Als ze moeten kiezen tussen de democratie en hun kapitaal, dan weten de miljardairs in Amerika het wel. Elon Musk steunt Donald Trump dus voluit in zijn aanval op de instellingen. En hij brengt heel wat vrienden mee.
Ruud Goossens - De Standaard
“Sorry moeder, je zal boos op me zijn, maar ik kán niet anders.”
Ben Horowitz kijkt even in de camera. De steenrijke durfkapitalist heeft samen met zijn zakenpartner Marc Andreessen een wekelijkse podcast, die ook op Youtube wordt uitgezonden, over start-ups en technologie.
In juli legden Horowitz en Andreessen anderhalf uur lang uit waarom ze zich wel achter Donald Trump móéten scharen.
Ze zijn gechoqueerd over de “waanzinnige” vermogensbelastingen die de Democraten willen invoeren.
Ze vinden het “catastrofaal” hoe Joe Biden de cryptosector, waar ze zelf zoveel geld in pompen, aan banden legt.
Ze begrijpen niet waarom artificiële intelligentie zoveel tegenstand opwekt.
Horowitz en Andreessen vertellen over hun goede relatie met voormalige Democratische presidenten als Bill Clinton en Barack Obama.
Ze zijn ontzettend gefrustreerd dat Biden hen nooit wilde ontmoeten.
Met Trump gingen ze wél lunchen. En van hem kregen ze een luisterend oor.
Ze beginnen voor te lezen uit zijn programma. Trump wil van de VS het cryptohoofdkwartier van de wereld maken.
Hij zal een “executive order” van Biden, waarin artificiële intelligentie werd gereguleerd, meteen weer intrekken.
Horowitz en Andreessen vinden het geweldig: “We’re all in”. En dus sponsoren ze Trump deze keer voluit.
“Enkele vrienden zullen pissed zijn”, zegt Horowitz.
“Maar de toekomst van onze business, én die van Amerika, staat op het spel.”
Andreessen is het daar volkomen mee eens. Dat is niet zo verwonderlijk. Hij schreef vorig jaar een omstandig “techno-optimistisch manifest” waarin hij alle “leugens” over zijn sector tegenspreekt.
Volgens Andreessen bestaat er geen enkel materieel probleem dat niet op te lossen valt met “meer technologie”.
Voeg daar nog de vrije markt aan toe en je krijgt een “techno-kapitaalmachine” die leidt tot “oneindige groei en overvloed”.
Het enige probleem is dat er zoveel “slechte ideeën” in omloop zijn, zoals duurzame ontwikkeling, sociale verantwoordelijkheid, tech-ethiek, socialisme en bureaucratie.
Maar er is hoop, aldus Andreessen: “We zijn geen slachtoffers, maar veroveraars”.
Onvrede in Silicon Valley
Horowitz en Andreessen bieden een mooie inkijk in de wereld van Elon Musk.
De drie vijftigers staken hun neus aan het venster in het Silicon Valley van de jaren 90.
Ze zijn libertariërs die een hekel hebben aan overheidsbemoeienis, maar die tegelijk sociologisch verankerd waren bij de Democraten.
Ogenschijnlijk hebben ze al decennialang weinig reden tot klagen, net zoals de rest van de klasse van allerrijkste Amerikanen trouwens.
In vergelijking met 2016, toen Trump tegen alle verwachtingen in aan de macht kwam, zijn er 38 procent méér miljardairs in de Verenigde Staten: ze zijn nu met 738. En ze hebben steeds diepere zakken.
Ook Elon Musk zag zijn fortuin exploderen. Hij is met een vermogen van ruim 260 miljard dollar al enige tijd de rijkste man van de wereld.
Toch is er in Silicon Valley al enige tijd een opvallende uittocht gaande richting Trump.
Terwijl veel Amerikanen van mening zijn dat de tech-ondernemers net veel te weinig zijn tegengesproken, vinden die zelf dat er alleen maar hindernissen worden opgeworpen.
