‘De hoge inflatie is een geplande hold-up op het spaargeld van de mensen’
Wie zijn tweets de laatste tijd leest, weet: Geert Noels (54) is ongerust. Over de politieke stilstand in België, de klimaatcrisis, de galopperende prijzen en een economisch systeem dat de haaien bevoordeelt en de visjes vermorzelt. Daarom lanceert de econoom een postcorona-editie van zijn bestseller Gigantisme die binnenkort ook in Amerika en Canada verschijnt.
In een interview op kantoor had hij weinig trek, en dus nodigde Geert Noels ons uit voor een wandeling op de Kesselse Heide in Nijlen.
Geert Noels: “Ik kom hier ’s nachts soms joggen, om mentale rust te vinden en mijn grenzen te verleggen. Als je hier in het donker alleen kunt zijn, kun je alles aan. Op de fiets zijn de beste trainingen ook eenzame tochten in slecht weer – waarop je de laatste 10 kilometer nog eens alles geeft.”
U bent de CEO van financieel-economisch advieshuis en vermogensbeheerder Econopolis, een veelgevraagd opiniemaker en auteur van twee goed verkochte boeken. Vanwaar de drang om u ook als fietser te bewijzen?
“Ik heb vroeger te vaak gehoord: ‘Ge gaat dat niet kunnen.’ Dat heeft kortsluiting in mijn hoofd veroorzaakt. Ik wilde bewijzen dat ik het wél kon. Een onderneming stichten. Boeken schrijven. La Marmotte uitrijden in de Franse Alpen. In Zuid-Afrika een goede tijd neerzetten in de Cape Epic. Ik zie mezelf als een tienkamper: ik blink niet uit in één onderdeel, ik kan veel dingen een beetje. En ik werk harder dan de rest.
“Ik ontzeg mezelf ook dingen. Na acht uur ’s avonds zit Vlaanderen voor de buis, maar dan lees, sport of werk ik. Netflix gaat volledig aan me voorbij.”
Is die zelfdiscipline er thuis ingepompt?
“Ik heb die mezelf opgelegd. Domheid kun je compenseren, luiheid niet. Vanaf mijn 18de besefte ik dat ik niet het grootste talent was, maar wel een verschil kon maken door mijn computer langer te laten draaien. Maar dan moet je die computer wel gezond houden. Vandaar mijn passie voor sport en natuur.”
Uit welk nest komt u?
“Een normaal, gelukkig gezin in Borgerhout. Mijn vader was ondernemer, mijn moeder kleuterleidster. Ik kwam niets tekort en kreeg alle kansen, maar ik was zeker geen rijkeluiskind.”
Was u een haantje-de-voorste?
“Nee. Doordat ik veel boeken las, was ik wel goed in toneel en quizzen. Mijn ouders hadden niet graag dat ik naar de stad fietste, maar de bibliotheek was vlakbij: daar heb ik vele uren gesleten. Op school had ik goeie punten, maar kreeg ik vaak te horen dat ik te veel praatte. Dat is nog niet verbeterd. (lacht) Ik heb ook gepresenteerd op Radio Expres, een stadsradio met Antwerps nieuws waar ik veel opstak. Ik wil elke dag iets bijleren.”
Het leven mag geen vrijblijvende wandeling zijn?
“Nee. Daarom schrijf ik open brieven, meng ik me in het debat en doe ik beleidsvoorstellen.
“We moeten in Vlaanderen wat ambitieuzer durven te zijn. Iederéén kan de Mont Ventoux beklimmen, zolang je voldoende traint en karakter hebt. Maar het mag ook een boek, een jobverandering of een andere passie zijn. Te veel Vlamingen spelen op safe, willen hun kop niet boven het maaiveld uitsteken.
‘Doe maar gewoon’: ik vind het zo ambitieloos. Nee, breek uit! Ga voor je dromen! Helaas vervallen we liever in leedvermaak met degenen die op hun bek gaan.”
Hoe bent u als vader?
