Hij speelde de pannen van het dak in het theater en veroverde menig hart met iconische televisierollen als Akke in W817 en Koentje in De kotmadam. Zelf vocht acteur Aron Wade (54) bijna heel zijn leven tegen angst en depressie. Dankzij een aanvraag tot euthanasie voor ondraaglijk psychisch lijden zette Aron vandaag een punt achter zijn bestaan. “Het lijden is voor mij veel erger dan het beëindigen ervan. Dat ik daar zelf een initiatief in kan nemen, is belangrijk.”
Tess Jacobs – GVA
23 september 2024
Leestijd: 10 min
“Ik vertrek met een glimlach uit mijn bestaan”
Aron Wade
“Ik heb nog 49 dagen”, zegt Aron. Het is een zonovergoten zomerdag, begin augustus. We zitten aan tafel, in de tuin van een van zijn beste vrienden, waar hij traditiegetrouw elke zomer komt housesitten.
“Zodra de einddatum vaststond, heb ik die in mijn agenda geschreven. Soms sla ik dat boekje open en denk ik, we zijn er bijna. Ik tel af.”
Zijn laatste dagen vult hij door heel veel te lezen. Zoals hij altijd al zo graag deed.
“Het einde maakt me niet bang. Het geeft me juist geborgenheid. Misschien is dat omdat ik zo graag filosofieboeken lees. Ik hoef nu geen speciale bucketlistdingen te doen. Mijn leven blijft gewoon doorgaan, tot het stopt.”
Enkele dagen voordien had Aron een van zijn beste vrienden over zijn beslissing tot euthanasie verteld.
“De impact van mijn vertrek doet me schrikken. Je begrijpt dat dit een ontzettend moeilijke boodschap is, maar toch had ik dat zo niet ingeschat.”
Dat zegt veel over hoe een brein soms werkt.
“Ja, de buitenwereld wordt vertaald door je wereld binnenin. Als de vertaler in je hoofd alles in een totaal ander daglicht zet. Tja,…”
Dat zijn leeftijd niet in het verwachtingspatroon ligt van iemand die sterft, maakt het moeilijk voor zijn naasten.
“Ik had misschien statistisch nog 25 tot 30 jaar kunnen leven. Maar daar heb ik de energie, de wil en de moed niet meer voor. Ik wil liever rechtstaand in herinnering blijven, dan dat ik nog verder aftakel tot een wrak en nog meer moet afzien.”
Grote depressies
Vier keer al ging Aron door een zware depressie.
“De tweede depressie heeft me volledig uitgeput. Alsof ik plots tien jaar ouder was geworden. Ik voelde toen dat ik niet meer zou recupereren.”
Aron is de man van de metaforen, dus die kan hij ook nu niet laten liggen.
“Ik vergelijk het soms met de zon. Die produceert energie, maar tegelijkertijd trekt er een enorme zwaartekracht aan haar. Zolang die zon energie produceert, kan ze blijven bestaan. Maar als de brandstof op is, zakt ze weg en wint de zwaartekracht.
“En dat is het. De zwaartekracht trekt veel harder aan mij dan de energie die ik ertegenover kan zetten.”
“Ik had misschien statistisch nog 25 tot 30 jaar kunnen leven. Maar daar heb ik de energie, de wil en de moed niet meer voor. Ik wil liever rechtstaand in herinnering blijven, dan dat ik nog verder aftakel tot een wrak en nog meer moet afzien”
Aron Wade
Elf jaar lang zocht hij hulp bij zijn psychiater en psychologen.
“We gaven vier verschillende antidepressiva een kans. Telkens opnieuw moest ik die opbouwen en voorzichtig weer afbouwen, met de bijwerkingen van dien.”
Aan het begin van die zoektocht zou hij er nooit voor gekozen hebben om uit het leven te stappen.
“Ik zag mogelijkheden en perspectief. Ik had een heel actief leven en vertaalde mijn succes in het theater naar geluk, tevredenheid en euforie”, zegt Aron.
“Pas toen de depressie al mijn energie opslokte en ik niet meer kon werken, besefte ik dat er niets meer overbleef. Het was een leven als speler – een gespeeld leven, maar geen doorvoeld leven.”
De hulp die Aron op dat moment kreeg, is van onschatbare waarde geweest.
