De mening – Wat zegt “het strengste migratiebeleid ooit” over ons

Als we collectief negeren dat asielzoekers al vier winters op rij in de Brusselse straten slapen, dat mensen massaal verdrinken op zee, en dat zij die het overleven systematisch worden vernederd en opgesloten, dan heeft de ontmenselijking ook ons bereikt, schrijft Albina Fetahaj.

Albina Fetahaj – De Standaard

17 februari 2025

Leestijd: 3 min

In ‘De mening’ geeft elke week een andere gastschrijver zijn mening over de actualiteit.

“Het strengste migratiebeleid ooit”, de nieuwe federale regering pakt er graag mee uit.
Ik las die woorden voor het eerst enkele weken geleden in een Facebookbericht van
Theo Francken (N-VA).

Meestal scroll ik snel weg als Belgische politici zich over migratie buigen – wat misschien vreemd klinkt, aangezien ik een boek schreef over migratie en grenzen.

Uit nieuwsgierigheid begon ik toch te lezen en al snel kreeg ik spijt. Ik wil geen 65 maatregelen lezen die bedoeld zijn om mensen zoals ik een waardig leven te ontzeggen.

Het meest verontrustende was misschien niet eens de inhoud, maar hoe weinig ophef er ontstond.

Terwijl de Europese buitengrens al jaren de dodelijkste grens ter wereld vormt, is de verdere militarisering en bewaking ervan amper nog een politieke discussie waard. In het beste geval zijn we onverschillig geworden.

Dat zijn we dan weer niet over de – volgens Francken – “immorele” meerwaardebelasting, die al weken het politieke debat domineert.

Hadwan, een Syrische vluchteling die kijkend Vlaanderen in het VRT 1-programma Taboe eraan herinnerde dat vluchtelingen ook mensen zijn, vatte het onlangs treffend samen in een video van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

“Het thema migratie heeft alle politici dichter bij elkaar gebracht. Ze waren het er allemaal over eens. Vluchtelingen zijn minder waard.”

Dat is de politieke realiteit.
Mensen op de vlucht worden zodanig ontmenselijkt dat ze bijna dankbaar zijn wanneer hun menselijkheid niet in vraag wordt gesteld. Keer op keer zie, hoor en lees ik hoe asielzoekers, migranten en vluchtelingen op de meest gewelddadige manier onderwerp worden van een “prikkelend” debat.

Ergens onderweg zijn we vergeten dat het om mensen gaat. Vroeger geloofde ik nog dat je met de juiste cijfers en feiten de ander kan overtuigen van je menselijkheid, nu besef ik dat cijfers en feiten niet volstaan als de politieke klasse ervan overtuigd is dat migranten geen bestaansrecht hebben in België.

In zijn beroemde essay Discours sur le colonialisme (1955) waarschuwt de Frans-Martinikaanse dichter en essayist Aimé Césaire voor de gevolgen van die dehumanisatie.

Een maatschappij gebaseerd op minachting voor en ontmenselijking van de ander, keert zich onvermijdelijk tegen zichzelf.

In dat proces verliest iedereen zijn menselijkheid en waardigheid. Want wie de ander als beest ziet en als beest behandelt, stelt Césaire, maakt zichzelf tot beest.

Wanneer je “het strengste migratiebeleid ooit” als toekomstbeeld presenteert, en we collectief voorbijgaan aan het feit dat het huidige beleid inhoudt dat asielzoekers al vier winters op rij in de Brusselse straten slapen, dat mensen massaal verdrinken op zee, en dat de overlevenden systematisch worden geslagen, vernederd en opgesloten, dan heeft de ontmenselijking ook ons bereikt.

Ze woekert in ons allemaal.
Waar ligt de ondergrens?