Wie zijn de mensen die het voortouw nemen, die voorgaan in de strijd voor hun buurt, stad of wereld? Deze zomer presenteren we u er elke dag een. Vandaag: Veerle Nijs brengt met de online community De Boekenjagers in haar eentje meer dan 80.000 Vlaamse lezers samen. ‘Er zijn hier al koppeltjes ontstaan. En veel vriendschappen.’
Lieve Van de Velde – De Standaard
‘Dit is een manier om wat positiviteit te brengen op sociale media’
Veerle Nijs
Of we in de bibliotheek van Lokeren konden afspreken, had ze voorgesteld. Veerle Nijs is hier duidelijk kind aan huis. I
n de reservatiekast liggen Lessen van Ian McEwan en Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje op haar te wachten. Boeken zijn altijd een belangrijk onderdeel van haar leven geweest.
‘Als kind verslond ik alles wat ik kon vinden, tot de kostschoolboekjes van Enid Blyton toe.’
Ze telt de bibliotheekrekken om een idee te geven hoeveel boekenkasten ze zelf thuis heeft. Veel, heel veel. John Irving, Louis Paul Boon en boeken over de Tweede Wereldoorlog staan vooraan.
Sinds de zomer van 2016 deelt ze die passie met duizenden andere mensen. Toen begon ze met De Boekenjagers, een Website en Facebookgroep die uitgegroeid zijn tot een van de grootste leescommunity’s van Vlaanderen. Het concept was even simpel als speels.
Nijs: ‘Een boek dat staat te verstoffen in je boekenkast een tweede leven geven als zwerfboek, dat was het idee. Steek het in een plastic zakje met een briefje, post een foto van het boek online, schrijf er de gemeente bij en hoop dat de vinder er blij mee is.
‘Bedoeling is dat die op zijn beurt de vondst online post en het boek opnieuw dropt nadat hij het heeft uitgelezen.
‘Intussen zijn we uitgegroeid tot een bredere boekenclub. Met tips, discussies en leden die elkaar helpen om titels te vinden die niet meer rondgaan in het winkelcircuit.’
In zeven jaar tijd is de community gegroeid van een paar honderd mensen tot een club met meer dan 83.000 leden, verspreid over heel Vlaanderen. Er worden zo’n twintig tot dertig boeken per dag gedropt, een cijfer dat in de zomermaanden kan oplopen tot honderd.
Op de vijfde verjaardag van de groep, 27 augustus 2021, noteerde Nijs een record van 8.074 in één dag. Dat was – voor alle duidelijkheid – een speciale actiedag.
Als je Nijs hoort vertellen, lijkt het soms alsof er een parallel universum bestaat, ergens ver weg van een wereld die zich zorgen maakt over de toenemende ontlezing.
‘Toen ik in de zomer van 2016 hoorde dat er zoiets in Wallonië bestond, vond ik meteen dat we dat in Vlaanderen ook moesten hebben. Het was het begin van de vluchtelingencrisis. Er was overal negativiteit. Ik zag dit als een manier om mensen met elkaar te verbinden en wat positiviteit te brengen op de sociale media.’
Riley is oké
Ze toont me een berichtje op haar gsm. Het komt van een onbekende, zoals wel vaker. Bij een foto van De zilverboom van Lucinda Riley staat: ‘Vrijdagmiddag gevonden op een bank aan de ingang van Delhaize Waregem. In een flits zag ik iets liggen.
“Oei, iemand is iets vergeten, misschien afgeven aan het onthaal van de Delhaize?” Maar ik werd zo gelukkig als een kind toen ik het briefje las dat op het boek zat. Ik heb nog nooit van een zwerfboek gehoord, noch van Boekenjagers. Elk jaar opnieuw staat op de eerste plaats van m’n to-dolijst: eindelijk eens een boek lezen! Geen excuses meer nu: bedankt voor dit geschenk, en dan bedoel ik “meer dan dit boek”.’
