Sinds kort staat ze stevig op de kaart als geopolitiek analist. Ze doctoreert aan de UGent en trainde de voorbije twee weken in het leger. Michelle Haas over Baltische zorgen, de Europese herbewapening en haar wereldbeeld. ‘Geweld moet af en toe wél de oplossing zijn.’
Joël De Ceulaer – De Morgen
28 maart 2025
Leestijd: 21 min
‘Geweld moet af en toe wél de oplossing zijn.’
Michelle Haas
Biografie
- Geboren in 1996 in Vlissingen (NL)
- Bachelor in de politieke wetenschappen (UGent)
- Master in Conflict and Development (UGent)
- Parlementair medewerker van Groen (2020-2023)
- Werkt aan een doctoraat over het Europese defensiebeleid (UGent)
“Alles doet nog pijn”, lacht Michelle Haas.
“Ik heb twee stevige weken achter de rug. Vooral met een zware rugzak kilometers stappen was hard, zeker met die legerbottines. Maar ik wilde graag de opleiding volgen: mijn eerste militaire initiatie in het leven van de reservist.
“We waren met 28 kandidaten, onder wie zeven vrouwen. Dat was echt superpositief. Ik heb er in korte tijd enorm veel geleerd: EHBO, kaartlezen en schieten, uiteraard.”
Michelle Haas staat sinds enkele weken stevig op de kaart als geopolitiek analist. Aan de UGent werkt ze aan een doctoraat over het defensiebeleid van Europa en de lidstaten. Ze analyseert de stand van de wereld op een scherpe, zeer realistische manier.
Er is veel dat we moeten bespreken. Maar eerst die opleiding tot reservist – iets wat ze als Nederlandse perfect mag in België, trouwens: alle EU-burgers worden tot die opleiding toegelaten. Toch is mijn eerste vraag aan de academicus er eentje van lichte verbazing.
Hoe komt u erbij?
(lacht) “Ik had zelf ook nooit verwacht dat ik dit zou doen. Maar door mijn onderzoek ben ik nauw betrokken geraakt bij Defensie. Ik praat met generaals en onderofficieren.
“Het is niet dat ik vrees dat er een grootschalige oorlog op ons afkomt waarop ik mij per se wil voorbereiden of zo. Het is meer de positieve weerbaarheid die mij aantrekt.
“Ik doe het ook wel om mijzelf te versterken. En het gemeenschapsgevoel is ongelofelijk. Ook de mentale houding die je er leert: heel stoïcijns, zeer pragmatisch.”
Als je kameraad geraakt wordt, moet je kalm blijven.
“Precies, je moet snel kunnen inschatten wat je kunt controleren en wat niet.
“Ik heb zelf al leren werken met een tourniquet, een soort drukverband waarmee je hevige bloedingen meteen kunt stelpen. Na de aanslag in Zaventem in 2016 hebben militairen zo een aantal mensen kunnen redden.
“Ook de kameraadschap is enorm, daarop is defensie gestoeld: er werd ons constant op het hart gedrukt dat je nooit iemand achterlaat.
“Je moet dus ook wel emoties toelaten, en solidair zijn. Tegelijk moet je kalm kunnen blijven.”
Hebt u daar in het dagelijkse leven iets aan?
“Ik hoop echt dat ik in vechtmodus ga als ik op straat zie dat er iets misgaat, en dat ik mezelf steeds blijf ontwikkelen. Dat zit sowieso wel in mij, hoor.
“Daarom voelde ik mij na de eerste gesprekken die ik met hen voerde ook zo aangetrokken tot de mindset van de special forces.”
Gaat u verder trainen?
“Ik word reservist in een niet-gevechtsfunctie. Dat is logisch. De special forces-operators zijn echt onze elitesoldaten. Die volgen een jarenlange training.
“Er zitten bij de eenheid trouwens ook zeer straffe vrouwen, die ook in het veld worden gestuurd. Maar dat fysiek operationele niveau haal ik nooit.
Het is ook niet mijn ambitie. Ik ben een geopolitiek analist, ik wil op die manier mijn bijdrage leveren. Al ben ik zeker gemotiveerd om verder te blijven sporten.”
Rebecca Fertinel
En uw onderzoek blijft prioriteit?
“Ja, ik behoud ook volledig mijn academische vrijheid. Ik onderzoek hoe Europese landen na de invasie van Rusland in Oekraïne hun veiligheidsbeleid hebben aangepast.
