Gazet van Antwerpen
Filip Spoelders
Voormalig directeur Jan Coninx van de Edegemse gemeenteschool Andreas Vesalius is op 87-jarige leeftijd overleden. Hij is de tweede en laatste ereburger die de gemeente op twee jaar tijd verliest.
Na het overlijden van Lutgart Simoens in 2020 is met Jan Coninx de laatste ereburger van Edegem overleden. Hij verbleef de laatste jaren in een rusthuis in Berchem, maar Edegem is zijn geliefde leerkracht en schooldirecteur niet vergeten, getuigen de vele warme reacties op sociale media.
Coninx werd in Westmalle geboren. Na korte opdrachten als leraar in Borgerhout en Schoten belandde hij midden de jaren vijftig in Edegem.
Tot juni 1998 zou hij werkzaam blijven bij Andreas Vesalius. Hij was leerkracht tot 1974 om vervolgens directeur te worden.
Koffiekoeken
Veel leerlingen hebben goede herinnering aan hem. Voormalig schepen van onderwijs Jan Pszeniczko werkte gedurende zestien jaar met Jan samen.
“Het was een eer om met hem samen te werken. Hij was een bijzonder man met een groot hart die de kinderen altijd op de eerste plaats zette. Hij organiseerde zelfs uitstapjes tijdens de grote vakantie.
“Toen ik als jonge schepen net begon, viel het me op dat weinig kinderen die op school bleven eten boterhammen bij hadden.
“Jan kocht als directeur uit eigen zak koffiekoeken voor de kinderen. Op een bepaald moment zaten daar tweehonderd kinderen zonder boterhammen op zijn koffiekoeken te wachten.
“Een paar jaar voor mijn tijd heeft Jan een leerkracht gedurende één jaar van zijn eigen salaris betaald. Hij vond dat die erbij moest komen, maar omdat er geen subsidies waren, gaf het gemeentebestuur geen toestemming”, haalt Jan Pszeniczko enkele anekdotes aan.
Eigen kosten
Sinds april 2021 was Coninx ereburger van Edegem. Hij kreeg deze titel nadat ex-leerling en auteur Julian De Backer hem voordroeg aan het gemeentebestuur. Hij deed dit met verschillende anekdotes.
“Oud-leerlingen mochten na het afzwaaien nostalgisch een vrijdagavond doorbrengen op Andreas Vesalius.
“Meester Coninx zette de school open voor deze reünies en zorgde op eigen kosten voor chips en frisdrank. Hoeveel directeurs zijn zo gul en vrijgevig?’’
Brief van Jan Coninx
Naar aanleiding van de vele verjaardag wensen die Jan Coninx mocht ontvangen, heeft hij onderstaande brief aan ons allen geschreven.
Beste allemaal,
Dank voor al die hartelijke en soms onverwachte verjaardag attenties.
Geboren in Westmalle, groot geworden in een gaaf en mooi gezin. Van jongs af een sterke drang naar “onderwijzer”.
Na mijn studie in Antwerpen “meester” in Borgherhout (‘54-’55) en daarna (sept ’55) in Schoten.
Op een dag in februari (’55) belde schooldirecteur Louis Smets mij op om in Edegem te komen lesgeven. Ik ging erop in, kwam in de 4degraad terecht en na mijn legerdienst in ’57, het zesde leerjaar. Ik voelde dat hier in Edegem mijn roeping lag.
Mijn klas werd mijn leven.
Draaischijf zijn van een klas met kinderen: Meesterstuk van de schepping!. Dat zijn kinderen. Zij verdienen ten volle aandacht in onderwijs en vorming. De klas is een leefgemeenschap, een familie op school.
Een kind moet benaderd worden in de specifieke identiteit, ieder kind moet alle kansen krijgen. De klas word dan een leefgemeenschap met volle aandacht voor leren en vorming.