“Mijn zoon Quinten heeft een goeie job in de cybersecurity en mijn dochter Jolien is milieu-econome en werkt voor de OESO in Parijs. Ze vinden de mediakant van mijn bestaan niet zo tof. Jolien is naar het buitenland verhuisd om haar eigen pad te kunnen bewandelen zonder als ‘de dochter van Geert Noels’ te worden gezien. Maar ik heb met hen allebei een goede band. Met Quinten sport ik veel, en Jolien heeft veel waardevol cijfermateriaal geleverd voor mijn boek.”
Bent u streng en veeleisend voor hen geweest?
“Ik wilde dat ze hun best deden, maar je mag ook niet te streng zijn. Het belangrijkste is dat je genoeg tijd voor je kinderen maakt. In de lagere school schreef mijn zoon dat ik ‘hoofdclown’ was, in plaats van hoofdeconoom: ‘En ik wil dat nooit doen, want dan zie ik mijn kinderen niet.’ Dat was een steek in mijn hart. Kort daarna heb ik mijn buitenlandse roadshows en lezingen teruggeschroefd om meer thuis te kunnen zijn. Sinds ik Econopolis heb opgestart, werk ik dichter bij huis. Ik heb Jolien jarenlang naar de middelbare school kunnen brengen. Maar het vaderschap is complexer dan sporten of werken. Je kinderen moeten zich ook tegen je kunnen afzetten.”
Hebt u dat zelf ook gedaan?
“Nee, maar ik heb nooit achter een vlag gelopen. Daarom weiger ik alle prijzen en adellijke titels. Die krijg je niet omdat je een fantastische vent bent, maar omdat ze je willen claimen voor hun zaak. Bij verkiezingen stem ik altijd blanco.”
Waarom?
“Als je een racefiets koopt, ga je dat merk verdedigen tegen mensen die beweren dat het brol is – je wilt je geen idioot voelen. Zo werkt het ook met stemgedrag. Daarom blijf ik neutraal. Mijn onderneming werkt voor alle partijen, behalve de extreme.
“Soms overweeg ik om niet meer voor de overheid te werken. Je komt vaak terecht in een smerig spel: ‘Jij hebt voor die minister gewerkt, dus ben jij van zijn strekking.’ Bullshit. Als ik van zijn strekking was, had hij mijn analyses niet nodig.”
Een politieke carrière is niks voor u?
“Ik ben al door zowat alle partijen gevraagd, maar ik zou er doodongelukkig van worden. De politieke wereld vervuilt mijn principes.”
Welke principes?
“Samenwerken. Openstaan voor kritiek. Een goed evenwicht zoeken tussen links en rechts. Ik heb vroeger gewerkt voor het VEV – nu Voka – maar dat duurde niet lang. Als ze op voorhand zeggen: ‘Dít is de conclusie, dus schrijf maar in die richting’, gaat het snel vervelen.
“In de politiek is dat nog erger. Maar wat me het meest stoort is dat politici elkaar voortdurend afbreken en saboteren. Zelfs bínnen de partijen is er geen collaboratief systeem.”
‘ZORGEN OM NIKS’
U bent de laatste tijd vernietigend over de politieke en economische toestand in België. ‘Het hek is van de dam’, tweette u.
“De regering-De Croo is moeilijk tot stand gekomen. Om de blauwen te verzoenen met rood-groen heb je veel geld nodig, en dat was er niet. Tot een liberaal zei: ‘Jongens, we maken ons zorgen om niks, door corona zal Europa zich minstens twee jaar niet met onze begroting bemoeien.’
“Dat gebrek aan begrotingsdiscipline werd hét bindmiddel van deze regering. Ze strooit met geld alsof het aan de bomen groeit. In de huidige toestand is dat onverantwoord. En toch blijft ze onnodige uitgaven doen, zoals de algemene loonsverhoging voor ambtenaren.”
We vinden geen onderwijzers, politiemensen, buschauffeurs en treinpersoneel meer. Is die loonsverhoging dan zo vreemd?
“Op dít moment is dat dom, want je verergert de inflatie. Dat die jobs niet aantrekkelijk zijn, ligt aan de werkdruk en het gebrek aan respect: doe dáár dan iets aan.
