Op inhoudelijk vlak zijn Vooruit en de PVDA in Antwerpen het grotendeels met elkaar eens. Maar samen een blok vormen tegen burgemeester Bart De Wever (N-VA)?
Tex Van berlaer – Peter Casteels
‘Jij bent ook een fantastische vrouw hoor, Kathleen’, zegt Jos D’Haese wanneer Kathleen Van Brempt het over de fantastische vrouwen op haar Vooruit-lijst heeft.
Het hele gesprek lang doet D’Haese zulke pogingen om zijn collega-lijsttrekker van Vooruit te charmeren. Vrij opzichtig, dat wel, maar het lijkt oprecht.
We zullen niet beweren dat D’Haese geen kwaad woord gezegd wil hebben over Vooruit, maar hij en zijn partij richten hun scherpste pijlen op Bart De Wever en de N-VA.
Van Brempt reageert maar lauwtjes op zijn charmeoffensief. Nochtans is ook Vooruit hard voor coalitiepartner N-VA sinds de campagne is begonnen. Vooral nieuwkomer-oudgediende Patrick Janssens vloog er stevig in.
Mevrouw Van Brempt, oud-burgemeester Janssens heeft het over een ‘autoritaire’ bestuursstijl van het college waar uw partij zes jaar lang in zat. Waarom zou de Antwerpenaar geloven dat het straks echt anders wordt?
Kathleen Van Brempt: Ik verdedig het beleid van onze Vooruit-schepenen met plezier, maar heel wat zaken die wij in het bestuursakkoord schreven zijn niet uitgevoerd omdat die bevoegdheden niet bij ons lagen. Onze schepenen hebben zich daarop kapotgewerkt, en ik geef eerlijk toe dat het onvoldoende was.
Maar de N-VA-cultuur is: iedereen op zijn eigen erf en zwijgen. Dat is geen goed bestuur, we moeten dat omgooien. Ik geef dat trouwens mee aan onze onderhandelaars die een Vlaamse regering vormen met de N-VA: wees op jullie hoede.
Jos D’Haese: Ik denk dat er grote overeenkomsten zijn tussen de programma’s van de PVDA en Vooruit. Het is duidelijk dat die voorstellen onmogelijk zijn in een heruitgave van het huidige stadsbestuur.
De voorbije twaalf jaar was de visie: de stad is een supermarkt waar projectontwikkelaars en andere investeerders met veel geld kunnen komen shoppen. Met alle respect, maar Vooruit heeft de afgelopen zes jaar weinig aan die visie kunnen veranderen.
‘Ik geef het mee aan onze onderhandelaars die een Vlaamse regering vormen met de N-VA: wees op jullie hoede.’
Kathleen Van Brempt
(Vooruit)
In uw visie, meneer D’Haese, wordt het openbaar vervoer helemaal gratis. Tegelijk laakt u het tekort aan trams en bussen. Zal de Antwerpenaar wachten op een gratis tram die niet komt?
D’Haese: U moet onze folder beter lezen: gratis én beter openbaar vervoer. Op Vlaams niveau heeft de N-VA De Lijn de nek omgewrongen.
De voorbeelden van Duinkerke en Luxemburg zijn inspirerend. Daar is men vertrokken vanuit de visie: hoe willen wij onze mobiliteit organiseren? Dat begint met massale investeringen en eindigt met de afschaffing van de ticketprijs.
Van Brempt: (uitdagend) Hoeveel kost gratis openbaar vervoer in Antwerpen?
D’Haese: Tussen de 30 en 50 miljoen euro per jaar.
Van Brempt: Kunnen we dat geld missen? Eerst moet hoe dan ook de kwaliteit verbeteren, maar er zijn nog andere prangende zaken. Zo heeft het Zorgbedrijf een extra dotatie nodig om te garanderen dat alle mensen in deze stad zorg krijgen.
Is voor Vooruit gratis openbaar vervoer niet aan de orde?
Van Brempt: Op korte termijn willen wij jongeren een gratis abonnement voor de Velo-deelfietsen geven, kwestie van prioriteiten te kiezen.
Persoonlijk ben ik voorstander van gratis openbaar vervoer. Ik hoop vurig op een Antwerpse minister van Mobiliteit in de Vlaamse regering.
D’Haese: Ho, ho. Annick De Ridder (N-VA) zou een ramp zijn. (lacht)
Van Brempt: Oké, het liefst iemand van de juiste partij, maar daar ga ik niet over. Antwerpen is een tramstad. Van vrouwen met hoge hakken tot mannen in pak: iedereen heeft recht op kwalitatief openbaar vervoer.
Ik neem elke dag de tram. Ik word bijna emotioneel als ik de kapotte roltrappen zie in de premetro. Het zijn symbolen van verloedering. Ons openbaar vervoer wordt beheerd door politici die nooit een tram of bus nemen.
