Voor het zal wennen, blijft het verbazen: een Vlaams-nationalist die België leidt. Historicus Olivier Boehme vergelijkt premier De Wever met een beroemde sprookjesverteller. ‘En de media zijn daar altijd vlot in meegegaan.’
Joël De Ceulaer – De Morgen
10 februari 2025
Leestijd: 5 min
‘Hij verzint als het ware elke dag een nieuw verhaal. En de media zijn daar altijd vlot in meegegaan’
Olivier Boehme
“Wat is nu het grote plan? We weten het nog altijd niet”, zegt historicus Olivier Boehme, die met het boek Greep naar de markt (2008) een grote bijdrage leverde aan de geschiedenis van het Vlaams-nationalisme, en die de politiek op de voet volgt.
“Wil Bart De Wever België nu ontbinden of saneren? Hij is en blijft dubbelzinnig over die vraag.”
Dat een Vlaams-nationalist premier van België werd, blijft vraagtekens oproepen. Collega Bart Eeckhout schreef dit weekend dat de premier de nationalist voor de voeten loopt.
En historicus Bruno De Wever, broer van, liet er in Knack geen misverstand over bestaan: “De corebusiness blijft het uiteenvallen van België.”
Volgens Boehme zit De Wever geprangd tussen twee doelgroepen.
“Hij heeft altijd geweten dat je met nationalisme alleen geen verkiezingen wint. Hij had ook de gefrustreerde liberalen en christendemocraten nodig. Die heeft hij voor zich gewonnen met het verhaal van Vlaamse welvaart.
“Maar de idee-fixe van Vlaamse onafhankelijkheid blijft bestaan voor de harde kern.”
Laat hij die in de steek?
“Dat is de prijs die hij betaalt voor de dubbelzinnigheid van die twee agenda’s.
“De kiezers voor wie het over onafhankelijkheid gaat, zijn een minderheid. Dat gaat om klassieke, zelfs linkse kiezers van de Volksunie, maar ook over kiezers die twijfelen tussen N-VA en Vlaams Belang.
“Die zien nu hoe De Wever België moet incarneren, hoe hij daardoor volledig dreigt te worden ingekapseld. België is bijzonder sterk, dat blijkt eens te meer.”
De partij lijkt hem te volgen.
“Ik zie nu twee mogelijke scenario’s.
“Ofwel zal de partij op een elegante manier vervellen en is ze straks niet langer strikt nationalistisch.
“Ofwel ontstaat er toch interne ruzie en slaagt de nieuwe voorzitter, wie het ook zal worden, er niet in om die tweespalt nog langer in goede banen te leiden.
“Dit kan leiden tot een splitsing van de partij. Zeker als je ziet dat de ruzie in Arizona al begonnen is, over de meerwaardetaks.”
‘Ofwel zal N-VA op een elegante manier vervellen, ofwel ontstaat er toch interne ruzie en kan dat leiden tot een splitsing’
Olivier Boehme
Historicus
De premier kan het moeilijk krijgen.
“De harde kern van Vlaams-nationalistische kiezers is al teleurgesteld. Als hij er ook niet in slaagt om die ándere kiezers te bedienen met een grondige sanering, dan zal hij daarop afgerekend worden.
“Vergeet niet dat het al de tweede keer is, na de Zweedse regering, dat hij zijn communautaire plannen in de koelkast moet stoppen.
“Het is duidelijk dat De Wever in die dubbelzinnigheid blijft vastzitten.
“Het antwoord op mijn eerste vraag is dus: er bestaat geen groot plan.
“De Wever heeft helemaal geen strategie. Die heeft hij nooit gehad.”
Hij is vooral een goed tacticus, die het beste maakt van de omstandigheden.
“Hij verzint als het ware elke dag een nieuw verhaal, zoals de Perzische Sheherazade van De sprookjes van duizend-en-een nacht, die verhalen moest blijven bedenken omdat de sjah haar anders zou laten doden.
“Zo is N-VA groot geworden, dankzij het retorische vernuft van De Wever: bij elke nieuwe evolutie een nieuw verhaal.
“En de media zijn daar altijd vlot in meegegaan, ook al omdat ze een politicus zochten die het verschil kon maken in een tijdperk van middelmatigheid.
“De Wever werd bewonderd, hij is een idool geworden.”
Op Knack.be schrijft u dat de winst van de MR voor hem een nachtmerrie was.
“Absoluut. Een overwinning van de PS was hem veel beter uitgekomen. Daar hoeven we niet eens over te speculeren, dat heeft hij zelf gezegd, het was een van de verhalen van een paar nachten terug.
“Hij is de verkiezingen ingegaan met het verhaal van de clash.”
‘Een overwinning van de PS was De Wever beter uitgekomen. Hij is naar de verkiezingen gegaan met het verhaal van de clash’
Olivier Boehme
Historicus
Confederalisme of niets!
“Precies. De Wever wilde zijn kans grijpen om de finale boedelscheiding in gang te zetten.
“Dat is het verhaal dat hij al het vaakst heeft verteld: aan de andere kant van de taalgrens bevindt zich een regio die echt in alles verschilt van Vlaanderen, met een compleet andere mentaliteit en geschiedenis. En dus moeten we scheiden.
“Toen won de MR in Wallonië, en moest dat verhaal in de prullenmand. Nu goed, het nationalisme is altijd een vrij armzalige ideologie geweest, natuurlijk.”
Wat bedoelt u daarmee?
“Nationalisme leeft van het idee dat volkeren van elkaar verschillen. Maar als ideologie is het toch maar een vrij dunne laag, een soort chemisch element dat je kunt vermengen met vele andere politieke opvattingen, van links tot rechts. Dan nog kan N-VA zowel evolueren als exploderen.
“Partijen hebben een verhaal nodig dat dient als lijm. Maar ze evolueren allemaal, of verdwijnen.
“Zijn socialisten nog wel echte socialisten? Die vraag kun je je ook stellen. Al zal het Vlaams-nationalisme nog wel even blijven bestaan, als een bindmiddel.”
En de harde kern wil eigenlijk geen sanering, toch? Leeft die niet liever in een arm Vlaanderen dan in een rijk België?
“Dat zinnetje kom je bij de Vlaamse beweging voor de Tweede Wereldoorlog vaker tegen. En Bart De Wever is in die cultuur gepokt en gemazeld.”
Zelf vindt hij dat kennelijk niet meer.
“Ik zou ook niet durven te zeggen dat De Wever daar nog zo over denkt. Hij kan het in elk geval niet openlijk zeggen.
“Nu goed, niemand zal dat vandaag openlijk zeggen. Al bestaat dat idee nog altijd in bepaalde kringen. Maar daar win je dus geen verkiezingen mee.”
Overzicht
Lees meer berichten in deze categorie
Bron: De Morgen