“De regering vertoont een totaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin. Na ons de zondvloed. We weten dat we de pensioenen straks niet meer kunnen betalen, maar de pensioenhervorming zal de factuur met nog honderden miljoenen verhogen. Om dat te financieren gaat minister van Pensioenen Karine Lalieux(PS) uit van een werkzaamheidsgraad van 80 procent. Maar dat is een ongedekte cheque, want de regering doet niks om meer mensen aan de slag te krijgen.”
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) wil deze maand zijn blauwdruk voor de langverwachte fiscale hervorming presenteren, maar MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez keilde het voorbereidende werk van de expertencommissie meteen in de prullenmand.
“De experts hebben goed werk geleverd. De richting is juist: werken meer laten lonen en extra inkomsten zoeken bij vervuiling, consumptie en kapitaal. De hoge lasten op arbeid zijn een van de grootste problemen van dit land. Wil je de jonge generatie nog motiveren, dan moet je dat aanpakken. Als sommigen daar zelfs niet over willen práten, loopt de regering compleet vast.”
De PS en de MR houden elke serieuze hervorming tegen: heeft het dan nog zin om door te gaan met Vivaldi?
“Dat laat ik in het midden. Maar deze regering bedriegt de mensen. Haar enige grote ambitie was de werkzaamheidsgraad van 80 procent: door niks te doen om dat doel te bereiken, laat ze het los.
“De toestand is ernstig. We hebben een begrotingstekort van 5 procent – 27 miljard euro per jaar! – en een staatsschuld die naar 120 procent van ons bruto binnenlands product evolueert. Zulke slechte cijfers hebben we niet meer gezien sinds begin jaren 90. Jean-Luc Dehaene (CD&V) heeft toen zeven jaar moeten vechten om dat recht te trekken, maar nu trekt niemand aan de rem.
“We verhogen de ambtenaarslonen, we beloven om structureel 10 miljard euro per jaar extra uit te geven aan defensie, en ondertussen lopen de facturen van onze pensioenen en onze gezondheidszorg verder op, net zoals de klimaatkosten. Wie zal straks de moed hebben om dat aan te pakken, in een politieke context die veel moeilijker is dan dertig jaar geleden? Dehaene kon besturen met vier partijen, vandaag zijn er al minstens zeven nodig.”
Wat bezielt onze politici om de boel zo uit de hand te laten lopen?
“Sommigen speculeren op een totale crisis om hun agenda te kunnen doorduwen. Links hoopt eindelijk zijn utopie van rijkentaksen, vierdagenweken en negatieve groei te verwezenlijken. Anderen mikken op confederalisme of een opdeling van het land.”
Zijn onze politici dan slechter dan vroeger?
“Ja. De ministers van de jaren 90 waren veel meer bezig met de lange termijn. Dat veranderde onder Guy Verhofstadt (Open Vld). Zijn paarse regeringen haalden allerlei begrotingstrucs uit om op korte termijn geld in de lade te krijgen, maar die kosten ons nu miljarden: de afbouw van pensioenfondsen, de sale-and-lease-back van overheidsgebouwen, de uitverkoop van onze energiesector, waardoor Engie nu met onze voeten kan rammelen.
“Verhofstadt bestuurde tijdens zeven vette jaren, maar legde geen buffers aan voor de toekomst. Hij erfde van Dehaene een land in blakende gezondheid en maakte er een puinhoop van. Hij is de slechtste premier die we ooit hebben gehad.”
DAAR KOMEN DE BIZONS
U noemde de rijkentaks zonet een utopie, maar 8 op de 10 Belgen is voorstander. De rijkste 1 procent wordt almaar rijker, het aandeel van kapitaal groeit, terwijl dat van arbeid afneemt.
“Als je leest dat een rijkentaks elk jaar miljarden moet opbrengen, blijft er straks geen rijke meer over. De Elon Musks wonen niet in België, hoor. Wij zíjn al één van de meest herverdelende landen, met een hoge gelijkheid als het gaat om inkomens en vermogens.”
Uw bedrijf doet aan vermogensbeheer. Zouden uw klanten het appreciëren als u voor een rijkentaks zou pleiten?