Met grote accenten op sociale gebondenheid, ontspanning, cultuur en sport (bioscoop, musea, badminton, zwemmen, voetbal, klaskamp,…)
In 1974 kwam het ambt van directeur vrij. De collega’s stelden mij aan het gemeentebestuur voor. Ik was kandidaat met een hoorn vol geest voor een ideale school.
Ik heb alle gelegenheden gekregen om dat meer dan waar te maken. Mijn werkgever, het gemeentebestuur, heeft daar enorm toe bijgedragen. De opeenvolgende overheden hebben mij vertrouwen gegeven en mijn ideaal onderschreven.
Zo kreeg de school een zekere faam en uitstraling. Ze groeide in Edegem. De school werd gemengd. De school kreeg een reputatie.
Een honderdtal kinderen van buiten de gemeente werden ingeschreven. En ook kinderen van andere Edegemse wijken maakten de oversteek. Waardoor een schoolbus werd ingelegd in heel de gemeente.
De toenmalige inspecteur Adhemar Janssens stimuleerde mij en leidde mij tot een brede inzet (taalunie, medewerking aan schoolboeken, eindtermen en leerplannen, colleges geven in Vlaanderen,…).
Zo is Edegem op de kaart gezet! 43 jaren mocht ik in mijn geliefd Edegem dienstbaar zijn.
Dank U Edegem, bestuur en bevolking voor zo’n gelukkige tijd. Dank U voor de erkenning in het ereburgerschap.
Ik heb inderdaad veel meer “gekregen” van Edegem dan ik aan Edegem gegeven heb. Alhoewel men de roem niet zoekt, blijft een mens toch gevoelig voor bevestiging.
Leve Edegem! Mijn ziel in U geprent, en de ziel van mijn bestaan.
Dank voor alles wat ik in mijn roeping en in de rand van mijn beroep heb mogen en kunnen verwezenlijken. Bovendien met een sterke beleving in Kerken en “grot”.
Diepe dank voor het geschenk van de kinderen en voor het vertrouwen van zoveel mensen.
Dank U gemotiveerd schoolteam
Dank U Julian!
Leve Edegem!
Jan Coninx
Ereburger van Edegem
Jan Coninx
26 april 2021
Jan Coninx, oud-directeur van gemeenteschool Andreas Vesalius, valt binnenkort een bijzondere eer te beurt.
In de gemeenteraadszitting van 26 april 2021 zal hij worden uitgeroepen tot ereburger van Edegem. Hij treedt daarmee in de voetsporen van wijlen Lutgart Simoens die in 2018 als allereerste de titel kreeg.
Ereburger van Edegem word je volgens het reglement op basis van een grondig gemotiveerd voorstel van de burgemeester en schepenen, de gemeenteraad, een vereniging of individueel persoon.
In dit geval kwam de nominatie van Julian De Backer, ex-leerling en auteur uit Edegem.
Hijzelf, zijn vader en duizenden andere leerlingen hebben mooie herinneringen aan de legendarische directeur van de Edegemse gemeenteschool.
”Als een warme godfather had hij de touwtjes in handen en wist hij het beste uit elke leerling te halen. Ik ken werkelijk niemand die ook maar iets negatiefs over hem kan vertellen”, vertelt Julian.
“Ik heb gewoon gedaan wat ik kon of wat ik als juist ervoer.”
Jan Coninx
“Altijd bescheiden, bijna bedeesd, nooit zocht hij de aandacht op. Je zag hem steevast met zijn onafscheidelijke pijp, strak in het pak en met iets te grote overjas over de speelplaats of in de gemeente wandelen of fietsen.”
“De gemeenteraad zal het voorstel in de zitting van 26 april voltallig en overtuigd volgen”, vertelt de burgemeester.
“Er zijn immers talloze fantastische anekdotes over de grenzeloze inzet en nooit aflatende passie van onze bekende directeur’’, gaat de burgemeester verder.
‘‘Hij gidste duizenden kinderen met zachte, correcte, begripvolle hand richting volwassenheid en droeg op die manier bij aan het welzijn van talloze Edegemnaars.
