Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir wou het Dynastiepaleis verwerven om er in hartje Brussel een vitrine voor Vlaamse kunst onder te brengen. Nu duikt het gebouw plots op in een federale beleidsnota.
Geert Sels – De Standaard
Dagelijks klimmen horden toeristen voorbij het Dynastiepaleis. Naast het ruiterstandbeeld van Albert I werken ze zich naar boven op de trappen van de Kunstberg.
In de linkerhoek van het plein ligt het Dynastiegebouw, eigenlijk meer een paviljoen dan een paleis. Over de hele rechterzijde strekt de Koninklijke Bibliotheek zich uit.
De plannen voor het Dynastiepaleis lagen al lang te sudderen, maar pas in de aanloop naar Expo 58 werd het gerealiseerd. Het werd toen gebruikt voor officiële ceremonies – nadien wist blijkbaar niemand goed wat er mee aan te vangen.
Het maakte nog een tijd deel uit van het Congrespaleis, alleen maar om pijnlijk duidelijk te maken dat het daarvoor niet in de wieg gelegd was. Europalia richtte het in 2009 nog eens in als theehuis en in 2017 maakte het Kunstenfestivaldesarts er eenmalig zijn festivalcentrum van.
Grétry of Benoit
Aan de achterkant van het Dynastiepaleis staan wel eens toeristen te popelen tot de wijzers van de klok naar een vol uur toe kruipen. Dan speelt de beiaard. Naar goede Belgische traditie brengt die beurtelings een Franstalige melodie van André Gretry en een Nederlandstalige van Peter Benoit ten gehore.
Een vergelijkbare hoffelijkheid was de voorbije jaren ver te zoeken. Nadat het Dynastiepaleis decennialang het muurbloempje van de Kunstberg was geweest, werd het de inzet van een symboolstrijd tussen de Vlaamse Gemeenschap en de federale overheid. Die lijkt nu beslecht te zijn.
‘Voor de Vlaming is het een bittere pil dat we zowat 500.000 euro hebben geïnvesteerd’
Het Dynastiepaleis is eigendom van de federale overheid en wordt beheerd door de Regie der Gebouwen. In 2018 gaf die het paleis voor enkele jaren in concessie aan Toerisme Vlaanderen.
De organisatie zette er immersieve tentoonstellingen op rond Pieter Breugel de Oude – daarna volgden Rubens en Van Eyck.
Toerisme Vlaanderen schreef een oproep uit om het gebouw te exploiteren. Zo zette Plein Publiek er een gastronomische activiteit op die het monument nieuw leven inblies. Bij zonnig weer gonsde het van de drukte op de terrassen.
Vlaamse achterland
Maar Vlaanderen wou meer. Het wou zijn activiteiten niet beperken tot het promoten van Vlaamse Meesters. Het wou in hartje Brussel een vitrine om de Vlaamse musea en de kunststeden onder de aandacht te brengen. Via deze hub wou het de toeristen op het idee brengen om ook eens een kijkje in het Vlaamse achterland te nemen.
De nieuwe Vlaamse Regering stak haar ambitie op dat vlak niet onder stoelen of banken. In haar eerste beleidsnota schreef de pasbenoemde minister van Toerisme Zuhal Demir (N-VA) dat ze ‘het gezicht van toeristisch Vlaanderen in Brussel wou bestendigen’.
Ze noemde daarbij expliciet het Dynastiepaleis. Ze kondigde aan daarvoor een gesprek aan te gaan met haar federale collega die instond voor de Regie der Gebouwen. Dat is momenteel Mathieu Michel (MR).
Demir wou kijken of ze de Vlaamse investeringen in het Dynastiepaleis kon verduurzamen. Dat laatste was een opstapje naar meer.
‘Het is de bedoeling dat Vlaanderen dan het eigenaarschap van het gebouw overneemt’, schreef ze in haar nota.
Ze zag het Dynastiepaleis functioneren als een ‘permanente inspiratie- en informatieplek, waar de internationale bezoeker kan kennismaken met het toeristische aanbod in Vlaanderen.’
Het ziet ernaar uit dat die onderhandelingen geen goede afloop gekend hebben. In de beleidsnota die federaal staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine (PS) eind oktober neerlegde, heeft hij het meermaals over het Dynastiepaleis.
Ook hij heeft blijkbaar het potentieel van het gebouw met zijn centrale ligging ingeschat. Zij het voor een andere doelstelling.
‘Het Dynastiepaleis kan een prachtig uithangbord vormen voor het Belgisch wetenschappelijk en cultureel patrimonium’, schrijft hij. In zijn nota verwijst hij naar de concessie met Toerisme Vlaanderen die afgelopen is.
Doorn in het oog
Navraag bij het kabinet-Dermine en Toerisme Vlaanderen leert dat de concessie inderdaad begin dit jaar afgelopen is.
‘We waren vragende partij om de concessie te verlengen’, zegt Peter De Wilde, administrateur-generaal van Toerisme Vlaanderen.
‘Op onze vraag kwam er na lang aandringen een antwoord waar de federale overheid enkele voorwaarden aan koppelde. Ze vroeg bijvoorbeeld dat er alleen logo’s van de federale overheid te zien zouden zijn en dat het Dynastiepaleis ook een presentatieplek voor de federale instellingen zou zijn.
‘Op die manier was het voor ons niet interessant meer. De Vlaamse aanwezigheid op de Kunstberg was blijkbaar een doorn in het oog.’
Het steekt De Wilde dat Vlaanderen vanaf 2018 tal van investeringen deed in het gebouw.
‘Toen we het in gebruik namen, was het bouwvallig en waren er nauwelijks nutsvoorzieningen. We hebben samen met de Vlaamse overheid een goede 500.000 euro geïnvesteerd om het gebouw opnieuw bezoekbaar te maken.
‘Voor de Vlaamse belastingbetaler is het een bittere pil dat Vlaanderen er zo veel geld in geïnvesteerd heeft en er omwille van de Belgische symboliek de facto is buitengezet.’
Op het kabinet-Dermine is te horen dat het Dynastiepaleis federaal blijft en door de Regie der Gebouwen verder gerenoveerd zal worden.
Dit jaar zijn de voorbereidende studies uitgevoerd en is het lastenboek opgesteld. In het najaar van 2023 volgen de aanbestedingen en wordt de uitvoerder van de werken aangeduid.
Sluiting KMSK
Uit de beleidsbrief van Dermine blijkt dat hij het Dynastiepaleis nog zal nodig hebben.
Het Museum voor Schone Kunsten van Brussel sluit immers voor grootscheepse renovatiewerken. De zalen voor de Vlaamse primitieven blijven toegankelijk, maar de rest gaat dicht. Delen van de collectie worden overgebracht naar het Vanderborghtgebouw, dat nu eigendom is van de stad Brussel.
In het Dynastiepaleis komen immersieve tentoonstellingen. Die zullen niet de Vlaamse Meesters, maar de collecties van het Museum voor Schone Kunsten Brussel belichten.
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Cultuur in en vind meer berichten.
Bijhorende Website
Onderweg 2.0
Bron: De Standaard