“Ik heb pas een onderzoek afgerond over de dreigingsperceptie: hoe schatten verschillen lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk, de Russische dreiging in?”
En wat blijkt daaruit?
“Dat vooral de Baltische staten de dreiging als absoluut existentieel ervaren.
“Voor veel landen, waaronder België, was de inval in Oekraïne nog geen échte wake-upcall – anders zouden we ons defensiebeleid radicaal hebben bijgestuurd. En dat hebben we dus niet gedaan, dat gebeurt vandaag pas, langzaam maar zeker.
“Na die dreigingsanalyse zal ik onderzoek doen naar het aankoopbeleid en de militaire capaciteiten van Europa en de NAVO.
“Maar eerst vertrek ik voor een Visiting Fellowship naar Estland. Ik heb nog drie jaar mooi werk voor de boeg.”
Er bestaat discussie over die dreiging. Onder meer professor internationale politiek Tom Sauer ziet zelfs voor de Baltische staten geen direct gevaar.
“Rusland vormt wel degelijk een bedreiging voor Europa.
“Voor alle NAVO-bondgenoten, omdat de NAVO het principe hanteert dat een aanval op één lid een aanval is op alle leden.
“Maar natuurlijk wordt die dreiging hier bij ons minder gevoeld dan in Estland en Letland, bijvoorbeeld. Daar denkt men in termen van hypersecurity.”
Volgens Sauer heeft Rusland niet de intentie om die landen binnen te vallen.
“Maar de Russische intenties zien we al sinds 2008, met de inval in Georgië.
“In 2014 was er de annexatie van de Krim, in 2022 de grootschalige invasie.
“Los daarvan zien we overal hybride aanvallen, onder meer via cyber en schepen.
“Die acties verraden toch intenties? Die worden bovendien om de haverklap op de Russische televisie hardop uitgesproken.
“Die filmpjes circuleren volop, die zou iedereen toch eens moeten bekijken.
“Het is heel begrijpelijk dat de Baltische staten zich bedreigd voelen.”
Ook omwille van het verleden.
“Precies. Veel mensen kennen er wel iemand die onder het Sovjetregime heeft geleden.
“Als je je dat herinnert, als je ziet wat Rusland de voorbije jaren deed, als je hoort wat ze zeggen, als je weet dat vele inlichtingen diensten het scenario van een aanval op de Baltische staten wel degelijk als een risico beschouwen – dan kies je toch voor better safe than sorry?”
Europese landen gaan wel een enorme smak geld in defensie stoppen: 800 miljard.
“Ja, dat blijft relatief, hoor. Daarover is slecht gecommuniceerd, vind ik.
“Dat gaat om een fictieve rekensom van alle investeringen die Europese landen de komende jaren zouden moeten doen.
“Dat is niet ineens een bedrag dat zomaar uit de Europese hoed wordt getoverd – maar die indruk is wel gewekt, waardoor het makkelijk is voor critici om van een wapenwedloop te spreken.”
Onder meer econoom Paul De Grauwe vindt al dat extra geld niet nodig. Europese landen moeten vooral militair beter samenwerken, zegt hij.
“Hij is niet de enige, ook politici zoals Gwendolyn Rutten (Open Vld) positioneren zich daar plots sterk op. Maar zij missen de complexiteit van het debat.
“Er wordt op Europees niveau al heel veel samengewerkt.
“De Belgische en Nederlandse marine zijn volledig geïntegreerd, tot op het niveau van de uniformen. Maar om alle landen nauw te laten samenwerken qua materieel en aankopen, dat is niet zo simpel.
“Er wordt veel gedeeld en gezamenlijk aangekocht, maar uiteindelijk blijft defensie altijd een nationale kwestie.”
Kan het geen Europese kwestie worden?
“In een theoretische wereld zou je zoiets kunnen bedenken. Eén Europees leger, waarbij we alles samen gooien. Alleen zul je dan nog veel werk hebben met bijvoorbeeld communicatie.
“Je kunt niet verwachten dat een Pool en een Portugees direct kunnen samenwerken. Want als je één leger wilt, moet je alle systemen volledig op elkaar afstemmen. En vandaag hebben we niet allemaal dezelfde systemen of hetzelfde materieel.
“Ieder land heeft eigen keuzes gemaakt wat betreft het aankoopbeleid. Alles overal vervangen is geen optie.”
Even tussendoor: is de F-35 voor België een goede keuze?
“Dat was op dat moment een logische aankoop.”
En vandaag?