“Een ereburger in de perfecte betekenis van ons reglement dus.’’
“Jan Coninx of beter ‘meester Coninx’ zoals alle ex-leerlingen de man kennen, was schooldirecteur van gemeenteschool Andreas Vesalius van 1 september 1974 tot 30 juni1998”, vertelt schepen voor onderwijs Koen Michiels.
Nadat hij in de jaren vijftig en zestig leerkracht was op de school, promoveerde hij tot directeur.
Jan leefde voor zijn school. Hij was een luisterend oor voor kinderen, collega’s en ouders, maar je kon met hem ook boeiende discussies voeren over pedagogie en didactiek.
Hij inspireerde het schoolteam en maakte jaarlijks toetsen voor alle klassen, nog voor er gestandaardiseerde toetsen bestonden. Verder introduceerde hij ook veel pedagogische vernieuwingen.
Hij werkte mee voor OVSG aan het opmaken van de eerste Vlaamse ‘eindtermen’ én de leerplannen van de koepel van het steden en gemeenten en faciliteerde collega’s om mee te werken aan een nieuwe rekenmethode ‘Talrijk’ waar hij zelf aan mee schreef.
‘‘Meester Coninx had ook een enorme taalgevoeligheid en een vlotte pen. Hij schreef mee teksten voor het jaarlijks optreden Creata, maakte vele gelegenheidsverzen, schreef jaarlijks een afscheidsgedicht met daarin alle namen van de zesdejaars en regisseerde toneelstukken met ouders en collega’s“, gaat de burgemeester verder.
In de vakantie maakte hij fietstochten met (oud-)leerlingen, voor de ouderraad stippelde hij minutieus voorbereide fietstochten uit en zette badminton- en basketmomenten op voor leerlingen of ouders.
Alle dagen vond je hem op school van 7 tot 21 uur, ook in het weekend. Sinds zijn pensioen begin jaren 2000 zette hij zich nog 20 jaar belangeloos in voor het kerkwezen van de gemeente en hielp hij bij begrafenissen en eucharistievieringen als manusje-van-alles.
Want ook dat is een feit, Jan was werkelijk van alle markten thuis.
Julian De Backer kent nog enkele anekdotes van zijn vader over meester Coninx die vast herkenbaar zijn voor vele leerlingen:
‘‘Toen mijn vader als tienjarige snaak in 1960 op bosklassen ging, met toen nog ‘meester’ Coninx als één van de begeleiders, waren de kinderen teleurgesteld dat ze enkel water te drinken kregen. In 1960 was dure frisdrank geen evidentie, maar meester Coninx voelde mee met de kinderen en kocht met zijn eigen loon enkele grote flessen grenadine om het water van de kinderen lekkerder te maken.’’
‘‘Toen hij al directeur was, bleef meester Coninx Franse les geven aan de leerlingen van het zesde leerjaar, vermoedelijk gewoon omdat hij dat leuk vond. Frans was toen al niet het meest geliefde vak bij sommige studenten, maar om iedereen toch voldoende te motiveren, beloofde meester Coninx gadgets zoals plastic vliegtuigjes, armbandjes, horloges, als iedereen slaagde. Reken maar dat iedereen extra hard zijn best deed.’’
‘‘Nog straffer was zijn nazorg. Oud- leerlingen mochten na het afzwaaien nostalgisch een vrijdagavond doorbrengen op Andreas Vesalius. Meester Coninx zette de school open voor deze reünies en zorgde (opnieuw) op eigen kosten voor chips en frisdrank (in de jaren negentig geen grenadine meer). Hoeveel directeurs zijn zo gul en vrijgevig?’’
Zelf blijft Jan Coninx – zoals Edegem dat van hem gewend is – bijzonder bescheiden onder de eer die hem te beurt valt.
Hij ‘aanvaardt een blijvende verbondenheid met de gemeente Edegem’, relativeert graag zijn eigen verdiensten en stelt ‘dat hij gewoon heeft gedaan wat hij als juist ervoer.’