“Ik heb me in mijn analyses zelden iets aangetrokken van de mening van mijn klanten. We hebben enkele rijke families, maar we blijven een kleine speler. Onze grootste klanten zijn Crelan en Axa, kleine spaarbanken die nu al kapot worden belast.
“Als je de vermogensbelastingen in België optelt, kom je aan het niveau van Nederland. Zij hebben een zichtbare vermogensbelasting, bij ons is die heel versnipperd. Daardoor ontstaat de illusie dat de rijken niet veel hoeven te betalen.”
Zonder extra inkomsten wordt het moeilijk voor de regering om nieuwe koopkrachtmaatregelen te nemen. Een groep experts heeft al enkele voorstellen gedaan, zoals autoloze zondagen, een snelheidsbeperking tot 100 km/u en de beperking van het gebruik van tankkaarten.
“(wuift weg) Dat is bezigheidstherapie. Een snelheidsbeperking op snelwegen is goed voor de veiligheid, de files en het milieu, maar het is geen koopkrachtmaatregel. De regering kan beter luisteren naar de diepgaandere analyses van de Nationale Bank en de OESO, maar wellicht zijn die te pijnlijk.”
Wat zeggen die analyses dan?
“Dat het geld op is. Bovendien worden de meeste mensen beschermd door de index. De experts hadden tegen de regering moeten zeggen: ‘Júllie zijn de grote schuldige van de inflatie. Stop met geld uit te delen.’ Als je de koopkracht wilt verhogen, moet je de belastingen verlagen. Maar ik maak me geen illusies: Vivaldi heeft geen bindmiddel, geen plan en geen externe vijand.”
Zouden de extreme partijen geen gemeenschappelijke vijand kunnen zijn?
“Bij de start van Vivaldi was dat het verhaal, maar ze konden het niet volhouden. Als je de extremen wilt verslaan, moet je bestúren.
“Het vertrouwen van de burgers is ook zwaar beschadigd doordat een aantal contracten verbroken zijn.
“De regeling van de terugdraaiende teller voor zonnepanelen. De zorg voor het spaargeld. De zorg voor milieu en klimaat. Een migratiebeleid dat de gemeenschap beschermt. Er is een nieuw contract met de bevolking nodig, zoals succesvolle landen als Zwitserland, Canada en de Scandinavische landen dat hebben. Wij slagen daar niet in.
“België is een schip dat stuurloos op een woeste zee dobbert, terwijl de bemanning vechtend over het dek rolt.”
Europakenner Hendrik Vos waarschuwt dat experts niet té negatief mogen zijn: ‘Als iedereen schrijft dat de politiek er niets van bakt, moet je niet schrikken wanneer in 2024 iemand verkleed als bizon in het parlement staat.’
“Politici moeten openstaan voor kritiek en zorgen dat hun systeem gezond is. De mensen die in de Verenigde Staten in januari 2021 het Capitool bestormden, deden dat niet omdat experts kritiek hadden geuit op het systeem, maar omdat hun president hen opjutte met leugens.”
DE NBA ACHTERNA
Van Gigantisme, uw scherpe analyse van de wereldeconomie uit 2019, zijn in België al meer dan 20.000 exemplaren verkocht. Waarom hebt u een nieuwe versie uitgebracht?
“Door de coronacrisis, de inflatie en de oorlog in Oekraïne is er veel gebeurd. Ik wilde ook antwoorden op de constructieve kritiek die ik na de eerste editie heb gekregen. Daarom is 40 procent van het boek vernieuwd. In het najaar komt ook een Engelstalige versie uit in Amerika en Canada. (knipoogt) Dan kunnen Jeff Bezos en Elon Musk het ook lezen.”
Welke kritiek kreeg u?
“Sommigen dachten dat ik gewoon tegen grote bedrijven ben. Dat is te simpel. Mijn analyse is dat het kapitalisme compleet is ontspoord. Het is een corrupt nepkapitalisme geworden dat de giganten bevoordeelt, met veel lobbycratie, belangenvermenging en overheden die te dicht bij de grote spelers staan.
