Dat de fictiereeks Adolescence velen wakker schudt, is voor Bieke Purnelle een teken aan de wand. We weten amper wat jongeren echt denken en voelen en daarover communiceren lukt ons ook al niet. Maar in een vaak onbegrijpelijke samenleving zoeken ze vooral naar een houvast.
Bieke Purnelle – De Standaard
21 maart 2025
Leestijd: 6 min
Het is om te huilen dat Netflix ons duidelijk moet maken hoe weinig we over onze kinderen weten
“Als het oorlog wordt, met wie zijn we dan in oorlog?”, vroeg de elfjarige dochter van een vriendin tijdens het avondeten aan haar moeder.
De moeder moest even slikken, en niet alleen omdat er risotto in haar mond zat. Op zich was de vraag overigens niet zo gek. Vroeger waren antwoorden op dergelijke vragen toch een stuk eenvoudiger, mede dankzij decennia aan James Bond-films en een koude oorlog.
De Russen waren de slechteriken, de Amerikanen de sympathieke kerels die onze grootouders hadden bevrijd. De wereld leek kinderlijk eenvoudig en begrijpelijk.
De zonen en ik hadden die week nog zitten grappen over hoe wij vanuit Sint-Amandsberg op trumpiaanse wijze Antwerpen zouden annexeren.
Van Lochristi over Lokeren naar het Waasland en dan ben je er al bijna. Vlaggetje planten, roepen dat het nu van jou is en klaar. Wij zien de ernst van de situatie wel, maar zijn tevens van mening dat we moeten blijven lachen.
Ik toonde mijn kinderen de lijst met woorden die Trump en zijn zootje ongeregeld als ‘te mijden’ hebben gelabeld.
- “Female!?”,
riep de jongste met rologen. - “Discrimination?”,
vroeg de oudste vol ongeloof.
Ik knikte en propte een grote hap zeebaars in m’n mond om niets te hoeven zeggen. Want waar moest ik beginnen? En vooral, waar zou ik best eindigen?
Op Bluesky zag ik een Nederlandse vrouw met een master in de bestuurskunde die al 57 dagen lang, zeven dagen op zeven, alle besluiten van president Trump en de impact van die besluiten samenvat.
Ik vraag me af hoelang ze dat nog volhoudt, maar vind haar nu al erg dapper en benijd haar om haar volharding.
Het enige waarin ik zelf volhard, is de boosheid om vrijwel alles. Je schiet er niets mee op, maar het is beter dan niets. Bovendien vereist boosheid een soort van schuldige, zodat je die ergens op kunt richten.
In tijden van crisis rijst altijd de vraag wat we de kinderen vertellen, en vooral wat niet. Je wil als verantwoorde ouder niet tegen hen liegen, maar je wil hen ook niet de stuipen op het lijf jagen.
Tieners in huis leren je snel dat ontkennen en verbloemen zinloos zijn.
Tieners bezitten het talent om de ranzige geur van hun kamers wekenlang te negeren, maar merken ieder vakkundig weggemoffeld spoor van onrust meteen op als een havik.
Tieners doen ook niet aan eufemismen en evenmin aan diplomatie. Terwijl wij BV’s nodig hebben om in bedekte termen te zeggen wat de meeste volwassenen niet durven te zeggen, zoals pakweg het feit dat Israël een schurken staat is die genocide pleegt, zeggen zij gewoon dat Netanyahu & co. moordenaars zijn, om daarna te vragen of er dessert is.
De “rode lijn” waarvan ooit sprake was, ligt onvindbaar weg te teren onder een berg puin en afgerukte ledematen en tieners weten dat al lang.
Opvoeden is een stuk makkelijker in tijden van overzichtelijke orde en relatieve rust, maar die zijn ons niet gegund.
Dus zitten we al eens met onze mond vol tanden aan tafel en vragen we ons iedere avond af of we de dingen juist benoemd hebben, of we de juiste vragen hebben gesteld en vooral de juiste antwoorden hebben gegeven.
Het juiste doen, vragen en zeggen in tijden van chaos vraagt een soort focus waar we niet in zijn getraind.
Wie vandaag opvoedt, bevindt zich niet zelden in een krampverwekkende spagaat: hoe benadruk je het belang van waarden en mensenrechten, terwijl diezelfde waarden en rechten overal met de voeten worden getreden?
Hoe doe je jongeren geloven in de rechtsstaat en rechtvaardigheid in een stuitend onrechtvaardige wereld?
De vraag hoe we in deze chaos beland zijn, is een logische vraag, maar het antwoord – namelijk dat we bij ons volle verstand macht hebben gegeven aan doodgravers van de democratie en aan mensen die van haten een verdienmodel hebben gemaakt – knaagt onvermijdelijk aan het vertrouwen van jongeren in het oordeel van volwassenen en in hun eigen toekomst.
Dus vermijden we de lastige gesprekken.
We maken ons pas druk over onze jongeren wanneer ze amok maken, of bij het verschijnen van een onderzoeksrapport over hun rampzalige cognitieve vaardigheden.
Over wat ze denken, vinden en hopen, tasten we in het duister. Als ze zich maar gedragen en goede punten scoren voor wiskunde.
Wat ze uitvreten in hun eigen digitale wereld, boeit ons niet zo en bovendien snappen we er niets van. Het is een teken aan de wand dat uitgerekend een fictiereeks – Adolescence – ons wakker schudt uit de slaap der onwetenden.
Eigenlijk is het om te huilen dat we Netflix nodig hebben om ons duidelijk te maken hoe weinig we weten over onze kinderen en hoe beroerd we met hen communiceren over wat hen bezighoudt.
Het gevaar bestaat dat we ons nu paniekerig op ‘de jongens’ storten, in een begrijpelijke wanhoopspoging om hen accuraat en streng te corrigeren. Dat zou een vergissing zijn.
Laten we vooral niet vergeten dat kinderen en jongeren niet opgroeien onder een stolp of in een vacuüm, maar midden in een bij momenten ronduit onbegrijpelijke samenleving.
Ze zijn niet alleen het product van hun opvoeding, maar van die samenleving. De problematische denkbeelden waar ze voor vallen, komen niet uit het niets, maar uit de hoofden van volwassenen.
Hun bedenkelijke gedrag weerspiegelt het gedrag van volwassen mannen, van ‘rolmodellen’ die we al te vaak zelf normaliseren en vergoelijken.
Politieke tendensen, haatdragende uitspraken van mensen met macht en zorgwekkende cijfers inzake gendergerelateerd geweld bevestigen al een hele tijd dat misogynie springlevend is.
En dat is niet de schuld van onze tieners.
Bieke Purnelle is freelanceschrijver en directeur van Rosa, kenniscentrum
voor gender en feminisme.
Lees ook
Klik op de hyperlink
en ontdek meer berichten van
Bron: De Standaard