Rode oortjes én een serieuze liefde voor de letteren. Tom Lanoyes roman Het goddelijke monster bezorgde Ihsane Chioua Lekhli beide.
Sam De Wilde – De Standaard
‘Lanoye deed me inzien dat literatuur niet saai hoeft te zijn’
Ihsane Chioua Lekhli
‘Als kind ging ik elke week vijf boeken halen in de bibliotheek, maar omdat we maar een keer in de week gingen en ik mijn eigen boeken soms al na twee of drie dagen uit had, las ik ook de boeken die mijn oudere broers haalden.
‘Ik was echt een veelvraat, maar toen heb ik heel veel gelezen dat ik op die leeftijd wellicht nog niet had moeten lezen. Als twaalfjarige las ik dan bijvoorbeeld Herman Brusselmans of Stephen King, waar ik achteraf nachtmerries van kreeg.
‘Een van de boeken die me als iets oudere tiener rode oortjes bezorgde was Het goddelijke monster van Tom Lanoye. Met zijn darkrooms, kinderporno, incest en politieke schandalen kun je het eerste boek van de Monstertrilogie bezwaarlijk een tienerboek noemen, maar het heeft wel mijn liefde voor de letteren aangewakkerd.
‘Het heeft me doen inzien dat literatuur met een grote L niet stoffig of saai hoeft te zijn, dat het niet per se onleesbare boeken van dode auteurs moeten zijn.’
Door de broers
‘Ik denk dat ik toen – ik moet een jaar of vijftien, zestien geweest zijn – zeker nog niet alle lagen gevat heb, maar Lanoyes roman heeft voor mij de overgang naar de volwassenenliteratuur gemarkeerd. Dat was echt een sprong in mijn literaire ervaring.
‘Je komt dan van Dirk Bracke en boeken voor young adults plots op een ander niveau terecht.
‘Dat taalspel, de rijkheid in zijn schrijven, de verschillende standpunten vanwaaruit het verhaal verteld wordt: zoiets had ik tot dan toe nog niet gelezen.
‘Ik was toen al een veellezer, maar dat boek heeft voor mij toch veel in gang gezet. En voor hetzelfde geld was het er nooit van gekomen. Een van mijn oudere broers had Kartonnen dozen immers moeten lezen voor school en hij vond dat een heel slechte en saaie roman.
‘En omdat mijn broers ouder en cooler waren, keek ik echt naar wat zij lazen. Daardoor had ik nog niets van Lanoye gelezen, maar wat ben ik blij dat ik hem later nog een kans heb gegeven.
‘Bovendien hebben mijn broers me ook weggehouden van Tolkiens Lord of the Rings. Dat heb ik later pas ontdekt via de films en daar ben ik jarenlang boos over geweest, anders was dat vandaag misschien mijn boekentip geweest.’
Geen hypes
‘Tegenwoordig ben ik als lezer nooit meer echt mee met de literaire hypes van het moment. Ik loop meestal wat achter en lees dan de boeken die drie jaar geleden getipt werden, maar ik volg wel nog steeds wat Lanoye schrijft en doet.
‘Hij is ook gewoon een van onze betere Vlaamse auteurs. Iemand die echt zijn eigen stem heeft. Die lijk je ook te horen wanneer je hem leest. Dat heb ik toch.
‘Dat hij vijfentwintig jaar na het verschijnen van Het goddelijke monster nog steeds niet geboekstaafd staat als een van de veeleer stoffige auteurs komt door zijn ironie en sarcasme, zijn humor en speelsheid.
‘Hij evolueert ook mee met de tijd en heeft zich door de jaren ook ontwikkeld. Sprakeloos uit 2009 is iets heel anders dan de trilogie.’
‘Een van mijn oudere broers had Kartonnen dozen moeten lezen voor school en hij vond dat een heel saaie roman. En omdat mijn broers ouder en cooler waren, keek ik echt naar wat zij lazen’
Ihsane Chioua Lekhli
‘Ik denk dat het moeilijk is om een roman te schrijven zonder er op de een of andere manier een bepaalde visie op de mens of maatschappij in mee te geven. Lanoye doet dat misschien bewuster en uitgesprokener dan anderen, maar dat mag. Het is een rol die schrijvers wat mij betreft mogen opnemen.
‘Uiteraard kun je een roman schrijven waarbij je focust op plot en personages. Niet elk boek hoeft in gelijke mate te reflecteren op de maatschappij of de actualiteit, maar een literatuur zonder die rol kan ik me bijna niet voorstellen. Alleen maar leuke, goed geschreven romannetjes die nergens aan refereren, dat zou wel heel kale literatuur opleveren, niet?
‘En als Lanoye iets niet doet, dan is het kale literatuur schrijven.’
Ihsane Chioua Lekhli (37) is woordvoerster van Brussels Airport.
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Het boek van in en vind meer berichten in deze categorie.
Bron: De Standaard