Ze zijn boos vanwege de correcties die de Democraten er de voorbije jaren probeerden door te duwen.
En ze zijn razend op concurrentiesheriff Lina Khan, van de Federal Trade Commission.
In 2016 was durfinvesteerder Peter Thiel zowat de enige Silicon Valley-man die openlijk de kant van Trump koos.
Nu trekken, behalve Horowitz en Andreessen, ook figuren als David Sacks (ex-PayPal), de Winklevoss-tweeling (crypto-investeerders), Joe Lonsdale (ex-Palantir) of Chamath Palihapitiya (durfkapitalist) hun portefeuille open.
De dikste vis is natuurlijk Elon Musk zelf.
De baas van Tesla, SpaceX en X (voorheen Twitter) zet al enkele maanden alles op alles.
Hij pompte al meer dan 118 miljoen dollar in de campagne van Trump.
Hij zoekt daarbij de grenzen op van wat toegelaten is en gaat daar ook over, met giften van 47 dollar voor mensen die potentiële kiezers aanbrengen in de strijdstaten.
Musk beperkt zich niet tot financiële bijdragen. Hij heeft ook een eigen campagne hoofdkwartier uitgebouwd in Pennsylvania.
Daar zet hij ook slimme jongens en meisjes van zijn eigen bedrijven in. Ze halen alles uit de kast om Trump-kiezers naar de stembus te lokken.
In North Carolina voorziet Musk zelfs in pendelbusjes naar de kieskantoren.
Minstens even belangrijk is dat Musk zijn megafoon helemaal ten dienste stelt van Trump.
Hij voert campagne als was hij en niet J.D. Vance de running mate van Trump – vorige week nog in New York.
Ondertussen gaat hij tekeer op X. Daar is zijn schare volgers, sinds hij het bedrijf twee jaar geleden kocht, en na een beetje gepruts aan de algoritmes, tot 200 miljoen eenheden aangegroeid.
Die krijgen steeds meer politieke boodschappen van Musk te lezen.
Hij tweet over de toevloed van migranten naar zijn land en hij verspreidt, behalve deepfakes van Kamala Harris, ook continu desinformatie over fraude tijdens het verkiezingsproces.
The Washington Post noemt hem de “human October surprise”.
Transitie van dochter
Een “bullshit man” noemde Donald Trump de baas van Tesla dan weer tot voor kort. Dat gevoel was wederzijds.
Musk zei twee jaar geleden nog dat Trump “te oud” was en dat Amerika op “een gerontocratie” begon te lijken.
Hij vond hem een “boef”.
Tijdens Trumps eerste ambtstermijn zat Musk even in de economische adviesraad van Trump, maar daar vertrok hij toen de president zich terugtrok uit het klimaatakkoord van Parijs.
Musk stond in die jaren, zoals vrijwel heel Silicon Valley, aan de kant van de Democraten.
Hij steunde Barack Obama en Hillary Clinton.
In 2020 ging hij niet stemmen, maar als hij was gegaan, bekende hij achteraf, zou hij voor Biden hebben gekozen.
De voorbije jaren begon Musk echter af te drijven in radicaal-rechtse richting. De transitie van zijn transgender dochter, die al enige tijd niets meer met hem te maken wil hebben en die wat hem betreft “dood” is, maakte van Musk een gepassioneerde strijder tegen wat hij het “woke mind virus” noemt.
Tijdens de coronapandemie ergerde hij zich blauw aan de “fascistische” lockdown-maatregelen in California.
En Musk begon ook te geloven in allerlei samenzweringstheorieën over migratie.
Hij raakte ervan overtuigd dat de Democraten mensen zonder papieren willen importeren en hen stemrecht willen verlenen om zo een éénpartijstaat te creëren. Daarom zegt hij nu dat dit, tenzij Trump wint, “de laatste verkiezingen” worden.
Tegelijk voelde Musk zich, net zoals Andreessen en Horowitz, persoonlijk geschoffeerd door Biden.