“Dat wil ik echt benadrukken. Mijn psychiater en psychologen hebben me als het ware elf extra levensjaren cadeau gedaan.”
“Een kleine, bange jongen”
Die zwaarte waar hij het vaak over heeft, is iets wat al veel verder teruggaat dan het begin van zijn zoektocht naar psychologische hulp.
“Al van kleins af aan draag ik het mee. Door traumatische ervaringen in mijn jeugd, maar ook door mijn basiskarakter”, meent Aron.
“Iedereen moet verlies overwinnen, tegenslagen verwerken en loslaten. Maar daar heb je veerkracht voor nodig. Ik ben iemand die toevallig veel is overkomen, maar niet het karakter heeft om ermee om te gaan.”
“Ik ben emotioneel gezien een kleine jongen gebleven. Een kleine angstige Aron die niet sterk genoeg is om het leven vast te pakken. Dat is zo spijtig”, meent hij.
“Angst is niet concreet. Daardoor verstikt u dat zo enorm. Leegte, verdriet, vervreemding en eenzaamheid eisten mijn aandacht op. Mijn stresssysteem heeft mij hierdoor heel mijn leven lang uitgeput. Een sportman voelt op een gegeven moment dat zijn lichaam niet meer verder wil. Dat is wat ik nu ook voel. Mijn lichaam is op.”
“Iedereen moet verlies overwinnen, tegenslagen verwerken en loslaten. Maar daar heb je veerkracht voor nodig. Ik ben iemand die toevallig veel is overkomen, maar niet het karakter heeft om ermee om te gaan”
Aron Wade
Nu zijn vertrek – zoals Aron het zelf benoemt – dichterbij komt, maakt hij in de tuin waar hij zo graag vertoeft, de balans van zijn leven op.
“Ik zie de dingen die goed waren, waar ik dankbaar voor mag zijn. Maar ik denk vooral vaak: waarom heb ik dat niet beter gedaan?”
“Ik heb mensen ontgoocheld. Zowel vriendschappelijk als op liefdesgebied. Ik heb vaak niet kunnen geven wat ik uitstraalde. Daar heb ik velen mee gekwetst, niet intentioneel weliswaar, maar dat vrijwaart mij niet van de verantwoordelijkheid voor een ander zijn gevoelens. Ik kan alleen maar zeggen dat me dat enorm spijt.”
“Mensen hebben mij veel meer gegeven dan ik ooit kon teruggeven. Ik vind het jammer dat ik niet de mens ben geworden die ik emotioneel zou willen zijn”, zegt Aron.
“Ik hoop dat wie ik graag zie, zich laat omringen door mensen die hun liefde en vriendschap wel op de juiste manier kunnen beantwoorden.”
Dat hij niet al zijn dierbaren face to facete woord kan staan over zijn beslissing, dat steekt.
“Maar ik vind sereniteit heel belangrijk. Die wil ik ondanks mijn verleden op televisie kunnen bewaren, zowel voor mijn naasten als voor mezelf.”
Euthanasieaanvraag
De aanvraag van euthanasie voor ondraaglijk psychisch lijden blijft een moeilijke keuze om uit te leggen. Dat merkt Aron maar al te goed. Toch doet hij een poging.
“Het gaat nooit om het wensen van de dood. Het gaat erom dat ik wens om vanbinnen niet langer af te zien. Ik heb nooit rust gevonden, me nooit op mijn gemak gevoeld en na een tijd ook geen vreugde of geluk meer ervaren”, klinkt het.
“Dat laatste heb je juist nodig om alle zware dingen des levens erbij te kunnen pakken. Anders kom je zoals ik in een absurditeit terecht. De wereld speelt zich af, maar ik zit daar niet in, in die wereld.”
Aron benadrukt meermaals dat hij niet bang is voor wat er zit aan te komen.
“Het lijden is voor mij veel erger dan het beëindigen ervan. Dat ik daar zelf een initiatief in kan nemen, is voor mij heel belangrijk.”
“Het lijden is voor mij veel erger dan het beëindigen ervan. Dat ik daar zelf een initiatief in kan nemen, is voor mij heel belangrijk”
Aron Wade
Even terugspoelen naar april 2023.