Dat het net een boek van Riley is, is geen toeval. Er wordt niet elitair gedaan bij De Boekenjagers. Alle genres en auteurs zijn oké, als er maar met plezier gelezen wordt.
‘Zelf vind ik het fijn dat het niet per se Ilja Pfeijffer moet zijn.’
Hoe je met boeken mensen aan elkaar kunt lijmen, merkt Nijs elke dag opnieuw.
‘Als je mensen samenbrengt die graag lezen, heb je al een band, een gespreksonderwerp. Misschien ook een herkenning van elkaars persoonlijkheid. Want ik denk dat het een bepaald type mensen is dat graag leest, de eerder introverte, gevoelige mensen. Mensen die graag alleen zijn. Maar misschien veralgemeen ik.’
Wandelen met een doel
Achter de reacties die ze krijgt, gaan hele verhalen schuil.
‘Er zijn koppeltjes ontstaan. Ik herinner me een meisje en een jongen die op hetzelfde boek aan het jagen waren, en elkaar op de dropplek ontmoetten. Of ze nog steeds samen zijn, weet ik niet. (lacht)
‘En er groeien sowieso veel vriendschappen tussen mensen uit dezelfde stad die onderling boeken ruilen.
‘Ik krijg ook reacties van mensen met een burn-out of depressie die me vertellen hoe ze elke dag een wandeling maakten om een boek te vinden, en hoe net dat doelgerichte element hen door de donkere dagen hielp.
‘Er zijn verhalen van mensen die na een verlies van een geliefde een boek vinden waarin zij een symbolische link met die dierbare zien, of toch alleszins iets hogers dan gewoon “toeval” en hoe dat hen helpt bij de verwerking.’
‘Er was die mail van iemand die met haar dementerende mama boeken dropt omdat dat een van de weinige dingen is die ze nog leuk vindt. En het verhaal dat ook in ons Boekenjagersboek staat: hoe de oud-secretaresse van Hugo Claus een boek vond van Claus. Ze las de boeken nooit graag, maar dat boek wou ze nu toch eens een kans geven.’
Dat Boekenjagersboek is iets waarop Nijs bijzonder trots is. Het is een verzameling anekdotes en gastcolumns van onder meer Lize Spit, Toon Tellegen en Diane Broeckhoven dat er kwam bij het vijfjarige bestaan van de Boekenjagers. Het bracht 55.000 euro op en dat geld ging naar diverse goede leesdoelen. Ze heeft de auteurs persoonlijk overtuigd om mee te werken. De Boekenjagers is immers echt hààr ding.
Ze is er solo aan begonnen, op een spreekwoordelijke blauwe maandag aan de keukentafel. En ze doet het nog altijd solo. Puur uit goesting, want inkomsten zijn er niet.
Dat er intussen tienduizenden boekenliefhebbers rond haar cirkelen, lijkt niet altijd door te dringen.
‘Wanneer ik op stap ben in een totaal onbekende streek en plots een zwerfboek zie liggen, dan komt het wel binnen. Hoe maf is dat, dat besef dat ik iets uit de grond heb gestampt dat nu een eigen leven leidt.’
Er was een tijd dat ze er tot zeven uur per dag instak. Nu is het nog een uur of drie. Ze werkt niet meer buitenshuis nadat ze jaren geleden, nog voor ze met De Boekenjagers begon, een burn-out had gekregen en besloot om huisvrouw te worden.
‘Een conversatie is vaak gedaan als je tegen mensen zegt dat je huisvrouw bent. Met De Boekenjagers heb ik een bijkomend verhaal. En misschien geeft het ook wel wat extra zin aan mijn leven, een gevoel dat ik iets realiseer.’
Bij dat laatste rekent ze ook de hoop dat ze mensen kan aanzetten tot meer lezen.
‘Kinderen vooral. Die zien het zo’n beetje als een schattenjacht. Daardoor krijgt een boek voor hen ook ineens meer waarde.’
Met liefde
Zelf heeft Nijs altijd een tas met dropklare boeken in de auto liggen.