D’Haese: Het grootste probleem in Antwerpen is het tekort aan bussen, niet het tekort aan personeel. Chauffeurs zitten dagelijks op de stelplaats met de vingers te draaien.
Daarnaast is er een tekort aan visie. Waar is schepen van Mobiliteit Koen Kennis (N-VA) mee bezig? Hij heeft een heel boek geschreven, maar daar valt geen visie in terug te vinden.
‘Oosterweel is nog altijd niet verworven’, zei Bart De Wever onlangs. Hoezo?
D’Haese: Hij doet iedereen graag geloven dat hij in Brussel nodig is om dat dossier definitief geregeld te krijgen, maar het klopt natuurlijk dat de overkapping van de Ring niet verworven is.
Van Brempt: Met het Toekomstverbond heeft De Wever goed werk geleverd, dat mag ook eens worden gezegd. Ik begrijp goed genoeg waarom de budgetten er nog niet zijn.
Met PFAS is er een enorm afvalprobleem bijgekomen dat veel geld zal kosten. In de haven loopt de factuur in de honderden miljoenen om dat op te ruimen.
Gaat dat zoveel kosten dat we ons de overkapping niet meer kunnen permitteren?
Van Brempt: Dat zullen we moeten zien. Alleen ben ik ervan overtuigd dat de politieke wil er bij alle partijen is om werk te maken van die overkapping. Het is ook daarom goed dat Vooruit straks mee in de Vlaamse regering zit.
D’Haese: We zullen eerst eens wachten om te kijken wat er precies in het regeerakkoord staat.
Van Brempt: Ik zal het al maar meteen zeggen: dat zal een compromis zijn, Jos. Een compromis betekent dat iedereen water bij de wijn doet, het zal dus niet het Vooruit-programma zijn.
D’Haese: Werkt dat echt zo? Zeg mij dan eens waar in Antwerpen de N-VA water bij de wijn heeft moeten doen.
Van Brempt: Wij hebben veel kunnen investeren in sociale zaken. Dat budget is met 25 procent gestegen. Het OCMW werkt beter en er is meer personeel.
Onze schepen Tom Meeuws heeft een klimaatplan opgesteld dat de stad tegen 2050 klimaatneutraal maakt. Dankzij ons komen er warmtenetten, en er is ontzettend veel geïnvesteerd in wind- en zonne-energie. Vriend en vijand erkennen dat dit een topplan is.
Nog een heet hangijzer: de komst van Project One, de ethaankraker van INEOS. Is die welkom?
Van Brempt: Die investering is superbelangrijk voor de Vlaamse industrie. Het plastic dat in die fabriek gemaakt zal worden, zal ecologischer zijn dan die elders wordt geproduceerd. Zo’n investering zorgt voor goedbetaalde, kwaliteitsvolle jobs.
Het gaat bij INEOS niet over zo heel veel jobs.
Van Brempt: Het gaat er vooral om dat we de industrie een toekomst geven. Ik maak mij daar grote zorgen over, ook met wat zich allemaal in Duitsland afspeelt. INEOS werkt met de beste technologieën, het zou al te gek zijn om te proberen dat bedrijf hier buiten te houden.
D’Haese: We hebben inderdaad dringend behoefte aan een industriële politiek. Maar ik ben het er niet mee eens dat we INEOS daarvoor nodig hebben.
Het gebruikt een technologie van het verleden: het kraken van fossiele brandstoffen, in dit geval ook nog eens de vuilste, die uit schaliegas uit de VS komen.
Politici moeten niet zeggen welk bedrijf welkom is en welk plastic het mag maken. We moeten wel kiezen welke richting onze economie uitgaat. En dit is de verkeerde richting.
Van Brempt: In jullie programma staat dat jullie de chemische industrie in Antwerpen willen ondersteunen. Dat stelt in de praktijk dan niet veel voor.
D’Haese: Er zijn veel meer manieren om industrieën te ondersteunen dan op alles braafjes ‘ja’ te zeggen.
Jullie willen alle grote bedrijven in Antwerpen een extra Huts-taks opleggen, genoemd naar Fernand Huts, de baas van Katoen Natie. Dat zal ook niet helpen.
D’Haese: We hebben die taks samen met Vooruit in Zelzate ingevoerd. Ze dient om een onrechtvaardigheid uit de grondbelasting weg te werken: nu betalen kleine zelfstandige verhoudingsgewijs tot zestig keer meer dan grote bedrijven.
We vragen iets meer van iemand als Fernand Huts om de tarieven voor de kleine zelfstandigen te laten dalen. Dat lijkt me niet onredelijk.
U fronst de wenkbrauwen, mevrouw Van Brempt.