“De bestelling is gebeurd, daar kunnen we niet meer op terugkomen.
“Europese landen zouden kunnen beslissen om zelf iets te ontwikkelen, op een termijn van bijvoorbeeld twintig jaar, en niet meer in de VS te kopen, maar je moet realistisch zijn: dat kun je niet een vingerknip.”
Is een Europees leger wenselijk?
“Wat gaan we daarmee doen? Er is vandaag zelfs geen consensus over bepaalde zinnetjes in een tekst die moet worden goedgekeurd door alle ministers van Buitenlandse Zaken. Hoe zou je dan één defensiebeleid voeren?
“Zonder politieke consensus lukt dat niet, en die consensus is er nu eenmaal niet.
“Je kunt Europa niet zomaar politiek tot één maken, dan zou je alle democratieën ook bij elkaar moeten gooien. En heel veel kerntaken naar het Europese niveau overhevelen.
“Ik ben bang dat we daar in een politieke impasse raken.”
Is één commando denkbaar?
“Daarvoor hebben we al structuren binnen de NAVO. Europese landen zouden een eigen initiatief kunnen uitwerken, dat wel.
“Of de mogelijkheid creëren voor een coalition of the willing om in bepaalde omstandigheden materieel en militairen in te zetten.
“Maar defensie blijft altijd ook iets voor het nationale niveau, om praktische redenen.
“We zeggen ook niet dat Europa het klimaat of de ongelijkheid maar moet aanpakken zonder zelf iets te ondernemen .
“Ook daarvoor zullen we altijd op het nationale niveau eigen initiatief moeten tonen.”
Toch hoor je dat vaak: dit of dat moet op Europees niveau.
“Inderdaad, maar vaak vind ik dat toch maar een flauw excuus.
“Neem een minimumloon. Waarom zou je daarvoor als land op de Europese Unie moeten wachten?
“Het is jammer dat het politieke debat zo vaak met die dooddoener wordt afgesloten.”
Terug naar defensie. Is een misverstand bij mensen die zeggen dat we sterker staan dan Rusland niet dat zij alleen aan verdedigen denken, terwijl het om afschrikking gaat? Je moet zó sterk staan dat je je niet hoeft te verdedigen, lijkt mij.
“Dat klopt helemaal. Je wilt jezelf niet alleen verdedigen, je wilt de ander afschrikken. Dat geldt voor elk land.
“Je kunt niet zeggen: laat Polen tanks kopen, laat België cybersecurity doen, en vraag Frankrijk voor luchtafweer. Zo werkt het niet.
“Ieder land heeft steeds minimumcapaciteiten nodig. En collectief moeten we ervoor zorgen dat we afschrikken.
“Daarvoor hoef je defensie niet eens op een extreme manier uit te bouwen.”
Die indruk bestaat nu wel.
“Sommigen doen nu alsof we in een oorlogseconomie zullen terechtkomen, maar zover zijn we nog lang niet.
“Ik begrijp dat sommigen kritisch en sceptisch kijken naar de opbouw van meer defensie, maar we zijn de voorbije jaren niet alert genoeg geweest.
“Het lijkt nu snel te gaan omdat het vroeger zo traag ging.”
U klinkt niet als een pacifist. Toch hebt u bij Groen gewerkt.
“Een strikte pacifist ben ik nooit geweest. Ik vind dat geweld af en toe wél de oplossing moet zijn.
“Ik heb hier aan de UGent Conflict and Development gestudeerd, en daar bekijkt men de wereld vanuit een bepaald links perspectief.
“Maar ik heb dankzij die opleiding ook Frantz Fanon gelezen, de Franse filosoof die in de jaren 50 de Algerijnse vrijheidsstrijd meemaakte.
“Hij stelt dat er een moreel verschil is tussen geweld om aan te vallen en geweld om je te bevrijden. Dat is zeker niet pacifistisch.
“Geweld is soms geoorloofd, daarvan ben ik overtuigd.”
Bestaat er nog pacifisme dat elk geweld afwijst?
“Er is nog een pacifistische stroming die zelfs vasthoudt aan geweldloosheid in het geval van Oekraïne, en die tegen bijkomende wapen leveringen is.
“Die groep vindt dat Poetin geprovoceerd werd door de NAVO, omdat die alliantie de voorbije decennia steeds verder naar het oosten is uitgebreid.
“Maar die landen in het oosten waren vragende partij om bij de NAVO te komen.
