Wat betekent het vandaag om afgestudeerd te zijn? De Morgen vroeg het aan acht jongeren die deze zomer het werkleven omarmen.
Michiel Martin – De Morgen
‘Ik wil mezelf niet kapotwerken voor een goed loon.’
Sixtine Bérard (23) uit Brussel
Master kunstwetenschappen
Beeld Damon De Backer
“Ik heb immens graag gestudeerd, dus ik voel op dit moment vooral verdriet. Ik zit midden in een verhuis, en dan bots ik al snuisterend op de oude Schampers (studentenblad UGent, MIM) waar ik aan meegewerkt heb. Die jaren aan de universiteit waren tot nu toe de mooiste van mijn leven.
“In het begin van mijn jobzoektocht heb ik veel nagedacht over waar mijn prioriteiten precies liggen, en dan kom ik al snel bij mijn nieuwsgierigheid. Mijn droomjob is een plek waar ik die kan aanwakkeren, waar ik mijn liefde voor taal en essayistiek kan verdiepen, waar ik ook zaken kan leren die niet per se op een cv passen. Gaandeweg heb ik helaas geleerd dat ik niet de ruimte heb om zo kieskeurig te zijn.
“Op dit moment ben ik al voor twintig jobs afgewezen*, ik heb zelfs gesolliciteerd voor een job als parketwoordvoerder omdat er in de vacature enkel ‘juridische affiniteit’ stond. Die heb ik, maar dat bleek een tikkeltje naïef.
“Het ding is: in de culturele sector liggen vraag en aanbod sterk uiteen. Op een recente vacature van een boekenwinkel reageerden meer dan honderd mensen. Er vissen veel profielen in dezelfde vijver. Samen met de vele afwijzingen zorgt dat er soms voor dat ik vandaag niet met tonnen zelfvertrouwen op de deur bonk bij een sollicitatie.
“Er hangt iets erg identitairs vast aan werk, wij stellen ons voor door te zeggen wat we doen om geld te verdienen. Met die existentiële lading heb ik het lastig, ik probeer daar wat van los te komen. Wie kan ik zijn binnen een werkcontext, en ernaast? Hoe kan ik navigeren tussen die prioriteiten?
“Dat is thuis een beetje een splijtzwam. Mijn ouders klagen weleens dat jongere generaties zich te veel vragen stellen bij welke ruimte werk precies mag inpalmen in een leven. Zij werken beiden enorm veel, op vakantie checkt mijn mama continu haar werkmails. Ik vind het hoopvol dat we daar als generatie vraagtekens bij plaatsen. Ook op politiek vlak, kijk maar naar het debat over reproductieve arbeid. Dat betekent in mijn ogen niet dat we niet hard willen werken.
“Ambitie tonen, schrikt me niet af. Wat wel speelt: ik heb heel moeilijke maandstonden, en voor die heftige cyclus bestaat op dit moment geen oplossing. Dat heeft een impact op mijn energie en mijn ritme – of eerder het totale gebrek daaraan – terwijl op de werkvloer een lichaam zonder mentale of fysieke kwetsbaarheden de norm blijft. Hoelang ga ik me in dat keurslijf kunnen blijven voortbewegen?
“Dat fragiliseert mij, maar voor de rest heb ik als witte, hoogopgeleide vrouw veel privileges. Het is ook niet dat ik ‘recht’ heb op een fijne, inhoudelijk boeiende job. Het enige wat ik nooit zou kunnen, is geld verdienen op de kap van een ander. Voor mij dus geen bestaan als trader die speculeert op grondstoffen.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“In een job waar ik met taal bezig ben en ruimte heb om voor mijn omgeving te zorgen. Ik wil op termijn wellicht kinderen. Ik zou de optie willen om af en toe te vertragen, om op elk moment te beslissen om met hen naar de zee te gaan en een pannenkoek te eten.”
* Na dit gesprek laat Sixtine weten dat ze “een beetje onverwacht” een job vond in het onderwijs, maar dat het “erg juist aanvoelt”.
