Europa lachte destijds met Donald Trump en de muur die hij zou bouwen aan de grens met Mexico, schrijft Hendrik Vos. Nu bouwen we zelf meer muren dan Trump er ooit gezet heeft.
Hendrik Vos - De Standaard
Acht jaar geleden beloofde de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump dat hij een muur zou bouwen langs de grens met Mexico. De Mexicanen zouden er zelfs voor betalen.
De Europese reactie was een mengeling van verontwaardiging en hilariteit. Die Trump toch!
Sommige Europese leiders voegden er nog een scheut poëzie aan toe door te zeggen dat wij in de Unie geen muren optrekken, maar bruggen bouwen.
Trump werd president, maar de ondoordringbare muur kwam er niet. Er werden amper enkele kilometers extra barrières gebouwd.
Het was een dure onderneming en voor zover geweten betaalde Mexico geen cent. Migranten vonden alternatieve routes of groeven tunnels onder het stalen hekwerk. Permanente bewaking bleek onbetaalbaar.
Rondom de Europese Unie, daarentegen, werden de voorbije jaren wél heel wat hekken en muren opgetrokken. Niet dat die per se doeltreffend zijn, maar een filmpje met wat prikkeldraad moet de kiezers vertrouwen inboezemen: Europa kom je niet zomaar in.
Aan de binnengrenzen zijn controles het nieuwe normaal , althans op papier.
Wie vijf seconden wil nadenken, beseft dat mensensmokkelaars niet kalmpjes in de file ter hoogte van Rekkem of Eynatten wachten tot ze tegen de lamp lopen.
Wie migranten door Afrika of het Midden-Oosten loodst en de Middellandse Zee laat oversteken, laat zich niet tegenhouden aan een binnengrens waar weer een politiecombi staat.
Er zijn nog altijd eindeloos veel kleine wegen, velden, weiden, valleien, bossen en moerassen waar al decennia geen grenswachter meer is geweest.
Zolang de landen niet hermetisch worden afgesloten, met zoeklichten, wachttorens, camera’s, honden en voor de zekerheid ook een mijnenveld, is het een illusie te denken dat een handvol agenten op de grote wegen het verschil maakt.
Het is een geval van symboliek, niet meer dan dat.
De Italiaanse premier Giorgia Meloni beloofde tijdens haar campagne in 2022 een maritieme blokkade.
Die fantasie bleek onuitvoerbaar: vorig jaar bereikten meer dan 150.000 mensen de Italiaanse kusten.
Ze verandert nu van strategie, met de hulp van Albanezen die geld ruiken. Asielaanvragen zullen voortaan in Albanië worden afgehandeld. De Italianen zetten er alvast ruim een half miljard euro voor opzij.
Maar niemand kijkt naar de details. Albanië heeft capaciteit voor duizend asielzoekers – met wat goede wil, veel geluk en extra fondsen misschien op te trekken tot drieduizend.
Dat is een fractie van het aantal migranten dat Italië bereikt. Bovendien is de kans reëel dat Albanië straks afhaakt, want wat moeten ze ginds aanvangen met afgewezen asielzoekers?
Zelfs de hardste rechtse regeringen in de Unie slagen er niet in om terugkeer te organiseren zonder akkoorden met de landen van herkomst.
De mogelijkheden om druk uit te oefenen zijn beperkt en de kans is onbestaande dat Albanezen erin slagen om het beter te doen.
Hoeveel geblokkeerde en wanhopige mensen zou Albanië opvangen voordat ze zich ginds afvragen waarom zij het vuile werk opknappen voor de rest van Europa?
Diezelfde vraag zullen Oegandezen zich stellen als de Nederlanders doorgaan met hun plan om asielzoekers Afrikawaarts te sturen.
De vorige Britse regering sloot een deal met Rwanda. Uiteindelijk is er vanuit het Verenigd Koninkrijk niemand tot daar geraakt. Logistieke, juridische en financiële obstakels bleken te hoog.
In Rwanda waren ze wel geïnteresseerd in de Britse ponden, maar minder in de asielzoekers.
De kostprijs zou per migrant ongeveer 150.000 pond bedragen. De Britse belastingbetaler, die zich net als zijn collega’s op het continent graag laat bedotten als het over migratie gaat, zou alles ophoesten.
De huidige Britse regering, die het fiasco heeft afgeblazen, probeert een paar honderd miljoen aan voorschotten te recupereren, wellicht tevergeefs.
Er worden krankzinnige bedragen betaald om relatief kleine groepen mensen weg te houden. Tegelijk worden arbeidsmigranten geronseld als waren het Ninoofse volmachten.
Op vraag van bedrijven komen in haast alle Europese lidstaten veel meer arbeidsmigranten het land in dan asielzoekers.
Het is alsof de stromen bewust gescheiden worden gehouden omdat het politiek interessant blijft om angst voor vluchtelingen aan te wakkeren.
Potige politici zullen ons beschermen tegen de “onbeheersbare tsunami”.
Dat de plannen meestal snel worden afgeblazen wegens niet uitvoerbaar en pokkeduur, zou tot nadenken moeten stemmen.
In de plaats daarvan worden altijd meer van de pot gerukte strategieën bedacht.
Het gaat allang niet meer over respect voor internationale afspraken of over de rechten van mensen die in ellendige omstandigheden verzeild raakten.
Ook centrumpartijen trekken zich daar amper nog wat van aan.
Europa is met zijn krampachtige aanpak Trump al lang voorbijgestoken.
Het is wachten op het voorstel om asielzoekers met een raket naar Mars te sturen.
Net zo absurd en even duur.
Hendrik Vos doceert Europese studies aan de UGent. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind meer columns van
Bron: De Standaard