Toen die in augustus 2021 een conferentie over elektrische voertuigen organiseerde in het Witte Huis, nodigde hij Musk niet uit.
Dat had alles te maken met het feit dat de Tesla-baas er alles aan doet om de vakbonden buiten te houden bij zijn bedrijf.
Musk was razend, zeker toen de ceo van General Motors uitgebreid werd gecomplimenteerd.
Terwijl GM in het laatste kwartaal van 2021 precies 26 elektrische wagens verkocht in Amerika, veel minder dan de 300.000 voertuigen die Tesla toen van de hand deed.
Musk begon zich steeds meer te omringen met overtuigde anti-wokers.
In zijn biografie over de Tesla-baas vertelt Walter Isaacson over een feestje met de rechtsconservatieve psycholoog Jordan Peterson en podcasthost Joe Rogan.
“Ze versterkten zijn anti-wokegevoelens”, schrijft Isaacson.
Hij meldt ook dat Musks toenmalige vrouw zich ergerde aan de memes en samenzweringstheorieën die hij doorstuurde: “Je begint extreemrechts te klinken.”
Toch stak Musk de Rubicon richting Trump nog niet over.
“Ik steun de linkerhelft van de Republikeinse partij en de rechterhelft van de Democratische Partij”, tweette hij in het voorjaar van 2022.
Verschrikkelijke mens
“Ik vind Donald Trump een verschrikkelijk mens”, zei Norman Peltz in februari van dit jaar tegen zijn miljardairsvrienden.
Dat was opmerkelijk. De 82-jarige zakenman had in Palm Beach immers verzamelen geblazen voor een fundraising-etentje voor Trump.
Peltz had zich in het verleden, na de bestorming van het Capitool, heel kritisch uitgelaten over Trump.
Maar net zoals een aantal andere aanwezigen begon hij zich stilaan voor te bereiden op het onvermijdelijke.
Trump stond op het punt om de Republikeinse nominatie voor het presidentschap in de wacht te slepen.
En dus riep Peltz op om die “verschrikkelijke mens” toch maar te steunen en zo een nieuwe termijn voor de Democraten te verhinderen.
Musk zelf ging niet meteen overstag. Hij bevestigde aan zijn disgenoten dat hij ondertussen geen Democraat meer was, maar met geld kwam hij niet over de brug. Dat was een kwestie van tijd.
Musk richtte kort na de bijeenkomst bij Peltz immers wel een eigen ‘super PAC’ op, een vehikel om een campagne te ondersteunen.
Hij leek vooral te wachten op een goed moment om de spotlights op te zoeken.
Dat kwam er op 13 juli. Toen Trump in Butler, Pennsylvania ternauwernood ontsnapte aan een moordaanslag, tweette Musk: “I fully endorse Donald Trump.”
Musk was overigens niet de enige miljardair die toen meteen naar zijn telefoon greep, werd ondertussen duidelijk.
Volgens een aantal reconstructies in kranten belden Tim Cook (Apple), Mark Zuckerberg (Meta), Sundar Pichai (Google) en Jeff Bezos (Amazon, The Washington Post) allemaal persoonlijk naar Trump, zonder dat ze hem overigens hun politieke steun toezegden.
Bezos zei dat hij “onder de indruk” was van Trumps opgestoken vuist.
Musk begon Trump, nu hij volledig aan boord was, meteen te bewerken om de juiste running mate aan te duiden.
En ook Peter Thiel schoof zijn trots opzij om J.D. Vance een duwtje in de rug te geven, schreef The New York Times vorig weekend.
Thiel vond het eerste presidentschap van Trump teleurstellend, wegens niet revolutionair genoeg.
Hij wimpelde Trump vorig jaar af toen die om financiële steun vroeg. Maar Vance, zelf ooit een durfkapitalist, was wel een inspanning waard.