‘Dat is een tweede natuur geworden. Het gebeurt geregeld dat ik een plek zie en denk: hé, dat is een mooie plaats voor een boek. Ik drop het liefst aan een standbeeld, of aan een bankje.’
Een vraag die je als ietwat cynische buitenstaander kan stellen: als iedereen zomaar in de publieke ruimte boeken gaat rondstrooien, wordt een zwerfboek dan geen zwerfvuilboek?
Nijs: ‘Ja, ze moeten wel gevonden en geadopteerd worden. Dat blijft de bedoeling. En je moet natuurlijk met wat liefde droppen. Idealiter stop je bij het boek een briefje met iets persoonlijks, met de reden waarom je vindt dat iemand het zou moeten lezen.’
‘We krijgen ook geregeld donaties, van bibliotheken of van personen. Maar veel van die oude of verouderde boeken, tja, die wil toch niemand. Dan moet je wel een selectie maken en zo is op een bepaald moment de papiercontainer onontkoombaar.’
OF/OF
‘Veel liever bingelezen dan bingewatchen’
Een papieren boek of een e-reader?
‘Papier. Altijd. Ik zou de geur van een boek niet kunnen missen. Het eerste dat ik doe wanneer ik een boek vastpak, is eraan ruiken. Is het raar om aan boeken te ruiken? Ik dacht ooit dat dat een afwijking was, maar sinds De Boekenjagers weet ik dat ik niet de enige ben. (lacht) Voor mij is lezen iets heel fysieks. Het begint al met het omslaan van de bladzijden. Ik heb artrose in mijn polsen en kan me inbeelden dat ik met het ouder worden last zal krijgen om een dik boek vast te houden en dat ook mijn ogen achteruit zullen gaan. Dan zal het toch met hartzeer zijn dat ik overstap op een e-reader.’
Maagdelijke boeken of beduimelde exemplaren vol notities en ezelsoren?
‘Dat is moeilijk kiezen. Ik vind het top om voor mijn verjaardag een splinternieuw boek te krijgen dat nog niemand heeft aangeraakt. Maar ik kan ook erg genieten van wat je allemaal vindt in tweedehandsboekenwinkels: van die doorleefde boeken met aantekeningen door vorige lezers. Dan komen er zoveel vragen boven waar je op door kunt fantaseren: wat dacht die mens toen? Waarom heeft die net die ene passage onderlijnd? Heerlijk is dat. Dus ja, geef me maar een beduimeld boek. Het is wel een raar contrast met mijn eigen gedrag. Misschien net daarom? Want zelf schrijf ik niet in boeken. Aan ezelsoren doe ik ook niet. Ik draag er echt veel zorg voor. De rug kraken, verder gaat het niet.’
Stel: je hebt twee dagen vrij. Er liggen twee opties op tafel: de twee seizoenen van The White Lotus streamen of de nieuwe Ilja Leonard Pfeijffer lezen. Wat wordt het?
‘Oh, simpel. Pfeijffer. Als ik moet kiezen, zal het altijd een boek zijn. Ik kan ook moeiteloos vier-vijf uur aan een stuk in een sofa zitten lezen. We hebben wel Netflix thuis en op dagen dat ik me moeilijker kan concentreren, wil ik ook weleens bingewatchen. Maar dat gebeurt niet zo vaak. Ik weet dat er ook boeken zijn die mijn focus weer kunnen opkrikken: dan neem ik een non-fictiewerk of een poëziebundel. Liever bingelezen dan bingewatchen dus. Zeker op vakantie. Dan gaan er makkelijk zeven boeken mee in de koffer. En bij dat veel-lezen probeer ik toch wat te mixen. Zo heb ik recent De randen van Angelo Tijssens gelezen en Schaduwkind van P.F. Thomése. Daarna wil ik dan wel graag iets dat minder hard binnenkomt, een goeie thriller bijvoorbeeld.’(lvv)
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht De Spil in en vind meer berichten.
Bron: De Standaard