“In de VS zijn de techbedrijven veel te groot geworden en krijgen de aandeelhouders te veel stukken van de koek. In Europa zijn de overheden te groot, met een bureaucratie waarvan de giganten profiteren, omdat zij de weg kennen naar alle overheidsfondsen.
“Onze economie lijkt op de Champions League, waar enkele megaclubs alle prijzen pakken. Vroeger konden Club Brugge en Anderlecht ook de Europabeker winnen. Als ze nu in de poules raken, zijn ze kanonnenvlees voor de Real Madrids en Manchester City’s, die elk jaar de beste spelers opkopen, met behulp van financiële doping.
“Ik pleit voor een economie waarin iederéén een kans maakt om deel te nemen en te winnen. Daarvoor moet je de spelregels veranderen. In de NBA is er een salarisplafond, waardoor de spelerslonen niet oneindig kunnen groeien, en aan het eind van het seizoen mogen de slechtste ploegen de beste rookies kiezen, waardoor ze nadien meer kans maken op de play-offs. De Cleveland Cavaliers waren een staartploeg, tot ze LeBron James konden oppikken en een titelfavoriet werden.
“Die correcties, die het spel eerlijker maken, heeft onze economie ook nodig.”
Moeten we te grote bedrijven dan in stukken knippen?
“Ja. De Amerikanen hebben dat in het verleden al gedaan met telecommaatschappijen en oliebedrijven. In Europa levert Eurocommissaris Margrethe Vestager goed werk door grote fusies tegen te houden. Ongebreidelde groei is een ziekte.”
In uw boek beschrijft u welke maatschappelijke schade de grote supermarktketen Walmart in Amerika aanricht.
“Walmart bestaat al sinds de jaren 60, maar New York wil geen enkele vestiging. In 2012 is uit een studie gebleken dat Walmart desastreuze effecten heeft op de diversiteit van de winkels in de stad, het aantal jobs, de inkomens en de samenhang binnen de gemeenschap.
“Die megasupermarkten liggen meestal aan de rand van de stad. Ze verkopen ongezonde eenheidsworst en mensen moeten er met de auto heen, wat leidt tot obesitas. De werknemers verdienen weinig en de prijzen zijn laag, waardoor de gezellige winkels in het centrum worden weggeconcurreerd. Door het dalende inkomen stijgt ook de criminaliteit.”
IEDEREEN OP DE FIETS
Door de e-commerce hoeven mensen niet eens meer naar buiten om te shoppen. Zou u Amazon verbieden zich hier te vestigen?
“Ik zou zeker niet plat op de buik gaan om hen naar hier te halen, zoals onze politici hebben gedaan voor Ikea-vestigingen, datacenters van Google en distributiecentra van Alibaba. Die bedrijven vernietigen jobs, omdat ze onze kleine bedrijven en stadscentra kapotmaken.”
PS-voorzitter Paul Magnette zit op uw lijn. Van hem mag België een land zonder e-commercereuzen worden.
“Waarom staat hij dan een lagekostenmaatschappij als Ryanair toe in Charleroi? Waarom haalde de PS Alibaba binnen in de luchthaven van Bierset? Magnette is niet consequent. Onze politici moeten kiezen: willen ze het model van Adam Smith of dat van John Maynard Keynes?”
Wat is het verschil tussen beide economen?
“Smith was een moraalfilosoof uit de 18de eeuw. Hij stond voor een ethisch kapitalisme dat rekening hield met mens en planeet, met voldoende afstand tussen overheid en bedrijven, en zonder machtige giganten die de koek onder elkaar verdelen. De economie moest de hele samenleving ten goede komen.
“Keynes was een wiskundige die in de jaren 30 de grondlegger van het gigantisme werd. Hij vond dat de overheid in crisistijden veel geld moest uitgeven om de economie te stimuleren. Van communitybuilding of het milieu lag hij niet wakker. Hij beoogde een maximale impact, via een deal tussen de overheid en de grote bedrijven. Wat goed was voor de groten, zou wel doorsijpelen naar de rest.
