Acteur Aron Wade, bekend van W817 en De kotmadam, vocht zijn hele leven tegen depressies. Maandag kreeg de acteur euthanasie wegens ondraaglijk psychisch lijden.
Tess Jacobs - De Standaard
“Het lijden is voor mij veel erger dan de beëindiging ervan.”
Aron Wade
“Ik heb nog 49 dagen”, zegt Aron Wade. Het is een zonovergoten zomerdag, begin augustus. We zitten in de tuin van een van zijn beste vrienden waar hij traditiegetrouw elke zomer komt housesitten.
“Zodra de einddatum vaststond, heb ik die in mijn agenda ingeschreven. Soms sla ik dat boekje open en denk ik, we zijn er bijna. Ik tel af.”
Zijn laatste dagen vult hij door veel te lezen, zoals hij altijd al graag deed.
“Het einde maakt me niet bang. Het geeft me juist geborgenheid. Misschien is dat omdat ik zo graag filosofieboeken lees. Ik hoef nu geen speciale bucketlistdingen te doen. Mijn leven blijft gewoon doorgaan, tot het stopt.”
Enkele dagen voordien vertelde Aron een van zijn beste vrienden over zijn beslissing tot euthanasie.
“De impact van mijn vertrek doet me schrikken. Je begrijpt dat dat een ontzettend moeilijke boodschap is, maar toch had ik dat zo niet ingeschat.”
Dat zegt veel over hoe een brein werkt.
“Ja, de buitenwereld wordt vertaald door je wereld binnenin. Als de vertaler in je hoofd alles in een totaal ander daglicht zet. Tja …”
Dat zijn leeftijd niet in het verwachtingspatroon ligt van iemand die sterft, maakt het moeilijk voor zijn naasten.
“Ik had misschien statistisch nog 25 tot 30 jaar kunnen leven. Maar daar heb ik de energie, de wil en de moed niet meer voor. Ik wil liever rechtstaand in herinnering blijven, dan dat ik verder aftakel tot een wrak en nog meer moet afzien.”
Ernstige depressies
Vier keer al ging Wade door een zware depressie.
“De tweede depressie heeft me volledig uitgeput – alsof ik plots tien jaar ouder was geworden. Ik voelde toen dat ik niet meer zou recupereren.”
Aron gebruikt vaak metaforen.
“Ik vergelijk het soms met de zon. Die produceert energie, maar tegelijkertijd trekt er een enorme zwaartekracht aan haar. Zolang die zon energie produceert, kan ze blijven bestaan. Maar als de brandstof op is, zakt ze weg en wint de zwaartekracht.
"En dat is het. De zwaartekracht trekt veel harder aan mij dan de energie die ik ertegenover kan zetten.”
Elf jaar lang zocht Wade hulp bij een psychiater en psychologen.
“We gaven vier verschillende antidepressiva een kans. Telkens opnieuw moest ik die opbouwen en voorzichtig weer afbouwen, met alle bijwerkingen vandien.”
Aan het begin van die zoektocht zou hij er nooit voor gekozen hebben om uit het leven te stappen.
“Ik zag mogelijkheden en perspectief. Ik had een heel actief leven en vertaalde mijn succes in het theater naar geluk, tevredenheid en euforie”, zegt hij.
“Pas toen de depressie al mijn energie opslokte en ik niet meer kon werken, besefte ik dat er niets meer overbleef. Het was een leven als speler – een gespeeld leven, maar geen doorvoeld leven.”
De hulp die Aron kreeg, is van onschatbare waarde geweest.
“Dat wil ik echt benadrukken. Mijn psychiater en psychologen hebben me als het ware elf extra levensjaren cadeau gedaan.”
“Een kleine, bange jongen”
De zwaarte waar hij het over heeft, gaat heel ver terug.
“Al van kleins af aan draag ik het mee. Door traumatische ervaringen in mijn jeugd, maar ook door mijn basiskarakter.
"Iedereen moet verlies overwinnen, tegenslagen verwerken en loslaten. Maar daar heb je veerkracht voor nodig. Ik ben iemand die toevallig veel is overkomen, maar niet het karakter heeft om er mee om te gaan.”
“Ik ben emotioneel gezien een kleine jongen gebleven. Een kleine angstige Aron die niet sterk genoeg is om het leven vast te pakken. Dat is zo spijtig”, zegt hij.
“Angst is niet concreet. Daardoor verstikt dat iemand zo enorm. Leegte, verdriet, vervreemding en eenzaamheid eisten mijn aandacht op.
"Mijn stresssysteem heeft me daardoor mijn hele leven lang uitgeput. Een sportman voelt op een gegeven moment dat zijn lichaam niet meer voort wil. Dat is wat ik nu voel. Mijn lichaam is op.”
Nu zijn ‘vertrek’ – zoals Aron het benoemt – dichterbij komt, maakt hij in de tuin waar hij zo graag vertoeft de balans van zijn leven op.
“Ik zie de dingen die goed waren, waar ik dankbaar voor mag zijn. Maar ik denk vooral vaak, waarom heb ik dat niet beter gedaan?”
“Ik heb mensen ontgoocheld, zowel vriendschappelijk als op liefdesgebied. Ik heb vaak niet kunnen geven wat ik uitstraalde. Daar heb ik velen mee gekwetst, niet intentioneel, maar dat ontslaat me niet van de verantwoordelijkheid daarvoor. Ik kan alleen zeggen dat me dat enorm spijt.”
