorte PFAS in Vlaanderen op de kaart.
In het vizier ligt nu TFA.
Een Duitse studie legde eerder al de vinger op de wonde over de bekendste ultrakorte PFAS: “alomtegenwoordig, genegeerd, moeilijk te verwijderen en ongereguleerd”.
Meer dan twee jaar geleden zette Apache het probleem van ultrakorte PFAS in Vlaanderen op de kaart
Thomas Goorden
Vlaanderen maakte er recentelijk kennis mee, maar binnen de industrie is TFA al decennialang goed bekend.
Het komt voor als afbraakproduct van drijf- en koelgassen op basis van fluor (HFK’s) en pesticiden, maar het is ook een bijproduct van bedrijven zoals 3M, Solvay en Chemours en het komt vrij bij afvalverbrander Indaver.
Goed een maand geleden bemachtigde VRT, na lang aandringen, de meetresultaten voor TFA in het drinkwater van De Watergroep.
Wat bleek? Ook in Vlaanderen is TFA breed verspreid in drinkwater, met name in landbouwgebieden.
Tijdens het daaropvolgende debat in het Vlaams Parlement schermde Jo Brouns met de zogenaamde ‘gezondheidskundige advies waarde’ (GAW) voor TFA. Die zou nergens overschreden zou zijn.
Geschikt door ‘expertise’
De verantwoordelijkheid om zo’n gezondheidskundige advieswaarde voor TFA uit te werken, ligt officieel bij de Vlaamse werkgroep Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS).
De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) mocht de basisversie opleveren.
Daarvoor stelde ze in het voorjaar een gedrags- en evolutiebioloog aan die tot de zomer van 2022 nog les gaf in het secundair onderwijs, als primaire (en enige) auteur.
Na een eenmalige review door een andere medewerker van VITO ging het rapport naar de werkgroep ZZS voor finalisatie.
VITO:
‘De twee medewerkers zijn, na doorlichting door het Departement Zorg, geschikt bevonden vanwege hun expertise en complementariteit’
Die aanpak leverde (in principe) drie versies op. Inzage in eventuele wijzigingen die doorheen de procedure werden aangebracht, krijgen we niet.
“In wetenschappelijke documenten is het normaal dat er, doorheen verschillende versies, aanpassingen gebeuren vooraleer een finale versie wordt afgeklopt”, luidt de commentaar bij VITO.
Klik hier of op de foto en lees verder op Apache
Thomas Goorden is natuurkundige van opleiding. Hij ontsluierde het PFAS-schandaal rond 3M en de Oosterweelverbinding. Sinds oktober 2024 zet hij voor Apache de tanden in onderzoeksstukken, met een focus op onder meer milieuvervuiling, klimaatverandering en wetenschapsfraude.
Lees ook
Klik op de hyperlinks hieronder en vind meer berichten
Bron: Apache