Twee dagen na de aanslag in Butler maakte Trump, tot vreugde van de MAGA-fans in Silicon Valley, bekend dat de auteur van Hillbilly elegy zijn running mate zou worden.
Alle remmen weg
Ook in het verleden waren er in de VS al rijke zakenlui die massaal geld pompten in campagnes om zo op de agenda te wegen. Maar sinds 2010 zit er geen rem meer op. Toen hief het Hooggerechtshof de facto elke beperking op financiële privésteun op.
Bij iedere verkiezing worden er records gebroken. Dat zal nu niet anders zijn.
Voor alle duidelijkheid: er zijn ook miljardairs, zoals Bill Gates (Microsoft) of Reid Hoffman (Linkedin), die geven aan de Democraten.
Maar uit een onderzoek van de Financial Times blijkt toch dat the one percent vooral naar Trump trekt.
Precies 34 procent van zijn campagnemiddelen, goed voor 568 miljoen dollar, kwam tot nu toe van miljardairs.
(Bij Kamala Harris ging het om 6 procent van haar budget, of 127 miljoen dollar.)
Bovendien verlegt ook het feit dat precies de allerrijkste man van de planeet zich met zoveel vuur in de strijd gooit, natuurlijk grenzen.
Deze campagne kan gerust een plutocratisch feestje genoemd worden.
Musk heeft zijn socialemedia-imperium helemaal omgebouwd om Trump mee aan de macht te helpen.
- Hij liet verbannen extreemrechtse accounts opnieuw toe op X.
- Hij interviewde Trump er twee uur lang kritiekloos.
- Hij blokkeerde de link naar een gelekt dossier over Vance, op vraag van de Republikeinse Partij.
- En accounts van Republikeinse politici blijken sinds enige tijd, om een of andere reden, meer trafiek te genereren dan die van hun Democratische collega’s.
Nu al is duidelijk dat al die steun uit miljardairskringen een impact heeft op Trumps programma.
Trump noemt crypto niet langer “bedrog”. Hij heeft, sinds hij geld krijgt van een belangrijke Tiktok-aandeelhouder, zijn verzet tegen de Chinese app ingetrokken.
Hij belooft dat er meer militaire opdrachten naar de private sector zullen gaan.
Hij kondigde ook aan dat, als hij het haalt, de topman van de beurstoezichthouder eruit vliegt.
En de gigantische belastingverlaging voor de allerrijksten, die hij er tijdens zijn eerste termijn doorduwde en die eind volgend jaar afloopt, blijft behouden.
Als Trump de volgende jaren de “forgotten men” in zijn land belooft te soigneren, dan zijn dat toch vooral de mannen die nu zijn campagne financieren.
Dat is gevaarlijk, omdat Musk nu al erg machtig is. Zonder de hulp van SpaceX krijgt de Nasa geen astronauten meer in haar ruimtestations.
En als Musk dat wil, schakelt hij zijn Starlink-satellieten boven Oekraïne uit en valt de communicatie aan het front daar meteen weg.
Ook dat is, als Trump president zou worden, geen geruststellende gedachte.
Nakend bloedbad
Trump heeft al gezegd dat hij van Musk een “secretary of cost cutting” wil maken.
De Tesla-baas zou, wellicht zonder officieel tot de regering toe te treden, mogen beslissen waar de overheid kan afslanken.
Dat belooft een bloedbad te worden.
In New York zei hij vorig weekend dat hij 2.000 miljard dollar wil besparen. Dat is ongeveer een derde van het federale budget.
Het geeft hem de mogelijkheid om de bijl te zetten in de overheidsinstanties die zijn bedrijven tot nu toe in de gaten hielden.
Op dit moment lopen er twintig onderzoeken naar activiteiten van Musks firma’s – zoals het lozen van potentieel vervuilend afvalwater op de SpaceX-site in Texas.
Als Musk voorstelt om het milieu-agentschap af te schaffen, is hij daar meteen van verlost.
Dat klinkt overdreven, maar Musk steekt niet weg dat hij een zakelijke agenda meebrengt. Integendeel, hij pocht er zelfs mee.