Aron beslist op zoek te gaan naar een manier om uit zijn mentale gevangenis te geraken. Zo kwam hij bij Leif terecht, een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen.
“Dat betekende het startschot van een lang traject.”
Een traject waar weliswaar heel wat expertise bij komt kijken. Twee psychiaters moeten de noodzaak van de euthanasieaanvraag begrijpen en goedkeuren. Die aanvraag moet bovendien op een helder moment gebeuren.
“Opnieuw van nul beginnen was lastig na al jarenlang in behandeling te zijn bij een psychiater. Maar het was op dat moment ook goed. Euthanasie is immers ook een vraag die je aan jezelf stelt. Wil ik dit echt?”
Opgelucht
Na de goedkeuring van de eerste psychiater moest Aron door omstandigheden een tijdje wachten voor hij bij de tweede psychiater terechtkon.
“Dat was een moeilijke periode. Want, wat als het wordt afgekeurd? Wordt er dan van mij verwacht om mijn leven weer op te bouwen?
En hoe?”
Anderzijds vormde die tussenperiode een belangrijke zelftest.
“Het viel me op dat ik nooit angstig was. Er doken nooit twijfels op. Ik stond volledig achter mijn keuze om er een punt achter te zetten.”
En dat laatste merkte ook de tweede psychiater.
“De dag dat ik te horen kreeg dat ik recht had op euthanasie, voelde ik me zó opgelucht. Ik hoef niet meer nodeloos te lijden. Ik ben enorm dankbaar voor wat de mensen bij Leif voor mij doen. Dat is geen evidentie.”
Wat Aron lang tegenhield om de stap te zetten, was dat hij er anderen mee zou kwetsen.
“Toen mijn vader dertig jaar geleden overleed, voelde het alsof de wereld stopte met draaien. Alsof ik nooit meer vooruit zou kunnen.
“Tijd zal ervoor zorgen dat iedereen mijn vertrek een plaats kan geven. Maar dat ik er anderen verdriet mee aandoe, dat vind ik moeilijk.”
“Tijd zal ervoor zorgen dat iedereen mijn vertrek een plaats kan geven. Maar dat ik er anderen verdriet mee aandoe, dat vind ik moeilijk”
Aron Wade
Zelf is hij al voorbij zijn verdriet. “Als ik nog maar een greintje doorzettingsvermogen zou voelen, dan zou ik er natuurlijk mee doorgaan. Anders had ik de afgelopen jaren niet zo veel hulp gezocht. Dit is geen momentopname, maar een weloverwogen beslissing.”
Een laatste buiging
Op dit moment voelt Aron vooral dankbaarheid.
“Ik ben dankbaar voor de mensen in mijn leven en de kansen die ik heb gekregen. Ik ben me er heel bewust van dat het anders had kunnen zijn. Mocht ik niet psychisch ziek zijn geweest, dan zou ik durven te zeggen dat ik een prachtig leven heb gehad.”
Ook naar zijn publiek wil hij nog een laatste buiging brengen.
“Dat er een publiek is dat me omarmd heeft, heeft heel mijn leven veranderd. Je bent niets zonder mensen die het je gunnen om op een scène of set te staan. De warmte die ik onder andere twintig jaar na W817 nog steeds voel, is ontzettend. Merci voor al die kansen.”
“Ik ben dankbaar voor de mensen in mijn leven en de kansen die ik heb gekregen. Ik ben me er heel bewust van dat het anders had kunnen zijn. Mocht ik niet psychisch ziek zijn geweest, dan zou ik durven zeggen dat ik een prachtig leven heb gehad”
Aron Wade
Die warmte voor het vak gaf hij de laatste jaren met veel plezier door tijdens acteerlessen in Brussel.
“De ontwikkeling van nieuw talent aanschouwen en er een steentje toe bijdragen, daar haalde ik op dat moment geluk uit. Meer nog, het maakt voor mij de cirkel rond”, klinkt het.
“Op een gegeven moment deed ik met de studenten een tekstfragment met een prachtige zin:
‘Laat mij niet sterven na mijn tijd’.
“Dat vat het voor mij samen. Laat mij niet sterven na mijn tijd. Ik vertrek met de glimlach om mijn lippen uit mijn bestaan.”
Bron: GVA