“Die trickledowntheorie is achterhaald: er blijft te veel plakken bij de groten. Toch blijven onze regeringen in de ban van Keynes. Wat is het crisisrecept van Europa en België? Grote relancefondsen, marshallplannen en financiële bazooka’s waarvan de grote bedrijven profiteren omdat zij de weg kennen.”
Is dat niet de efficiëntste manier om de economie aan te zwengelen en onze CO2-uitstoot te verminderen?
“Nee, het efficiëntst zijn regels die voor iedereen gelijk zijn. Vandaag zijn een honderdtal grote bedrijven verantwoordelijk voor 70 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot.
“Die megavervuilers zijn zo machtig dat ze kunnen wegen op de politieke beslissingen. Ze zwakken de klimaatplannen af en de overheidsfondsen vloeien vooral naar hen, zodat ze kunnen omschakelen naar duurzamere technieken. De creatieve oplossingen die opborrelen aan de basis krijgen veel minder steun.”
Wat is uw oplossing?
“Er moet zo snel mogelijk een wereldwijde CO2-taks komen. Dan zullen bepaalde sectoren en bedrijven verdwijnen. Brandstofauto’s worden onverkoopbaar en het is gedaan met die belachelijk goedkope vluchten. Je stimuleert je lokale economie, want producten die van ver komen worden duurder. En de fiets zal overal terrein winnen. Met hetzelfde fietsgedrag als in Nederland zou onze CO2-uitstoot even sterk dalen als met de elektrificatie van een kwart van ons autopark.”
Helaas zijn de fietspaden in Nederland veel beter en breder.
“Een moderne fietsinfrastructuur kost honderden miljoenen, de elektrificatie van ons autopark kost miljarden. Van fietspaden heb je tientallen jaren plezier en ze leveren maatschappelijke bonussen op, zoals een betere volksgezondheid.
“Elektrische auto’s hebben dezelfde nadelen als andere auto’s: files, ongevallen, stress, verzuring, depressies, burn-outs, obesitas en economische vertragingen. Maatschappelijk gezien is het een no-brainer om volop in te zetten op de fiets.
“Helaas kiest ook de Vlaamse regering vooral voor het gigantisme van Keynes. Tijdens de coronacrisis dienden sommige uitgaven vooral om bepaalde belangengroepen te bedienen.”
Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) zei onlangs in Humo dat politici minder naar de lobby’s moeten luisteren en meer oog moeten hebben voor de gewone Vlaming. Dat leek een stevige vingerwijzing naar haar eigen partij.
“Ik zat in het relancecomité van de regering-Jambon en ben er om die reden uitgestapt. Dat comité was een kans om met slimme mensen te brainstormen over beleidsverbeteringen, maar het werd een rondje geld uitdelen. Lobbycratie en zelfbediening zijn ook in Vlaanderen een groot probleem.”
MONOPOLY
U bent ook niet te spreken over het financiële beleid van de voorbije vijftien jaar.
“De centrale banken hebben zoveel geld in de economie gepompt dat ze de spelregels veranderd hebben. Wij spelen met ons gezin graag Monopoly. Normaal win je dat spel door als een goede huisvader gerichte investeringen te doen zonder failliet te gaan. Maar als de bankier 500 euro uitdeelt aan elke speler telkens als iemand zonder geld zit, moet je je strategie aanpassen. Je kunt niet failliet gaan, dus moet je zoveel mogelijk risico’s nemen. Kopen, kopen en bouwen.
“De centrale banken hebben hetzelfde gedaan. Dat begon in 1998, toen de Amerikaanse centrale bank LTCM redde, het grootste hefboomfonds van Amerika, ter waarde van 4,5 miljard dollar. Ah, dachten de grote spelers, als we risico’s nemen, worden we al minstens voor dat bedrag gedekt. Ze gedroegen zich almaar roekelozer en werden too big to fail.
“Sinds de bankencrisis van 2008 is dat volledig geëscaleerd. Eerst dreigden de systeembanken te vallen, daarna sommige landen. Oorzaak: te veel schulden. Maar de centrale banken hielden die zombies in leven, drukten geld bij als nooit tevoren en duwden de rente tot op de grond. Geld lenen werd gratis, het systeem werd stijf gedopeerd.