“Mensen hebben mij veel meer gegeven dan ik ooit kon teruggeven. Ik vind het jammer dat ik niet de mens ben geworden die ik emotioneel zou willen zijn”, zegt Aron.
“Ik hoop dat wie ik graag zie, zich laat omringen door mensen die hun liefde en vriendschap wel op de juiste manier kunnen beantwoorden.”
Dat hij zijn beslissing niet aan al zijn dierbaren persoonlijk kan toelichten, steekt.
“Maar ik vind sereniteit heel belangrijk. Die wil ik ondanks mijn verleden op televisie kunnen bewaren, zowel voor mijn naasten als voor mezelf.”
Mentale gevangenis
De aanvraag voor euthanasie wegens ondraaglijk psychisch lijden, blijft moeilijk om uit te leggen. Dat merkt Aron maar al te goed. Toch doet hij een poging.
“Het gaat nooit om het wensen van de dood. Het gaat erom dat ik wens om vanbinnen niet langer af te zien. Ik heb nooit rust gevonden, me nooit op mijn gemak gevoeld en na een tijd ook geen vreugde of geluk meer ervaren.
"Dat laatste heb je juist nodig om alle zware dingen des levens erbij te kunnen pakken. Anders kom je zoals ik in een absurditeit terecht. De wereld speelt zich af, maar ik zit daar niet in, in die wereld.”
Aron benadrukt meermaals dat hij niet bang is voor wat er aankomt.
“Het lijden is voor mij veel erger dan de beëindiging ervan. Dat ik daar zelf een initiatief in kan nemen, is voor mij heel belangrijk.”
In april 2023 beslist Aron op zoek te gaan naar een manier om uit zijn mentale gevangenis te geraken. Zo kwam hij bij Leif terecht, een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde.
“Dat was het startschot van een lang traject.”
Daar komt heel wat expertise bij kijken. Twee psychiaters moeten de noodzaak van de euthanasie-aanvraag begrijpen en goedkeuren. Die aanvraag moet bovendien op een helder moment gebeuren.
“Opnieuw van nul beginnen, was lastig na jaren in behandeling te zijn bij een psychiater. Maar het was op dat moment goed.
"Euthanasie is ook een vraag die je aan jezelf stelt: wil ik dit echt?”
Opluchting
Na de goedkeuring door de eerste psychiater, moest Aron door omstandigheden een tijdje wachten voor hij bij de tweede psychiater terechtkon.
“Dat was een moeilijke periode. Wat als het wordt afgekeurd? Wordt er dan van mij verwacht mijn leven weer op te bouwen? En hoe?”
Tegelijk was die tussenperiode een belangrijke zelftest.
“Het viel me op dat ik nooit angstig was. Er doken nooit twijfels op. Ik stond volledig achter mijn keuze om er een punt achter te zetten.”
Dat merkte ook de tweede psychiater.
“De dag dat ik te horen kreeg dat ik recht had op euthanasie, voelde ik me zo opgelucht. Ik hoef niet meer nodeloos te lijden. Ik ben enorm dankbaar voor wat de mensen bij Leif voor mij doen. Dat is geen evidentie.”
Wat Wade lang tegenhield om de stap te doen, was dat hij er anderen mee zou kwetsen.
“Toen mijn vader dertig jaar geleden overleed, voelde het alsof de wereld stopte met draaien.
"Mettertijd zal iedereen mijn vertrek een plaats kunnen geven. Maar dat ik er anderen verdriet mee aandoe, vind ik moeilijk.”
Zelf is hij voorbij zijn verdriet. “Als ik nog maar een greintje doorzettingsvermogen zou voelen, zou ik er natuurlijk mee doorgaan. Anders had ik de afgelopen jaren niet zo veel hulp gezocht.
"Dit is geen momentopname, maar een weloverwogen beslissing.”
Een laatste buiging
Aron voelt nu vooral dankbaarheid.
“Ik ben dankbaar voor de mensen in mijn leven en de kansen die ik heb gekregen. Ik ben me er heel bewust van dat het anders had kunnen zijn. Als ik niet psychisch ziek zou zijn geweest, zou ik durven te zeggen dat ik een prachtig leven heb gehad.”
Voor zijn publiek wil hij nog een laatste buiging brengen.
“Dat er een publiek is dat me omarmd heeft, heeft heel mijn leven veranderd. Je bent niets zonder mensen die het je gunnen om op een scène of set te staan. De warmte die ik onder andere twintig jaar na W817 nog altijd voel, is ontzettend. Merci voor al die kansen.”
De liefde voor het vak gaf hij de jongste jaren met veel plezier door tijdens acteerlessen in Brussel.
“De ontwikkeling van nieuw talent aanschouwen en er een steentje toe bijdragen, daar haalde ik op dat moment geluk uit. Meer, het maakt voor mij de cirkel rond.”
“Op een gegeven moment behandelde ik met de studenten een tekstfragment met een prachtige zin: ‘Laat mij niet sterven na mijn tijd’.
"Dat vat het voor mij samen. Laat mij niet sterven na mijn tijd. Ik vertrek met de glimlach op mijn lippen uit mijn bestaan.”
* Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website zelfmoord1813.be
Lees ook
Bron: De Standaard