Tine Roelant (23) uit Leuven
Master biologie
Beeld Damon De Backer
“‘En? Is het al duidelijk wat je gaat doen?’ Naar het einde van mijn studentencarrière toe kreeg ik dat soort vragen steeds vaker op familiefeesten. Ik voelde een druk om mijn wilde streken te verliezen, om samen met dat diploma ook een levensfase af te sluiten. Een woning zoeken op de reguliere markt, een mutualiteit regelen, belastingen betalen, dat komt allemaal ineens op je bord terecht. Tegelijk is het ook fijn en spannend. Je kan je leven plots zelf vormgeven, terwijl het voordien toch wat voor je uitgestippeld was.
“Ik heb mijn studie nooit als een levensbepalende keuze gezien. Ik sluit niet uit dat ik ooit aan de slag ga als bioloog, maar op dit moment is het niet voor mij weggelegd. Al sinds ik zes jaar oud was, droomde ik ervan om bakker te worden. In Leuven ben ik dan als student beginnen werken in een vegan bakkerij, en nu kan ik er vast beginnen. Dat betekent wel een heel andere ritme. Sommige dagen zal ik om half vijf al beginnen met desembrood maken.
“Werk neemt een belangrijke rol in het leven in. Daarom vind ik het zinvol om er geluk en passie in te vinden, ook om het lang te kunnen volhouden. Ik wil mezelf niet kapotwerken enkel en alleen voor een goed loon. Ik voel mij daarin enorm gesteund door mijn ouders. Zij zien het echt niet als een weggesmeten diploma.
“Rondkomen en de kost verdienen is natuurlijk wel nodig. Maar ik ben me bewust van het feit dat het leven vooral veel geld kost als je er grote eisen aan stelt. Ik snak niet naar een huis met tuin en garage, op dit moment cohouse ik met vrienden en ook in de toekomst wil ik een wat alternatiever pad bewandelen waarin ik mezelf minder luxe gun.
“Verder dan de middellange termijn kijk ik voorlopig wel niet. Dat heeft zeker te maken met grotere maatschappelijke evoluties. Als bioloog ben ik bijvoorbeeld sterk geconfronteerd met de staat van het klimaat, en hoe we de situatie op korte termijn niet gekeerd zullen krijgen.
“Ik ben geen doemdenker, maar in zekere zin weegt dat wel. Enerzijds ga ik heel bewust om met de tijd die ik zelf kan spenderen. Anderzijds wil ik graag een positieve impact hebben op het bredere plaatje. In vegan chocoladekoeken, croissants en kaneelrolletjes komen die twee ambities mooi samen.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik hoop tegen dan wat centen gespaard te hebben om een busje te kopen waarmee ik de wereld kan ontdekken. Financieel is dat van een andere grootteorde dan een huis, en dus een pak haalbaarder.”
Briek Lathouwers (22) uit Antwerpen
Master radio- en tv-journalistiek
“Ik heb heel wat vrienden die al afgestudeerd zijn of geen hogere studie hebben aangevat, en die al werken. Zij hebben het leven dat ik ook wil. Ze hebben vrije weekends, verdienen centen, worden niet op elk moment van de dag achtervolgd door een taak of een deadline. Tijdens mijn studies voelde het alsof die mij de hele tijd achtervolgden, terwijl ik daar niet per se veel energie uit haalde.
“Nu ik dat zeg, besef ik wel: veel weekends ga ik niet hebben in mijn toekomstige job. Ik ga bij de VRT de technische kant van het radionieuws verzorgen, soms vanuit een zendwagen. Niet meteen een nine to five,dus.
“Ik zie het vooral als een groot leerproces. Wie weet vind ik het geweldig leuk, en ben ik weg voor dertig jaar, maar in eerste instantie is het een job die ik volgende maand aanvat om bij te leren. Wie weet werk ik volgend jaar wel in Frankrijk. Ik heb nog geen huis af te betalen, geen kind, nu kan dat allemaal nog.
