Hoofdcommentator Bart Eeckhout aanschouwt hoe premier Bart De Wever bij de eerste hobbel in de weg niet verder komt dan de knutseldoos uit het verleden. Ook de rest van de huidige regering grijpt terug naar oude truken.
Bart Eeckhout – De Morgen
23 april 2025
Leestijd: 3 min
In zijn splinternieuwe, uiterst lezenswaardige en met historische details overgoten communautaire geschiedenis van België Het verdeelde land schrijft historicus-analist Rolf Falter in één zinnetje dat de eerste regeringen-Martens, in de periode 1979-81,
de wankelende Waalse staalindustrie trachtten te redden met overheidssteun
“buiten de begroting”.
Dat ging niet goed.
Niet voor het Waalse staal en niet voor de begroting, die precies in die periode haar historische schuld begon op te bouwen.
Alles komt terug.
Grote uitgaven tijdelijk ‘buiten de begroting’ houden, is een truc die de federale regering nu opnieuw uithaalt, met Europese instemming, om versneld de investeringen in defensie naar 2 procent van het bnp te brengen.
De omstandigheden zijn nu wat anders, maar een parallel tussen toen en nu is er wel degelijk. Net als toen probeert een regering in geldnood een crisissituatie op te lossen door toch weer grote, ongedekte uitgaven te doen, met wat boekhoudkundige hocus pocus.
In wat voorafging in die budgettair duistere periode van het einde van de jaren 70 zit dan ook een waarschuwing.
Binnen of buiten de begroting:
uitgaven zijn uitgaven,
schuld is schuld.
Eigen put
We kunnen er niet omheen dat ook deze federale regering alweer een stevige,
eigen begrotingsput aan het graven is.
Volgens een schatting van De Standaard komt de regering-De Wever tussen nu en 2029
5 miljard euro te kort om haar defensieplan te bekostigen.
Het is nog een redelijk milde berekening,
vrees ik.
Die put voegt zich bij de grote onzekerheid over de rest van het begrotingsplan.
Arizona rekent zichzelf rijk met terugverdieneffecten, miraculeuze tewerkstellingsgraden en nu ook tekorten buiten de begroting. Dat was niet het plan waarvoor deze meerderheid een mandaat gekregen heeft.
Tot nu toe blijft het publieke oordeel niettemin vrij mild. Dat heeft wellicht te maken met de wittebroodsweken die de nieuwe coalitie krijgt en met het feit dat de extra investering in defensie politiek legitiem is. De concrete prioriteiten lijken ook de juiste.
Desilusie
Maar de rekening klopt niet.
Dat is wel degelijk een ernstig probleem.
Van grote groepen in de bevolking wordt een pittige inspanning gevraagd om de welvaartsstaat financierbaar te houden.
Als zij straks zien dat de tekorten niettemin blijven oplopen, zal de desillusie groot zijn.
Makkelijk is het niet,
maar het kan ook niet onmogelijk zijn om extra miljarden te vinden, zonder de begroting uit de hand te laten lopen en zonder weer dezelfde mensen te pijnigen.
De uitzonderlijke context zou een deftige belasting op de echte grote vermogens verantwoordbaar moeten maken. Specifieke besparingen kunnen dat politiek in balans houden.
Bovenal moet premier De Wever dringend een Overlegcomité met de deelregeringen bijeenroepen.
Door even snel als de defensiekosten oplopen hun eigen uitgaven te verminderen, kunnen de deelregeringen het land een grote dienst bewijzen.
Ook dat zal wat pijn doen,
maar tenminste snij je dan in vet,
niet in het vlees.
Dit zou een uitzonderlijk gebaar zijn.
Van De Wever en van de minister-presidenten.
Dit zijn dan ook uitzonderlijke tijden.
Lees ook
Lees meer berichten
Bron: De Morgen