Als iemand in de Commissie zijn veters wil strikken, gebeurt dat pas nadat experts er zich over hebben gebogen, belanghebbenden zijn geconsulteerd en 27 schoonmoeders bij grote meerderheid hun expliciete toestemming hebben gegeven, schrijft Hendrik Vos.
Hendrik Vos – De Standaard
No sweat, no glory. Zo stond het in het groot op de bus die tien jaar geleden vertrok aan de Berlaymont, het Brusselse hoofdkwartier van de Europese Commissie.
De nieuwe commissarissen, onder leiding van Jean-Claude Juncker, gingen schoolreisgewijs naar het Hof van Justitie in Luxemburg en huurden daarvoor de spelersbus van Club Brugge.
Bij de Europese rechters moesten de commissarissen plechtig verklaren dat ze de banden met hun land zouden doorknippen en hun functie in volle onafhankelijkheid zouden uitoefenen.
Ook de nieuwe ploeg maakt straks die groepsreis om dezelfde eed af te leggen. Een commissaris is geen slippendrager van de regering die hem voordroeg.
Er werd de voorbije dagen wat afgejammerd over de petieterige portefeuille van Hadja Lahbib (MR): crisisbeheersing.
Als een plek overstroomt, brandt of beeft, moet zij op een knopje drukken. Dan stijgen blushelikopters op, worden tenten en dekens gedropt of opblaasboten geleverd.
Veel strategie of visie komt daar niet bij kijken. Maar wie roept dat daarmee ons nationaal belang verkwanseld is, moet het Europees verdrag toch nog eens nalezen.
Of Lahbib geschikt is voor de portefeuille, zal het Europees Parlement beslissen. Haar examen zal niet al te moeilijk zijn, precies omdat er in haar functie weinig moet worden nagedacht.
In het verleden kregen kandidaten met een discutabele reputatie wel vaker de post crisisbeheer.
De Bulgaarse Roemjana Zjeleva, eerder bekend wegens haar deelname aan Sterren op de dansvloer dan wegens haar spectaculaire intellect, kreeg ooit dezelfde bevoegdheid, maar verknalde het in de parlementaire hoorzitting.
Bij een vraag over Congo begon ze zichtbaar te zweten, maar van glorie was geen sprake. Was Congo een land? Een archipel misschien? Of een voetballer? De nieuwe fitnessrage?
De verwarring was compleet en Bulgarije moest een andere kandidaat naar voren schuiven.
We mogen aannemen dat Lahbibs aardrijkskundige bagage fatsoenlijk is en dat ze slaagt voor haar test.
Dan zit ze straks in de Commissie, maar niet om er te strijden voor de Belgische belangen.
Het is natuurlijk interessant dat een landgenoot in de cockpit kan loeren.
Door nu een vedergewicht naar de Berlaymont te sturen, geef je wel degelijk het sullige signaal dat je het Europese niveau niet erg serieus neemt.
Maar in principe is het helemaal niet nodig dat elke lidstaat een commissaris heeft. Goed gepositioneerde ambtenaren of diplomaten zijn even waardevol voor een overheid die discreet geïnformeerd wil blijven.
België pleitte er in het verleden al voor om de Commissie kleiner en slagvaardiger te maken.
In het huidige fanfaregezelschap met 27 nationaliteiten zijn de bevoegdheden per definitie ongelijk verdeeld: de ene houdt zich bezig met de economie, de andere met de paperclips en de elastiekjes.
Het is een dwaling te denken dat ze daar zitten om hun land te vertegenwoordigen.
Dat is niet de enige misvatting over de Commissie. Te pas en te onpas klaagt iemand over “Europa” dat iets oplegt waar geen normale mens bij zijn volle verstand toe zou besluiten.
Met “Europa” wordt dan meestal de Commissie bedoeld. De voorbije dagen ging het in deze krant onder meer over de vergroening van verwarmingsketels, over de begrotingsdiscipline en over het verbod op alzheimermedicatie.
Telkens werden de Brusselse bureaucraten met de vinger gewezen, alsof die er een sinistere agenda op nahouden en plezier zouden scheppen in pesterij.
De waarheid is dat de Commissie haast niets op eigen houtje kan beslissen. Haar belangrijkste taak is voorstellen formuleren, en daarbij suggereert ze wel degelijk een richting.
Maar de beslissingen worden altijd genomen door een grote meerderheid onder de lidstaten, en meestal ook het Europees Parlement.
Voorstellen van de Commissie worden doorgaans flink vertimmerd en ze zijn gebaseerd op adviezen van experts, haast altijd ook aangewezen door de lidstaten.
Misschien gaat de begrotingsdiscipline te ver of kosten maatregelen in het kader van de Green Deal de gewone burger geld, maar het zijn geen duistere besluiten van een stel mandarijnen.
Het zijn afspraken waar zich duidelijke meerderheden rond hebben gevormd, in het parlement en onder de lidstaten, na grondige analyses en impactbeoordelingen.
Ook bij de verdere invulling van de algemene lijnen kijken vertegenwoordigers van de lidstaten mee over de schouder van de Commissie, en als de voorstellen hen niet bevallen, grijpen ze in.
Als iemand in de Commissie zijn veters wil strikken, gebeurt dat pas nadat experts er zich over hebben gebogen, belanghebbenden zijn geconsulteerd en 27 schoonmoeders bij grote meerderheid hun expliciete toestemming hebben gegeven.
Europese besluitvorming beïnvloeden doe je niet door te schieten op een moloch die zogezegd niemand rekenschap verschuldigd is.
Proberen te begrijpen hoe de machinerie werkt, zou een goed begin zijn.
Hendrik Vos doceert Europese studies aan de UGent. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind meer columns van
Bron: De Standaard