“Als ik iets lees over quiet quitting (slechts het minimale doen in de job, MIM), dan voel ik me daar niet toe aangetrokken. Als ik iets doe, wil ik er vol voor gaan. Uiteraard wil ik naast mijn werk even stoom kunnen aflaten, maar ik wil niet om 16u55 mijn bureau opruimen en klaar staan om uit te badgen. Ik heb er geen probleem mee om tijd op te offeren, zolang ik op een fijne plek werk omringd met fijne mensen. Ik kan best veel pikken, maar het moet zich ook niet gaan opstapelen. Dat zou een breekpunt zijn voor mij.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik woon nu in Antwerpen, en zou weleens in Brussel willen wonen om te zien wat dat geeft. Verder hoop ik dat ik grote mijlpalen, zoals een kind, nog niet heb omarmd.”
Ahmet Gökbulut (22) uit Lokeren
Bachelor bedrijfsmanagement (accountancy fiscaliteit)
“Als mijn herexamens erop zitten, gaat er een nieuwe deur voor mij open. De voorbije jaren kon ik het me weleens permitteren om niet naar de les te gaan, bij een job komt veel meer verantwoordelijkheid kijken. Ik ga die vrijheden niet missen, want er staat nu wel een inkomen tegenover.
“Accountant is een knelpuntberoep. Na het einde van mijn tweede jaar waren er al verschillende bedrijven die via LinkedIn contact zochten, nu ik bijna afgestudeerd ben krijg ik bijna dagelijks berichten van recruiters voor posities in grote en kleine bedrijven. Er ligt voor mij al een contract klaar.
“In zekere zin heeft mij dat wel wat onderhandelingsruimte gegeven. Ik doe het niet enkel voor het geld, ik ben ook op zoek naar een persoonlijk groeipad. Dus is het bij voorstellen afwegen: wil ik wat meer verdienen, of wil ik meer ruimte om bijvoorbeeld fiscaaltechnische expertise te ontwikkelen?
“Voor ik begin met werken, trek ik met een groep vrienden enkele maanden naar de VS. Het voelt als de laatste kans om zoiets samen te doen. In eerste instantie wil ik er vooral veel plezier beleven, al hoop ik ook wel wat op te steken over het leven. In Amerika gaan ze toch anders om met geld, en is er geen sociaal vangnet zoals wij dat kennen.
“Op dit moment maak ik me geen zorgen over de toekomst van mijn job. Voor de komende tien jaar zit ik gebeiteld. Of ik soms wakker lig van trends zoals artificiële intelligentie? Ik denk dat klanten liever een mens van vlees en bloed voor zich hebben dan een computer om hen te helpen bij de steeds complexer wordende fiscaliteit.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik hoop gecertificeerd accountant te zijn. Binnen het instituut van boekhouders en fiscalisten is dat een belangrijke titel.”
Charlotte Myin (23) uit Kessel-Lo
Master theoretische fysica
“Met mijn diploma kan je ontzettend veel richtingen uit, maar tegelijk is er geen enkele werkgever die specifiek op zoek is naar een theoretisch fysicus. Het gebrek aan praktische kennis schrikt wellicht wat af, waardoor veel studiegenoten twee keuzes zien: doctoreren of iets bijstuderen.
“Ik heb voor de komende drie jaar een doctoraatspositie gevonden aan een van de Duitse Max Planck-instituten. Dat toont ergens hoe belangrijk ik werk vind. Ik ga verhuizen naar een ander land, en verlaat mijn familie en vrienden voor deze job. Ik zal niet meer elk weekend naar hotel mama kunnen, maar net daarom heb ik er zin in.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik hoop tegen dan genoeg startkapitaal te hebben om een eigen stekje te kopen. Of dat in Duitsland, België of ergens anders is, weet ik niet.”
