De Verenigde Staten worden een ander land nu de kiezers zich hebben overgeleverd aan de perverse machtsgreep van Donald Trump en ze de rest van de wereld de rug toekeren.
Karel Verhoeven – De Standaard
Hoe Donald Trump met verrassende scores de Democraten de weg naar de overwinning afsneed, gaf de nacht van 6 november 2024 enkele uren lang het aanschijn van 8 november 2016.
Maar het vale ochtendlicht toonde een onheilspellendere wereld.
In 2016 was Trump een bizar accident. Vier jaar lang bleef hij de president-outsider, de normdoorbreker, het ongeleide projectiel.
Maar de tijd dat Trump als een griep van de democratie kon worden uitgezweet, is voorbij.
De Trump van 2024 is het systeem zelf geworden.
Op het podium van zijn overwinningsspeech stonden de nieuwe machthebbers, de onwaarschijnlijke cast van de Trumpdynastie en hun acolieten, met vanzelfsprekende almacht.
Trump is nu een beweging, zijn huiveringwekkende beloftes zijn geen metaforen meer, maar een feitelijk programma.
De nuchtere vaststelling is dat Trump de Amerikaanse kiezer veel directer geraakt heeft dan Kamala Harris.
Zijn focus op de inflatie en migratie bleken urgenter dan abortus en democratie.
In een rooskleurige lezing hielp Trumps aura van masculiene daadkracht de kiezers voorbij alles wat een beschaafde democratie tegen de borst stuit:
- Voorbij de vulgariteiten en verwijten
- Voorbij de niet meer bij te houden leugens
- Voorbij de vernederingen en dreigementen aan tegenstanders
- Voorbij de vrouwenhaat
- Voorbij de ontmenselijking van illegale migranten
Waarschijnlijker is dat die zo openlijk perverse campagne essentieel was voor zijn overwinning.
Ze heeft de gretigheid aangewakkerd naar tabula rasa en revanchisme:
- Om duizenden disloyale ambtenaren te ontslaan
- Politieke tegenstanders te vervolgen
- Miljoenen migranten te deporteren en op te sluiten
- De onafhankelijkheid van justitie aan banden te leggen
Zo aanstekelijk blijken die autoritaire verlangens dat een overweldigende meerderheid van 5 miljoen kiezers Trump een onbeperkte vrijgeleide heeft gegeven.
In het Witte Huis zit daardoor een almachtige president, ook baas in de Senaat en wellicht in het Huis van Afgevaardigden, met een gedienstig hooggerechtshof aan zijn zijde.
Van een tegenwicht van andere machten is geen sprake meer, de autocratie wenkt.
Een gedeelte van de klassieke media is hem al trouw, andere nieuwsmedia wachten vervolging en financiële intimidatie.
Elon Musk zet Twitter ten dienste van Trump.
Andere techmiljardairs beloven loyauteit, precies nu ze de AI-revolutie ontketenen, in ruil voor een libertaire machtsgreep die de overheid ontmantelt en regelgeving schrapt.
Vier jaar Trump beloven een volslagen nieuw economisch en politiek regime te installeren in de VS, een onuitgegeven combinatie van libertaire autocratie in handen van multimiljardairs.
Ook Europa kan dus niet meer hopen om deze Trump gewoon uit te zitten.
Het trans-Atlantische bondgenootschap scheurt. Dat steunde op een diepe verbondenheid over vrijheid en democratie, en de verwachting dat de Amerikanen, als puntje bij paaltje komt, het goed met ons voor hebben.
Dat is niet meer zo, militair noch economisch.
Op die schok is Europa niet voorbereid.
Tot overmaat van drama rukt het politieke klimaat dat Trump aan de macht brengt, ook in Europa op.
Donderdag verzamelen de Europese leiders in Boedapest, te midden van gejuich voor Trump, terwijl regeringen in Duitsland en Frankrijk verlamd zijn door het succes van uiterst rechts en terwijl Russische troepen enkele honderden kilometers verderop oprukken.
Sinds WO II was de orde in Europa niet meer zo fragiel.
De verwachting was dat een paar duizend kiezers in een van de Amerikaanse strijdstaten zouden beslissen over stabiliteit in Europa. Het werden er een paar miljoen.
Meer dan de eigen verkiezingen hier in België deden, hebben ze woensdag ook onze wereld op losse schroeven gezet.
Maar dat is geen reden om politiek op te geven. Integendeel.
De eigen democratie potig maken en ze dus niet relativeren, minimaliseren of ondermijnen, is de eerste en meest essentiële daad van weerbaarheid in deze opmarcherende duisternis.
Lees ook
Bron: De Standaard