Het protest over de besparingen was nog niet verstomd of daar dook het volgende relletje in de Antwerpse culturele wereld op: de stadsdichters gooiden collectief de handdoek in de ring. Het vertrouwen tussen de cultuursector en haar schepen Nabilla Aid Daoud (N-VA) is nu helemaal zoek.
‘De stad gaat ervan uit dat cultuur geld moet opbrengen’
Mogelijk heeft u door de heisa rond de stadsdichters het nieuws volledig gemist, maar het Antwerpse stadsbestuur heeft de projectsubsidies weer opgevist. Het is te zeggen: er is een intentie om voor 2024 en 2025 toch weer geld te zoeken voor jonge kunstenaars.
Helaas voor schepen Aid Daoud werd het weekend volledig overschaduwd door het vertrek van de stadsdichters. Ruth Lasters gaf er in september al de brui aan omdat de stad haar gedicht over het onderwijs te polariserend vond, nu klagen haar collega-dichters over desinteresse.
“De schepen vond het niet nodig om kennis te maken, laat staan om onze feestelijke inauguratieshow bij te wonen. Ook voor de andere gezagsdragers bleken we een quantité négligeable, want het gebeurde meermaals dat de voordracht van een besteld stadsgedicht te elfder ure uit de ceremoniële gelegenheden werd geknipt”, zegt dichter Yannick Dangre.
Een gedicht van het duo Proza-K werd dan weer geweigerd omdat de bijbehorende tekening te obsceen werd bevonden.
De Antwerpse culturele sector reageert verontwaardigd en de breuk met haar schepen lijkt hiermee compleet.
Maar ook coalitiepartner Vooruit zit gewrongen met de situatie.
“De facto komt de belangrijke traditie van het stadsdichterschap, dat volgend jaar haar twintigste verjaardag zou vieren, ten einde”, betreurt Tatjana Scheck, Antwerps voorzitter van de partij.
“Hierover moet nog eens duchtig gepraat worden.”
Dat wordt dan het tweede lastige gesprek over het Antwerpse cultuurbeleid deze maand, want Vooruit was ook niet gelukkig met de besparingen op projectsubsidies en drong aan op een oplossing, die er nu dus zou zijn.
VOORKEUR VOOR ERFGOED
Op de achtergrond speelt onder meer een verschil in visie, en dan met name de voorkeur van N-VA voor cultuur in de vorm van erfgoed en prestigeprojecten die veel volk naar de stad moeten lokken.
Zo krijgt bijvoorbeeld het Rubenshuis een totaalrenovatie en wil de stad in 2024 een grote biënnale organiseren waarvoor Middelheim en De Singel als partners zijn aangesteld. Of op die projecten ook bespaard zal worden, is niet duidelijk.
“Het achterliggende idee is dat cultuur geld moet opbrengen, daarnaast bespeur ik geen enkele visie of interesse”, stelt cultuursocioloog Pascal Gielen (Universiteit Antwerpen).
“In die zin is de besparing op projectsubsidies een pure boekhoudkundige ingreep.”
“Wat mij vooral zorgen baart, is het gebrek aan interesse in vernieuwing. Ook krijgt de sector zelf geen ruimte meer om het culturele leven in de stad vorm te geven. Voor het beleid geldt het primaat van de politiek”, reageert Caroline Bastiaens (cd&v), de vorige schepen van cultuur.
Voor jeugdschrijver Mark Tijsmans was dat twee weken geleden de reden om per direct te stoppen als gemeenteraadslid voor N-VA. Hij verweet het bestuur “een gebrek aan visie en knowhow. Antwerpen noemt zichzelf een cultuurstad. Dan moet het cultuurbeleid belangrijk zijn, maar dat was het niet.” Tijsmans spaarde zijn kritiek op Aid Daoud niet.
“Ook voor de gemeenteraadsleden speelt ze verstoppertje.”
Dat is een ander pijnpunt: het gebrek aan communicatie. Of zoals schrijver en voormalig stadsdichter Bart Moeyaert haar in een Facebook-post noemde: “het Automatisch Antwoordapparaat van de stad Antwerpen”.
Zelf stelde de schepen dat de protesten van jonge kunstenaars haar koud laten.
In een open brief klaagde Marc Verstappen, directeur van kunstencentrum De Studio, recent dat de schepen een televisiedebat op ATV met hem weigerde.
“Zoals u consequent al tien jaar doet: u geeft niet thuis voor een openbaar gesprek dat pijnlijk zou kunnen uitdraaien voor u.”
Wie overleg vraagt, geraakt niet verder dan een kabinetsmedewerker.
“Het is heel raar. Tot voor kort was het voor ons geen probleem om in gesprek te gaan met de schepen en konden we onze rol als adviesorgaan uitoefenen”, vertelt Greet Vlegels namens het Antwerpse Kunstenoverleg (AKO).
“Maar sinds het besparingsnieuws lijkt er een soort onwrikbaarheid te zijn ontstaan. Ait Daoud laat uitschijnen alsof wij, na een gesprek enkele weken geleden, betrokken zijn bij die beslissing rond nieuwe middelen voor jonge kunstenaars, maar dat klopt niet.”
EGELSTELLING
Scheck benadrukt dat in dialoog gaan belangrijk is. “Maar ze is de laatste weken ook wel bijzonder hard ad hominem aangepakt. Ik denk dat beide partijen in een egelstelling zijn gekropen.”
Er wordt ook gewezen naar haar kabinet. De ploeg rond Ait Daoud staat bekend als inhoudelijk sterk en stippelt de facto het beleid uit, waarna de schepen het moet gaan uitleggen.
“Ze hebben haar onder de bus gegooid. Het kabinet had moeten weten hoe gevoelig projectsubsidies liggen, ze hadden haar dan ook moeten begeleiden in de communicatie daarover”, zegt een politieke bron.
Hoe het nu verder moet, is onduidelijk. Bij AKO hopen ze alleszins dat ze hun adviserende rol opnieuw kunnen opnemen en dat er weer in dialoog kunnen met de schepen.
Die stelt in een reactie dat ze de voorbije jaren altijd in gesprek is geweest met de sector.
“Dat verandert niet voor mij. Maar ik behartig ook de belangen van elke Antwerpenaar en kijk dus ook naar een gezonde begroting in evenwicht.”
Beeld Klaas De Scheirder
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Cultuurprotest in en vind meer berichten.
Bijhorende Website
Onderweg 2.0
Bron: De Morgen