Aaron Vossaert (21) uit Sijsele
Diploma secundair onderwijs, tuinbouw en groenvoorziening
“Ik ben heel blij dat ik voltijds kan gaan werken. Ik werk al van mijn zestien jaar elke vakantie in de tuinbouw, en dat bevalt me heel erg. Het voelt alsof ik nu een beetje ontsnap uit die dagelijkse realiteit van naar school gaan. Dat veel van mijn medeleerlingen de laatste jaren schoolmoe waren, heeft dat lichtjes bevorderd.
“Vanaf 1 september ga ik aan de slag bij een tuinaannemer, een oud-leerling van mijn school waar ik ook al stage deed. Er is sowieso vrij veel werk te vinden in de tuinbouw, maar als beginner vind ik niet dat mijn eisen te hoog moeten liggen. Het belangrijkste is nu goed luisteren. Bijleren over planten of nieuwe manieren van aanleggen, dat vind ik het belangrijkst.
“Ik zou nooit bureauwerk kunnen doen met vaste uren. Ik beweeg graag en wil variatie. Niet iedere dag hoeft een replica te zijn van de vorige. Soms lig ik wel wakker van de opwarming van de aarde. Mijn vrees is een beetje dat er veel klimaateisen komen voor tuinen, maar dat die moeilijk te verzoenen zullen zijn met de wensen van de klant.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik wil graag zelfstandig worden. Of dat binnen vijf jaar al zo is, boeit me niet zo heel erg.”
Amber Goossens (24) uit Melsele
Master communicatiewetenschappen
“Ik heb een jaar grafisch ontwerp bijgestudeerd. Nu pas heb ik het gevoel dat ik sterk genoeg in mijn schoenen sta om een job aan te vatten. Ik heb gesprekken lopen bij uiteenlopende bedrijven, van de bouw- tot de cultuursector. Er zijn staan vrij veel communicatiefuncties open. Dat laat toe om te onderhandelen.
“Onbewust speelt een mooie jobtitel misschien een rol. Maar of je nu medewerker of ‘lead’ bent, uiteindelijk telt vooral de inhoud en de mogelijkheid om door te groeien. Ik ben ambitieus, net zoals mijn ouders dat altijd zijn geweest als ondernemers. Al heb ik door hen ook wel geleerd dat ontspannen belangrijk is.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“In een job met meer verantwoordelijkheden. En op persoonlijk vlak: verloofd. Al is mijn vriend nogal gevoelig als ik daarover begin.” (lacht)
Helena Vanden Eynden Van Lysebeth (25) uit Gent
Master klinische psychologie
“Afstuderen was voor mij een overwinning, mijn parcours is wat hobbelig verlopen. Maar na de euforie, was daar onmiddellijk de vraag: wat nu? Mijn ouders zijn actief in het onderwijs, waar ik zelf ook graag aan de slag zou willen gaan. Als schoolpsycholoog bijvoorbeeld, of bij het CLB. ‘Dan moet je nú solliciteren, want de scholen gaan binnen twee weken dicht’, zeiden ze. Wel, vandaag pas heb ik voor een eerste functie gesolliciteerd.
“Een motivatiebrief, een cv, dat is voor mij echt een berg waar ik voor sta. Ik wil dat het perfect is. Of dan zie ik op de VDAB-site een job waar ik het geknipte profiel voor heb, maar is een van de honderd vereisten ‘ervaring met trauma’ en denk ik: dan zoeken ze mij niet. Terwijl ik naast twee stages ook vrijwilligerswerk heb gedaan in een Afrikaanse crisisopvang voor uit huis geplaatste kinderen.
“Veel vacatures zijn wel voor zelfstandige psychologen. Dat schrikt me wat af. Ik wil me eerst kunnen focussen op beter worden in mijn job. Ik ben sowieso iemand die zich gemakkelijk verliest in werk, extra zorgen over loon of boekhouding hoeven er niet bij te komen.”
Waar ziet u zichzelf binnen vijf jaar?
“Ik hoop iets betekend te hebben voor jongeren. Dat hoeven geen grootse dingen te zijn.”
Beeld Damon De Backer, rv
Lees ook
Lees andere berichten in deze categorie
Bron: De Morgen