“In 2012 zei Mario Draghi, voorzitter van de Europese Centrale Bank, dat hij de euro zou redden, ‘whatever it takes’. Daardoor waren ongedisciplineerde landen niet meer geneigd om een gezond budgettair beleid te voeren: ‘Als we er een potje van maken, zal Europa ons wel redden.’ Dat krijg je niet meer gekeerd.
“Zodra de Monopoly-speler weet dat de bankier geld blijft uitdelen, zal hij niet meer stoppen. Tot het geld op is.”
In 2012 stonden de financiële markten in brand en balanceerden Griekenland, Italië en Portugal op de rand van het failliet. De euro hing aan een zijden draadje. Draghi heeft de boel toch gekalmeerd?
“Ja, maar ze hadden het momentum moeten gebruiken om de slechte financiën van landen als Italië en België aan te pakken. Sinds de coronacrisis heeft Europa de budgettaire discipline zelfs helemaal losgelaten. Daarom vrees ik dat de redding van de euro ons veel meer zal kosten dan ze toen dachten.
“De prijs wordt stilaan zichtbaar: inflatie, verarming, polarisering, populisme, extremisme. Wie hard heeft gewerkt en gespaard, ziet dat geld nu verdampen. Die hoge inflatie is geen natuurfenomeen, hè. Ze is het gevolg van het nulrentebeleid van de centrale banken, die alleen oog hadden voor de belangen van de giganten en de roekeloze landen met veel schulden. Zij zijn de winnaars, de defensieve Monopoly-speler is de klos.
“Dit was een geplande hold-up op het spaargeld van de mensen.”
Er was de voorbije tien jaar wel een uitweg voor de spaarder: de beurs.
“Ja, maar de lage rente heeft ook de gewone man tot extreem gedrag aangezet. Mensen begonnen cryptomunten, NFT’s en ‘groeiaandelen’ te kopen van bedrijven die geen winst maakten. Wie waarschuwde om niet te gek te doen, werd weggezet als passé. ‘Go all in’ was de mantra. Ondertussen is de slinger teruggekomen.”
Wat moeten mensen nu met hun geld doen?
“Er is maar één regel: diversifiëren. Hou wat spaargeld aan voor onvoorziene kosten, maar blijf niet weg van de beurs, die al fors gezakt is. Op lange termijn blijven aandelen de beste optie. De omzet van sterke bedrijven zal groeien, waardoor hun beurswaarde zal stijgen.
“Bitcoins? Dat is een religie. Het is slimmer om te investeren in je woning, in een nieuw energiesysteem dat structureel geld opbrengt. Een fiets kopen is ook altijd een goed idee.”
U noemt een nieuwe financiële crisis onvermijdelijk. Dreigen landen met grote schulden, zoals België, dan in de problemen te komen?
“Niet meteen. België zal nog een tijd van extreem lage rentes kunnen genieten, omdat het de looptijden voor zijn schuld heeft verlengd tot meer dan tien jaar. Maar als de regering haar uitgaven blijft verhogen met cadeaupolitiek, speelt ze met vuur.”
Vindt u het moeilijk om hoopvol te blijven voor de jonge generaties?
“We zijn in de geschiedenis al door veel moeilijke periodes gegaan. Vaak was het geen sterke leider of regering die het oploste. Als de politiek een gat laat vallen, wordt dat ingevuld door bedrijven, organisaties en mensen. Van onderuit zijn er veel gedragswijzigingen bezig.
“De jonge generatie is niet dom en blind: ze zal in opstand komen tegen de politieke inertie. Straks zit zij aan de knoppen. Vergelijk het met de biermarkt. AB InBev is een mastodont die kleinere merken opkoopt en vervangt door eenheidsworst. Maar er is een tegenbeweging van duizenden, lokale microbrouwers die originele smaken creëren en een almaar groter stuk van de markt inpalmen. Cynisme brengt niks bij. We moeten blijven hopen.”
Post-coronaeditie van bestseller Gigantisme
Bron: De Morgen