“Heeft dat Rusland gefrustreerd? Dat zal wel, dat is politiek.
“Maar was dat een provocatie die een grootschalige invasie wettigt? Nee, natuurlijk niet.”
Dat is niet slim.’ Rebecca Fertinel
Wat deed u precies bij Groen?
“Ik was parlementair medewerker van voormalig fractieleider Wouter De Vriendt, en halftijds adviseur voor de fractie, over buitenlandse zaken, defensie en ontwikkelingssamenwerking.
“Ik kon mee alle resoluties schrijven, mee onderhandelen en werken aan communicatie.
“Ik heb altijd wel gepleit voor een herpositionering van de partij wat defensie betreft, trouwens.”
U wilde meer realisme.
“Groen had meer aan realpolitik moeten doen, vind ik wel. Zeker na de invasie door Rusland.
“Maar ook als het over gewapende drones ging, bijvoorbeeld, probeerde ik wat verandering in de houding van Groen te brengen.
“België heeft sowieso een streng ethisch kader, dus het bewapenen van drones is perfect verdedigbaar.
“Daarnaast heb ik ook altijd gevonden dat diplomatie en ontwikkelingssamenwerking belangrijk zijn. Ik wilde alleen de balans wat richting defensie doen verschuiven. Dat is helaas niet echt gelukt.”
Hoe kijkt u dan naar de standpunten van de PVDA, een partij die uit de NAVO wil stappen?
“Ik laat die partij simpelweg buiten beschouwing. De PVDA is geen linkse, progressieve partij.
“Zelfs de SP in Nederland, waarmee de PVDA wordt vergeleken, heeft door de oorlog in Oekraïne haar positie ten aanzien van de NAVO aangepast. Vroeger wilde ook die partij uit de NAVO, nu niet meer. Al blijven ze kritisch, maar dat lijkt mij gezond.”
Wat denkt u als PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw erop wijst dat de Verenigde Staten ook al meermaals andere landen zijn binnengevallen?
“Dat je ook kritisch moet zijn voor de VS, is logisch. Maar dat betekent niet dat je a priori tot het andere kamp moet behoren, dat je vandaag tegen de VS en de NAVO moet zijn.
“Op den duur word je zo anti-Amerikaans dat je van de weeromstuit pro-Poetin bent. Dat is niet slim.
“Je kunt perfect kritiek hebben op het VS-verleden en vandaag toch het belang van die organisatie verdedigen. En ik hoor van de pacifisten gewoon geen alternatief.”
Pacifisme lijkt nobel.
“Ja, en ze praten ook voortdurend over hun gevoel, het gevoel dat wapens niet oké zijn.
“Ik vind pacifisme eigenlijk heel elitair. Ik word er soms echt kwaad van.
“Iedereen wil vrede, hoor. Ik ook.
“Maar je kunt tegen de mensen in Oekraïne toch niet zeggen dat we hen niet meer zullen helpen?
“Je kunt niet wegkijken, zoals je ook niet kunt wegkijken van sociaal onrecht of kinderen in armoede.
“Je kunt toch niet zeggen: tja, die daklozen op straat, ik heb niet de oplossing, we laten hen daar maar liggen.
“Ik wil niet wegkijken van onrecht.”
Pleiten voor diplomatie is niet naïef?
“Nee, helemaal niet als je het aan defensie koppelt.
“Diplomatie en ontwikkelingssamenwerking zijn juist heel belangrijk. Maar op dat laatste wordt door de federale regering nu bespaard.
“Als je kijkt hoe we naar de wereld kijken, merk je dat België de voorbije decennia op het Zuiden gericht was, op de instabiliteit in Afrikaanse landen.
“Dat heeft mede met ons koloniale verleden te maken. Maar we waren het Oosten volledig uit het oog verloren. Tot nu.
“Alleen mogen we nu niet de fout maken om het Zuiden uit het oog te verliezen.”
Botst u in uw sociale omgeving tegen felle discussies aan?
“Zeker. Echt wel. Ik ben nog altijd bevriend met mensen die ik tijdens mijn studies leerde kennen.
“Allemaal slimme mensen, van wie velen vandaag aan een ngo verbonden zijn of sociaal werk in Brussel doen, bijvoorbeeld.
“Maar ik heb een heel ander wereldbeeld dan zij. Het is een ander perspectief.”
Word je geïndoctrineerd bij Conflict and Development?