Van Brempt: Inderdaad. Ik wil de middenstand best wel ondersteunen, maar de grootindustrie is ontzettend belangrijk. Die staat vandaag zwaar onder druk, en onze welvaart en sociale zekerheid hangen ervan af.
Ik denk dat ik op dit punt dichter bij Bart De Wever sta dan bij Jos D’Haese. We moeten onze havenbedrijven beschermen en ze geen pestbelastingen opleggen.
D’Haese: In Zelzate zit ook grote industrie, zoals ArcelorMittal. Die havenbedrijven zullen daarmee echt niet in de problemen komen, hoor.
Gazet van Antwerpen publiceerde onlangs een reeksje ‘Havana aan de Schelde’, waarin ze op zoek ging naar de radicaalste voorstellen in het PVDA-programma. Welke voorstellen vindt u totaal onaanvaardbaar, mevrouw Van Brempt?
Van Brempt: Als Jos burgemeester wordt, vrees ik voor onze welvaart en de economie.
Ik ben bang voor het imago van de stad en geloof dat bedrijven die hier willen investeren afgeschrikt zullen worden.
Hetzelfde heb ik met projectontwikkelaars: je moet ze strak in de hand houden, maar we hebben ze wel nodig. We moeten ze niet allemaal de stad uit jagen.
D’Haese: Dat zijn gewoon de debatfiches van de N-VA. Het wordt hoog tijd dat we ons een stad durven voor te stellen zonder De Wever als burgemeester.
Uw vrees lijkt eerder ingegeven door de stijl van de PVDA dan door haar inhoudelijke voorstellen.
Van Brempt: Het gaat ook om inhoud. Door mijn ervaringen in Europa heb ik nul begrip voor het PVDA-standpunt over Oekraïne.
Hoe kun je jezelf een progressieve partij noemen en zo dicht bij Rusland en China staan?
D’Haese: Allee Kathleen, dat soort praat verwacht ik van Els van Doesburg (N-VA), maar niet van jou.
‘We vragen iets meer van iemand als Fernand Huts om de tarieven voor de kleine zelfstandigen te laten dalen. Dat lijkt me niet onredelijk.’
Jos D’Haese
Is het thema Oekraïne überhaupt interessant voor een Antwerpse campagne? Of, nu we toch bezig zijn: Gaza?
Van Brempt: Ik vind Gaza niet relevant in de Antwerpse campagne, maar de bevolking is wel enorm bezorgd. Nochtans is er geen énkele Antwerpse politicus die iets aan Gaza kan doen. Ook voor een nationaal politicus is dat moeilijk.
Zelfs met minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit), die pleit voor sancties tegen Israël, krijgen we van de PVDA het verwijt dat we aan de foute kant staan.
Volgens de peilingen ligt een linkse coalitie met PVDA en Groen mathematisch binnen handbereik.
Van Brempt: Nee, dat is nu net het punt. In de afgelopen decennia is er nog nooit een linkse meerderheid geweest.
Kijk naar de verkiezingsresultaten van de voorbije tientallen jaren. Je kunt dat betreuren, maar in het beste geval gaat het om 38 procent van de Antwerpenaren. Nu, de PVDA heeft het heel goed gedaan op 9 juni. De meest evidente meerderheid is N-VA-PVDA.
Zou u meneer D’Haese eens willen vragen of hij bereid is om met N-VA aan tafel te gaan?
D’Haese: (snel) Absoluut niet.
Van Brempt: Voilà. Dus elke stem voor de PVDA is compleet nutteloos. Mijn grote probleem met die partij is dat ze aan de kant zal blijven staan, net als in het verleden.
Wij zijn bereid om met alle democratische partijen te praten, Jos zegt alleen hoe schandalig hij dat vindt.
D’Haese: In de peilingen behalen de drie linkse partijen 46 procent, we zijn amper twee zetels verwijderd van een meerderheid.
We weten dat 15 procent van de kiezers nog onbeslist is.
We weten dat veel N-VA-kiezers teleurgesteld zijn in de zogenaamde kracht van verandering waarmee De Wever zijn mars op het stadhuis heeft ingezet in 2012.
Mijn ambitie is om de komende weken de laatste 10.000 stemmen binnen te halen die een progressieve coalitie mogelijk maken.
Van Brempt: De PVDA-achterban verwijt me al jaren dat ik met rechtse partijen praat, van de Open VLD tot de N-VA. Ze leggen elke ochtend een socialist tussen hun boterham. En nu reiken ze ons poeslief de hand? Er zal eerst toch iets moeten veranderen.
Ik steek niet onder stoelen of banken dat wij voor een partner ter linkerzijde in de eerste plaats naar de groenen kijken. Zij knijpen hun neus niet gedegouteerd dicht als ze een rechtse politicus de hand moeten schudden.
