U had het net nog over uw hond. Over tampons. Over die nieuwe videogame. En een kwartier later krijgt u precies daarover reclame op Facebook of in uw mail. Luisteren de Googles en Amazons van deze wereld ons af? ‘Nee, ze gaan veel gesofisticeerder te werk.’
De fraudeur, de hacker en jij, zo heet de podcast die cyberexpert Danny Moerenhout (52) tweewekelijks in elkaar bokst met zijn collega Alexandre Pluvinage. “Wij werken allebei voor ING, maar die podcast staat daar los van”, zegt Moerenhout. “Het is eigenlijk een uit de hand gelopen hobby, waarbij we puur onze kennis willen delen. We streven naar minder fraudeslachtoffers en menselijke drama’s. Want we begrijpen vanuit onze job best dat mensen erin trappen.”
Een van de laatste topics die u behandelde, was de reclame die we in onze mailbox ontvangen vlak nadat we over dat thema gepraat hebben. Dat kan toch geen toeval zijn.
Moerenhout: “Velen vrezen dan dat ze letterlijk afgeluisterd worden via de microfoon van hun telefoontoestel. Theoretisch kan dat wel, zeker via de talloze apps op onze telefoons bestaat die kans. Maar verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat dat veel te complex is, gesproken taal moet daarbij omgezet worden. Het is veel eenvoudiger om allerlei gegevens te combineren: waar bevind ik me, wie staat er rondom mij, wat heeft mijn gesprekspartner net opgezocht… Via de geolocatie, de contactenlijst en het wifinetwerk waarop we zijn ingelogd kunnen bijvoorbeeld Google of Facebook dat makkelijk achterhalen.”
Mag dat allemaal zomaar? Waren de Europese privacyregels niet ontzettend streng geworden?
“Dat is zo, maar alles hangt af van welke toestemmingen wij zelf geven. Voordat je een website bezoekt, moet je in de eerste plaats aangeven welke cookies je wil toestaan. Als je daar zomaar alles aanvaardt, dan ligt het natuurlijk ook een beetje aan jezelf. Hetzelfde geldt voor de apps die we allemaal installeren. Ook daar wordt bij het begin jouw toestemming gevraagd voor de toegang tot je contactenlijst, je camera of je microfoon. Je moet dus wel een beetje aandacht hebben voor die instellingen.”
Eenvoudig is dat niet: we worden overstelpt door dat soort cookie- en andere meldingen. Logisch dat niet iedereen die allemaal gaat bekijken.
“Ik doe dat wel. En ik merk dat ik niet zo vaak reclame krijg over onderwerpen waarover ik het net gehad heb. Mijn echtgenoot doet dat niet zo in detail en bij hem gebeurt dat vaker. Je kunt er dus wel degelijk iets aan doen. Het is trouwens niet zo dat ik minder reclame krijg, maar wel lijkt het alsof ze minder over mij weten.
“Waar we niet bij stilstaan, is dat nog altijd 80 procent van de reclame niet echt op maat gesneden is. Als ze ons echt afluisterden, zou alles perfect op maat zijn. Heel vaak is het gewoon toeval. Dat valt nu eenmaal veel meer op.”
Dus als we zelf voorzichtig zijn, kan ons niks gebeuren.
“Niet helemaal. Soms kan het zelfs via een persoon die meer dan vijf van jouw posts geliket heeft. Dan weten ze dat er een goede band bestaat tussen jullie. Als die dan wel al die toestemmingen heeft gegeven, kunnen ze toch nog bij jou terechtkomen. Er wordt weleens gezegd dat Facebook je na tien likes beter kent dan je collega’s, na 70 likes beter dan je familie, na 150 likes beter dan je gezin en na 300 likes beter dan je partner. Ik voeg er dan weleens met een boutade aan toe: vanaf wanneer kent Facebook je beter dan jezelf? Echt afluisteren doen zulke bedrijven niet, ik zou eerder de term ‘bespioneren’ gebruiken.”
In uw podcast behandelt u nog heel wat andere topics die met internetfraude te maken hebben. Merkt u dat de mensen er tegenwoordig meer voor openstaan en aandachtiger zijn?
“Jazeker. Wij maken ook filmpjes van één minuut over cybersecurity en daarop krijgen we steeds meer commentaar. Het leuke is dat zelfs bepaalde politiezones onze content beginnen te delen op hun sociale media. Dat betekent dat we ons doel aan het bereiken zijn. Maar er is nog heel wat werk aan de winkel.”
Vijf tips om uzelf beter te beveiligen tegen spionage
1. Geef niet zomaar toegang tot uw gsm
“Als je een app installeert, bekijk dan heel goed welke toestemmingen je geeft, zoals je geolocatie, je contactenlijst, je microfoon, kunnen ze je files of video’s zien. Hoe meer toestemmingen je geeft, hoe beter ze je zullen kennen.”
2. Klik cookiemeldingen niet zomaar weg
“De cookiemeldingen die je krijgt bij het openen van een website zijn er niet om zomaar weg te klikken. Let er ook daar op om zo weinig mogelijk cookies toe te laten, enkel degene die hoogstnoodzakelijk zijn. Dat is in het begin wat zoeken, maar je leert dat snel.”
3. Download geen apps buiten de originele stores
“Apps die niet van de originele stores van Apple of Android komen, kunnen allerlei bugs of virussen bevatten die mogelijk een gevaar betekenen voor je privacy en je cyberveiligheid. Download deze dan ook in geen geval.”
4. Bekijk elk halfjaar uw lijst met apps
“In de instellingen van je telefoon kun je zien welke apps er allemaal geïnstalleerd zijn en welke toestemmingen ze hebben. Sta bij elke app eens stil of toegang tot de camera of de contactenlijst wel per se nodig is. Schakel die toestemming anders uit.”
5. Verwijder apps die u niet gebruikt
“Spelletjes of andere apps die je eigenlijk al maanden niet meer gebruikt, verwijder je best. Zulke apps kunnen overgenomen worden door criminele netwerken, die dan proberen een virus op je telefoon te zetten.”
Bron: De Morgen