Hij wil dat zelfrijdende wagens makkelijker de baan op kunnen en dat raketten sneller gelanceerd kunnen worden.
Hij kondigde gisteren aan dat concurrentie sheriff Lina Khan zou worden ontslagen. En ongetwijfeld zal hij ook willen wegen op de toewijzing van overheidsopdrachten. Die zijn cruciaal voor zijn bedrijven.
Robert Reich, de voormalige minister van Arbeid, schreef deze week in zijn nieuwsbrief dat er sinds 2008 al 19 miljard dollar aan publieke middelen naar Tesla en SpaceX vloeide.
Het verklaart meteen de zenuwachtigheid bij The Washington Post deze week.
Eigenaar Jeff Bezos besliste daar om een “endorsement” voor Harris tegen te houden. Dat bleek slecht te vallen bij de lezers: er vertrokken meer dan 250.000 digitale abonnees, ongeveer 10 procent van het totaal.
Maar Bezos heeft reden om ongerust te zijn. Zijn bedrijf Blue Origin aast op gelijkaardige opdrachten als SpaceX.
The Washington Post schreef deze week hoe Bezos er alles aan doet om de banden met Trump, die altijd erg slecht waren, wat aan te halen.
Ivanka Trump en Jared Kushner werden zelfs uitgenodigd op het feest voor zijn zestigste verjaardag.
Thiels droom
Er zijn natuurlijk ook heel wat ondernemers die zich grote zorgen maken over een tweede regering-Trump.
Ze vrezen dat de hoge importtarieven die hij wil invoeren, tot inflatie en een handelsoorlog zullen leiden.
Ze voorzien dat Trumps draconische migratieplannen maatschappelijke onrust zullen veroorzaken. En ze beseffen dat zijn gebeuk op de Amerikaanse instellingen niet meteen een stabiel zakenklimaat zal creëren.
Het is niet verrassend dat die democratische besognes de Trump-fractie in Silicon Valley maar weinig angst inboezemen.
Peter Thiel zei vijftien jaar geleden al dat kapitalisme en democratie niet meer te verzoenen zijn.
J.D. Vance is dan weer een fan van de blogger Curtis Yarvin, die droomt van een “technomonarchie” en vindt dat de Amerika stilaan verlost moet worden van haar “dictatorfobie”.
In de techno-autoritaire fantasieën van nogal wat Silicon Valley-libertariërs klinkt een prominente rol voor Elon Musk, als een soort supercommissaris voor Overheidszaken, als de logica zelve.
Als ze moeten kiezen tussen de democratie of hun kapitaal, dan kiezen Thiel en co. voor dat laatste.
En dus schuift Musk alle ethiek opzij in deze campagne.
Hij sponsort Facebook-advertenties die zijn opgesteld alsof ze van Kamala Harris zijn en waarin de Democratische kandidate verzonnen standpunten verdedigt.
Hij steunt groepen die tegen moslimkiezers in Michigan zeggen dat Harris pro-Israël is, terwijl ze aan Joodse inwoners van Pennsylvania melden dat Harris aan de kant van de Palestijnen staat.
“If he loses, I’m fucked”, zei Musk onlangs in een gesprek met Tucker Carlson.
Dat valt reuzegoed mee. Tot nog toe gaf Musk niet eens 0,1 procent van zijn vermogen uit aan deze campagne.
De rijkste man ter wereld speelt voorlopig met wat zakgeld. Maar hij maakt het de trollen van Vladimir Poetin niet makkelijk om nog een verschil te maken.
Zijn eigen super PAC lanceerde vorige week een X-account die continu verhalen over verkiezingsfraude op de wereld afvuurt.
Het zijn er te veel om ze nog te kunnen ontkrachten.
Maar ze geven aan dat de strijd, zelfs wanneer Trump verliest, nog even zal voortgaan.
Lees ook
Bron: De Standaard
