Een bizar incident aan de kassa van de supermarkt zet Bieke Purnelle aan het denken over sociale onrechtvaardigheid.
Bieke Purnelle – De Standaard
Een paar dagen geleden stond ik aan te schuiven aan de kassa van een bekende budgetsupermarkt. De rij was niet overmatig lang, maar om een onduidelijke reden vlotte het afrekenen niet zoals gewoonlijk.
Na een vijftal minuten mijmerend wachten, keek ik geërgerd over de schouders van de winkelaars voor mij om te zien wat precies de oorzaak van de blokkade was.
Die oorzaak werd duidelijk in het vertwijfelde gezicht van een jongen, een jaar of vijftien, zestien oud, met roots in het Midden-Oosten, die in Nederlands voor beginners probeerde een brood, een paar blikjes bonen en wat fruit te kopen.
Een schijnbaar eenvoudige opdracht waar de jongen maar niet in slaagde omdat de pinautomaat halsstarrig bleef beweren dat er onvoldoende geld op zijn rekening stond. Gelukkig werd hij begeleid door een sociaal werker, die overduidelijk al vaker zulke situaties had meegemaakt en zich niet druk maakte.
De kassierster nam het brood uit zijn karretje om het opzij te leggen en herstartte de operatie zonder brood. Helaas. Nog een poging, deze keer ook zonder fruit. Tevergeefs.
Een drietal pogingen en veel lange minuten later zag de jongen eruit alsof hij het liefst van al zijn schamele boodschappen wilde achterlaten en zo hard mogelijk wegrennen.
Weg van de starende blikken van de winkelaars, beleefd hun ongeduld verbijtend.
Weg van de publieke vernedering.
Weg van de onverstoorbare kassierster die al lang nergens meer van opkeek.
Of ik zijn boodschappen mocht betalen, vroeg ik stilletjes aan de begeleidster, deels uit compassie, deels omdat ik zo onderhand wel eens naar huis wilde met mijn eigen boodschappen.
Dat mocht niet, allicht omdat zulks het inburgeringstraject en de weg naar zelfredzaamheid van de jongen zou verstoren.
Boodschappen leren doen maakt deel uit van het traject van begeleide autonomie dat niet-begeleide minderjarige asielzoekers moet voorbereiden op een zelfstandig leven.
Na een telefoontje van de begeleidster naar de dienst die instond voor de bankrekening in kwestie kwam alles goed. Of toch het afrekenen van de boodschappen.
De jongen bleef door mijn hoofd spoken.
Toen ik mijn eigen boodschappen afrekende. Toen ik mijn twee hongerige tienerzonen begroette die na school steevast meteen de koelkast induiken alsof ze in geen dagen hebben gegeten. Toen ik die goedgevulde koelkast zag.
En later die dag, toen ik naar Eerste keus keek, een VRT-programma dat jongeren in gesprek laat gaan met politici in de aanloop naar de verkiezingen.
Afijn, ‘gesprek’ is veel gezegd, maar de jongeren krijgen in ieder geval de kans om vragen te stellen over wat hen bezighoudt. Dat blijkt nogal te variëren. Van veiligheid op straat en GAS-boetes over Zwarte Piet tot diversiteit.
Over sommige kwesties zijn ze het roerend eens, over andere verschillen ze ruim van mening.
Geen geld hebben om je boodschappen te betalen en zelfstandig leren leven kwamen tot nader order niet aan bod.
Misschien omdat niemand van hen ooit een brood of een blik bonen had moeten terugleggen in de supermarkt onder de starende blikken van tientallen supermarktklanten.
Niet alles moet over geld gaan, maar alles begint wel met geld hebben, genoeg om een brood of een blik bonen te kunnen kopen.
Wie genoeg te eten heeft, kan mentale ruimte maken om zich kritische vragen te stellen over de toestand van de wereld en de plek waar hij woont; om dingen te leren van anderen.
Geld maakt niet gelukkig, zo wordt gezegd, doorgaans door mensen met genoeg geld.
Maar weinig dingen maken zo ongelukkig als geldgebrek, of het moesten oorlog, geweld en onderdrukking zijn, dingen die in sommige delen van de wereld in overvloed en prominent aanwezig zijn en die tieners moederziel alleen in andere, verre landen doen belanden, waar niemand op hen zit te wachten en waar de mensen naar hen staren aan de kassa.
Landen waar politici op televisie zeggen dat het te gemakkelijk is om Europa binnen te komen omdat er de facto geen grenzen zijn, alsof Libië een paradijs is in plaats van de hel op aarde en alsof er geen rapporten bestaan die foltering, mishandeling en slavernij van mensen op de vlucht aan de grenzen van Europa in kaart brengen.
Die avond zag ik een screenshot van een artikel in een populaire krant.
“Als totale oorlog uitbreekt in Midden-Oosten, wat betekent dat dan voor uw portemonnee?”
Ik heb het wijselijk weggeklikt.
Bieke Purnelle is freelanceschrijver en directeur van Rosa, kenniscentrum voor gender en feminisme.
Lees ook
Klik op de hyperlink en ontdek meer berichten van
Bron: De Standaard