(lacht) “De opleiding is misschien wel een beetje gekleurd, ja. Tegelijk heb ik er veel aan gehad. Maar het idee dat het Westen sowieso slecht is, vind ik niet zo vruchtbaar – en dat idee leeft er wel.
“Ik denk dat veel van mijn oud-medestudenten zich het lot van Oekraïne veel harder zouden aantrekken mocht het Westen dat land niet steunen. En dat vind ik raar.
“Je mag de wereld niet altijd door die ene bril bekijken, je moet flexibel zijn en verschillende brillen hebben.
“Je mag jezelf nooit in één kamp laten opsluiten. Dat is niet progressief.”
Hoe keek u naar het Gentse campusprotest tegen de oorlog in Gaza?
“Ik ben voor de vrijheid om te protesteren. En aan een universiteit moeten alle stemmen aan bod kunnen komen, de universiteit is een ideeënmachine.
“Dus ik vond de bezetting van het UFO-gebouw wel iets moois hebben. Al heeft een aantal van die bezetters wel een debat over de oorlog in Oekraïne verstoord dat ik had georganiseerd.
“Uiteindelijk moest ik het debat twee keer volledig verplaatsen omdat de universiteit onze veiligheid niet meer kon garanderen. Men had aanwijzingen dat activisten geweld zouden kunnen gebruiken, na de incidenten aan het rectoraat.”
Waarom dan wel?
“De activisten vonden dat het debat over Palestina moest gaan. Maar ik vond het relevant om over Oekraïne te praten – mijn gasten waren onder anderen toenmalig Kamerlid Theo Francken (N-VA) en oud-minister Koen Geens (cd&v).
“Alle Vlaamse partijen waren trouwens uitgenodigd en aanwezig.
“Er waren ook Oekraïense soldaten van de Invictus Games, die ledematen hadden verloren in gevechten.
“Ik wilde hen aan het woord laten. Maar de activisten hebben het debat constant onderbroken. Ze toonden weinig respect voor de slachtoffers van een andere oorlog.”
Een woordvoerster van de campusbezetters weigerde in De zevende dag ook om Hamas te veroordelen voor de aanslag op 7 oktober 2023.
“Daar heb ik gezien, en daar werd ik echt kwaad van. Ik hoopte toen dat andere activisten het openlijk met haar oneens zouden zijn.
“Hamas is een terroristische organisatie en wat op 7 oktober gebeurde, was een vreselijke terroristische aanslag.”
Maar de vergelding is compleet uit de hand gelopen.
“Die is absoluut buitensporig. Dit is een lastig debat, vind ik, omdat je te snel in een kamp wordt geduwd. Wat op 7 oktober gebeurde, was gruwelijk. Dat Israël daarop reageert, is zeer begrijpelijk. Die eerste, korte periode was er ook meer steun voor Israël. Maar het is geëscaleerd in een disproportionele reactie en een humanitaire crisis.”
Netanhayu vindt dat Hamas vernietigd moet worden. Maar kan dat wel?
“Ik begrijp dat idee. Natuurlijk wil Israël dat Hamas zou verdwijnen. Maar dat is een irrationele reactie die politiek onhaalbaar is zonder extreme schade aan te richten en veel internationale verdragen te schenden, zoals we sindsdien hebben gezien.
“Hamas vernietigen had niet de insteek van de oorlog moeten zijn. Een ander regime aan de macht brengen in Gaza: dat is een haalbaarder alternatief waarover meer mensen het eens kunnen zijn.”
Misschien denkt Netanyahu ook in termen van afschrikking. Hij wil zo hard toeslaan dat Hamas een aanslag zoals die op 7 oktober niet meer durft te ondernemen.
“Dat zou een argumentatie kunnen zijn: we zorgen ervoor dat geen haar op hun hoofd er ooit nog aan denkt zo’n aanslag te plegen.
“Maar opnieuw moet je realistisch zijn: wat is het resultaat? Niet minder, maar juist meer radicalisering.
“Ik vraag mij af wat het doel van de regering-Netanyahu vandaag nog kan zijn. Gewoon leed veroorzaken?
“Nu goed, dit is niet mijn expertise, dus al te stellige uitspraken wil ik daar niet over doen.”
Wat is uw horizon eigenlijk? Een academische carrière in Vlaanderen?
“Eigenlijk wel, ja. Ik ben gestopt bij Groen omdat ik geen zin had in de kiescampagne, en zag toen toevallig de vacature voor het onderzoek dat ik nu doe.