Brief aan meester Coninx
Guy De Weerdt
Dag meester Coninx,
In 1965, jij was toen net afgestudeerd , heb ik je leren kennen in het 6de leerjaar van Andreas Vesalius.
Je was een geweldige leraar, een mentor met een missie, een ongedwongen stuwende kracht voor iedere leerling, voor zowel de slimme leerling als voor de leerling die wat meer tijd nodig had.
Je kon ons motiveren met goede punten, die je kon opsparen en waarvoor Jij steeds een winkel aan schoolmateriaal , zoals perforators, nietjesmachientjes, stiften, leesboekjes e.d. klaar had staan.
De perforator die ik daar ooit mee verdiende, gebruik ik, na 55j nog steeds.
Legendarisch en tevens uniek waren de lessen Nederlands waarin Je ons je zelfgemaakte, gestencilde kruiswoordraadsels voorschotelde. Dat heeft van mij een verwoed kruiswoord puzzelaar gemaakt. Je was er niet alleen op school voor ons. Je huis was ook een ontmoetingsplaats van jeugd.
Ik herinner mij nog de vele vrije uren die ik daar samen met o.a. Germain Panhuysen (+), Christiaan Baetens, Emanuel Witters en vele anderen, heb doorgebracht in het appartementje op de bovenverdieping in de Lentelei, alwaar jij regelmatig, op een bijna identieke wijze, liederen zong van jou grote idool, Jacques Brel.
Ook tijdens de schoolvakantie was jij er voor ons. Zo herinner ik mij nog levendig onze klasfietstocht naar L’Hirondelle in Oteppe. Ik mocht eerst niet mee, maar jij bent toen mijn ouders komen overtuigen om mij toch mee te laten gaan. Een geweldige trip, eerste keer met de fiets op de trein en daarna verder de Ardense heuvels over. Onvergetelijk!
En dan nog de vakanties die we met een groep schoolkameraden mochten beleven in Bomal sur Ourthe, vakantie en leren samen want jij organiseerde die in samenwerking met NILOS, het huidige BLOSO.
Zo heb ik daar met vele anderen leiderschapstraining gekregen en heb daar mijn brevetten van o.a. groepsleider en kampleider gehaald, zaken waarvan ik in mijn latere loopbaan de vruchten heb geplukt.
Fantastische ervaringen en herinneringen die jij aan velen van ons hebt gegeven, zonder daar iets voor terug te vragen.
Bedankt meester!
PS: Wat velen ook niet weten is dat jij aan de wieg hebt gestaan van de eerste jeugdclub in Edegem, de voorloper van het latere “Kruispunt”.
In de houten barakken die ooit op de parking, achteraan de “Belvu” site stonden had jij, belangenloos, met eigen middelen, een oord gecreëerd waar de oudere jeugd kon samenkomen en kon genieten van muziek en dans.
Spijtig genoeg hebben toen enkele vandalen de boel op een nacht kort en klein geslagen.
Als er ooit een stemming komt over de meest verdienstelijke inwoner van Edegem, dan heb jij al zeker mijn stem!
Met dankbare groeten
Guy De Weerdt
Prijs van verdienste
25 augustus 2010
Jan Coninx was een talentrijk en geïnspireerd onderwijzer en bracht het tot directeur van de gemeentelijke basisschool Andreas Vesalius.
“Voor zijn school was niets te veel”, staat te lezen in de voordracht van Coninx.
“Hij deed voor kinderen veel meer dan wat louter professioneel van hem verwacht werd.”
Als vrijwilliger wordt hij ook gewaardeerd voor zijn bescheiden en onbaatzuchtige inzet voor de Edegemse grot en in het parochieleven in de plaatselijke Sint Antoniuskerk en de Antwerpse Sint-Andriesparochie.
Juryvoorzitter Xavier De Keyser maakte de naam van de laureaat bekend. Burgemeester Koen Snyders overhandigde Jan Coninx een prestigieus bronzen beeldje.