Klikt u zich vast aan Groen?
Van Brempt: Dat is nu niet aan de orde. Wij gaan met ons eigen programma naar de kiezer, en we zullen achteraf wel zien met wie we dat het beste kunnen uitvoeren. Maar we hebben in het verleden al bewezen dat we met Groen goed kunnen samenwerken.
D’Haese: Zelfs met Groen erbij zullen jullie geen groot verschil kunnen maken tegen de N-VA.
Nog los van uw eigen voorkeur: van uw voorzitter Conner Rousseau mag u gewoon niet met de PVDA samenwerken.
Van Brempt: Dat klopt echt niet. Ik heb het daar met Conner nog niet over gehad.
D’Haese: Goed om te weten. (grijnst)
Antwerpen, en eigenlijk heel Vlaanderen, was onlangs geschandaliseerd door drie jongeren die met een ambulance gingen joyriden. Bart De Wever had het in een reactie meteen over allochtonen van niet-Europese origine.
D’Haese: Hij is ondertussen twaalf jaar bevoegd voor de veiligheid in onze stad. De Wever beweerde te weten over wie het gaat. Waarom doet hij er dan niks aan?
Ik hoop in ieder geval dat ze een gepaste straf krijgen. Een ambulance pikken en het leven in wijken verpesten: no mercy, echt waar. Maar waarom moet er weer een hele generatie jongeren in de hoek worden geduwd?
Daar zitten gasten tussen die zelf ambulancier, brandweerman of jeugdwerker zijn.
Van Brempt: Ik hoop dat de campagne van onze burgemeester verder op een iets hoger niveau zal verlopen.
De voorbije jaren nam het drugsgeweld toe. Krantensites hebben interactieve kaartjes waarop te zien is in welke straten er al bommen zijn ontploft.
Van Brempt: Het aanpakken van zo’n criminele bendes is een Europese, internationale uitdaging.
Federaal moet de politie voldoende middelen krijgen, maar voor de stad is de leefbaarheid van de wijken de belangrijkste prioriteit.
Ik denk dat je daarvoor soms hard moet optreden, maar je moet die problematiek ook breder bekijken.
Daarom pleiten wij met Vooruit voor gebruikersruimtes. Dat is een controversieel idee in Vlaanderen, maar we mogen onze kop niet in het zand steken.
Patrick Janssens zei in interviews dat hij het alleen al de moeite vindt om terug te keren in de Antwerpse politiek om de ondertunneling aan de Scheldekaaien tegen te houden. Hebt u ook zo’n project dat u wilt blokkeren of juist uitgevoerd wilt krijgen?
Van Brempt: Ik denk dat Bart ondertussen zelf ook beseft dat die ondertunneling er niet meer komt.
Ik redeneer eigenlijk liever in bevoegdheden. Naast sociale zaken moeten wij zeker een bevoegdheid als stadsontwikkeling of mobiliteit kunnen claimen.
D’Haese: Ik kan niks kiezen. Onze visie verschilt op zo veel manieren van die van Bart De Wever dat het ons doel is om een nieuw startpunt voor deze stad mogelijk te maken.
Van Brempt: Je bent wel heel erg gefixeerd op De Wever, hè.
D’Haese: Twaalf jaar is hij burgemeester: de woningen zijn de helft duurder geworden, de bussen en trams staan stil, de stad heeft geen armoedebeleid en hij pookt de tegenstellingen tussen de gemeenschappen op.
Ik ben redelijk gefixeerd om daar een einde aan te maken, ja.
Van Brempt: Maar met hem gaan praten om deze stad samen beter te maken? Dan geven jullie niet thuis.
Ik werk in Europa elke dag over de partijgrenzen heen. Met uitsluitend links realiseer je niks, nada, nul.
Ik ben zelfs apetrots op die samenwerkingen, dus heb ik er geen enkel probleem mee om dat straks ook in Antwerpen te doen.
KATHLEEN VAN BREMPT
- 1969: Geboren in Wilrijk.
- Studie: Licentiaat sociologie.
- 2000-2003 en 2009-nu: Europees Parlementslid.
- 2001-2018 en 2024-nu: Gemeenteraadslid Antwerpen.
- 2004-2009: Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke kansen.
- 2024: Lijsttrekker Vooruit in Antwerpen.
JOS D’HAESE
- 1992: Geboren in Sint-Niklaas.
- Studie: Master biologie (UAntwerpen).
- Sinds 2019 : Districtsraadslid (Borgerhout).
- Sinds 2019 : Voorzitter van de PVDA-fractie in het Vlaams Parlement.
- 2024: Lijsttrekker PVDA in Antwerpen.
Lees ook
Bron: Knack