“Ik vind het echt heel leuk om dit te doen. Dus verdergaan op het academische pad is een optie, al is dat een bijzonder competitieve sector. Er komen niet vaak posities vrij als postdoc, laat staan als professor internationale politiek.
“Misschien moeten meer proffen doen zoals Jonathan Holslag, en burgemeester worden. (lacht) Het spreekt mij wel aan dus, maar die kansen komen niet vaak voorbij.”
Wat wordt het anders?
“Ik wilde vroeger eigenlijk buitenlandverslaggever worden. Ik heb nog stage gelopen als junior assistent bij de Nederlandse talkshow De wereld draait door, en bij Jinek en Pauw. Dus ik ken dat wereldje een beetje. Al was ik maar assistent, en stond ik ver van de redactie, en zeker ver van de presentatoren. Maar daarom vind ik het positief om nu mijn onderzoek naar de media te kunnen vertalen.”
Wilt u in België blijven?
“Ja, echt wel. Sinds vorig jaar kan ik de Belgische nationaliteit ook aanvragen, maar dan verlies ik de Nederlandse. En dat vind ik wel jammer, dus ik aarzel.
“Maar er zijn zeker nog andere carrièrepaden die ik in België zie, waar ik de nationaliteit voor nodig heb.
“Misschien ga ik wel in de politiek.”
Opnieuw achter de schermen, of op het voorplan?
“Ik wil weleens in de frontoffice. (lacht)
“Dat idee leeft ook al langer, hoor. Ik hou van het debat.
“Toen ik voor de Groen-fractie werkte, had ik soms zin om in commissies zelf het woord te voeren.
“Ik zou één keer een politiek mandaat willen uitoefenen. Ik wil dus niet per se politiek carrière maken, maar wil het wel een keer meemaken.
“Maar goed, zo werkt het systeem niet. Dus dat is een theoretische droom.”
Bij welke partij zou u gaan?
“Vlaams Belang en PVDA sluiten we uit. Voorts hangt het van de omstandigheden af. Ik zou in Nederland bijvoorbeeld anders stemmen dan in België.
“Ik kan niet zeggen dat ik puur liberaal of sociaaldemocraat of groen ben. In Nederland stoort mij het neoliberale beleid van de voorbije decennia.
“Als scholier ben ik nog actief geweest bij het pleidooi voor een minimumloon voor jongeren. Dat staat nog steeds op 4,22 euro voor vijftienjarigen, terwijl de zorgverzekering 200 euro per maand kost.
“Dus in Nederland zou ik voor socialer beleid stemmen.”
Wat stoort u in België?
“Toch ook de kost van de overheid. De complexiteit van het systeem. En in de sociale zekerheid zijn enkele correcties welkom, lijkt mij.
“Ik vind het positief dat de nieuwe federale regering probeert om meer mensen aan het werk te krijgen.
“Ik hou niet van beleid dat mensen wantrouwt en ervan uitgaat dat velen profiteurs zijn, maar het is goed om van mensen engagement voor de samenleving te vragen. Ook dat is een vorm van weerbaarheid.”
Hebt u Theo Francken al ontmoet?
“Hij heeft me weleens uitgenodigd voor een gesprek, voordat hij minister van Defensie werd.
“Sindsdien komen we elkaar wel regelmatig tegen op evenementen, waar we van gedachten wisselen over defensie.
“Ik vind Francken een oprecht politicus, hij is een beetje Nederlands van stijl. Vrij to the point.
“Misschien kan hij af en toe een filter gebruiken, maar ik vind het sterk als politici zeggen waar het op staat. Alleen zit hij nu op een post waar hij moet verenigen.
“Defensie maakt mensen angstig, en dus moet hij als minister een breed verhaal brengen waar de meeste mensen zich goed bij voelen.”
Zowel premier De Wever als Theo Francken hebben de scherpe punten bijgevijld.
“Ja, dat zie ik ook. Het is heel goed dat er minder polarisering wordt aangewakkerd. Alleen mag het verhaal wat betreft defensie nog wat positiever.
“In het algemeen vind ik het niet slim om te blijven herhalen dat we allemaal blind geweest zijn, dat we lui geworden zijn, dat jongeren veel te naïef zijn, enzovoort.
“Het klopt dat we een wake-upcall nodig hadden, maar nu is het tijd voor de volgende stap in de communicatie.
“Ik ben benieuwd hoe die zal klinken.”
Lees ook
Klik op de hyperlinks
en lees meer berichten
Lees ook
Bron: De Morgen