In Steve Stevaert, de schaduw van de macht duikt Luc Haekens vier afleveringen lang in leven en werk van de Limburgse toppoliticus. ‘Stevaert sprak de taal van het volk en kon perfect inschatten wat de mensen wilden. Dat is puur goud voor een politicus.’
Pieter Dumon – De Morgen
8 maart 2025
Leestijd: 12 min
‘Al onze gesprekspartners wisten dat het geen zin had om hem nu plots heilig te gaan verklaren’
Luc Haekens weet nog exact waar hij was toen het nieuws over de dood van Stevaert binnensijpelde.
“We waren een reportage aan het draaien in een café in Hasselt”, vertelt hij.
“Over wat of wie weet ik niet meer. Wat ik me wel nog herinner is de totale verbijstering in dat café toen het televisietoestel dat er aan de muur hing werd opgezet en daar beelden te zien waren van de zoektocht naar het lichaam van Stevaert langs het Albertkanaal. Dat is een moment dat ik me ook tien jaar later nog steeds scherp voor de geest kan halen.”
Wat meteen verklaart waarom Haekens nu nog eens de schijnwerper op Stevaert wil richten, precies tien jaar nadat hij – achtervolgd door verhalen over grensoverschrijdend gedrag – uit het leven stapte.
“Tien jaar is lang genoeg om het stof te laten neerdalen en tegelijk kort genoeg om de reactie ‘waar komt die nu nog mee af?’ te vermijden.”
Al is die perfecte timing niet de enige reden om met het verhaal van Stevaert aan de slag te gaan.
“Ik ben altijd al geboeid geweest door rise and fall-verhalen. Zo heb ik ooit Jo Lernout gevolgd voor een documentaire over de steile opgang van Lernout & Hauspie en de zo mogelijk nog snellere teloorgang van dat spraaktechnologie bedrijf.
“Ook het verhaal van Stevaert fascineerde me. Hoe iemand van cafébaas op kon klimmen tot de absolute top van de politieke wereld om nadien die ladder toch weer naar beneden te donderen. Ik wou weten wat dat met een mens doet.”
Hoe begin je aan zo’n documentaire?
“Door in de eerste plaats je bedoeling scherp te stellen. Ik ben geen onderzoeksjournalist. Het was dus niet de bedoeling om te gaan uitpluizen hoe de vork nu precies in de steel zat.
“Ik zie mezelf wel als verhalenverteller. En dat is dus wat ik geprobeerd heb: het verhaal van Steve vertellen aan de hand van getuigenissen van de mensen die alles van dichtbij hebben meegemaakt.
“Daar ben ik dus ook mee begonnen. Met het zoeken van mensen die me hun verhaal wilden doen. Vrienden, intimi, mensen uit de politieke wereld ook.”
U mag dan al geen onderzoeksjournalist zijn, in een documentaire over Steve Stevaert moet je toch een antwoord proberen te formuleren op de vraag wat hem er nu precies toe aanzette uit het leven te stappen?
“In de vierde aflevering proberen we daar een antwoord op te geven. Daarin zoomen we in op de verhalen over zijn ongepaste omgang met vrouwen, de afpersingszaak die daarvan het gevolg was en de klacht wegens verkrachting die hem boven het hoofd hing.
“Stevaert was daar heel erg beschaamd over. Zijn imago was heilig en hij wist dat net dat imago een forse deuk zou krijgen. Hij had het daar erg lastig mee.
“Ook zijn familie was erg belangrijk voor hem. Hij wou het hen niet aandoen meegesleurd te worden in dat hele verhaal.”
Was het makkelijk om mensen te vinden die in de documentaire hun verhaal wilden doen?
“Eigenlijk wel. Natuurlijk waren er mensen die absoluut niet wilden dat ik langskwam. Maar gelukkig waren de getuigen die ik echt in mijn verhaal wou wel bereid met me te spreken.
“Je hebt bij aanvang van zo’n project altijd een A-lijst en ook een aantal B-namen. Die laatste heb ik gelukkig niet nodig gehad.”
Wie wou u er absoluut bij?
“De teletubbies. De vier mannen die het op een gegeven moment, samen met Stevaert, voor het zeggen hadden bij de toenmalige sp.a. Patrick Janssens dus, Johan Vande Lanotte en Frank Vandenbroucke.
“Mocht geen van hen voor de camera willen komen, dan was de docu er niet gekomen.
“Na mijn eerste telefoontje met Patrick Janssens vreesde ik even het ergste. Hij liet me weten dat ze onder elkaar hadden afgesproken om niet meer op die hele zaak terug te komen. Maar na een smeekbede van mijn kant zijn we dan toch eens samen gaan eten.
“Ook Johan Vande Lanotte heb ik tijdens dat etentje kunnen overtuigen.
“Frank Vandenbroucke schoof niet mee aan tafel. De andere twee hadden me aan de telefoon al duidelijk gemaakt dat aandringen bij hem vergeefse moeite was.”
“Naast de teletubbies was het ook essentieel dat er een aantal mensen aan het woord kwamen uit de intieme vriendenkring van Stevaert.
“Mensen die hem van kleins af hadden gekend en me ook dingen konden vertellen uit de periode toen hij nog niet in de schijnwerpers liep.”
Over de rol van Marleen Beys, de weduwe van Stevaert, was er wat onduidelijkheid. Op een persconferentie liet u weten dat zij haar zegen had gegeven, maar dat bleek achteraf niet te kloppen.
“Ik ben daar in de fout gegaan.
“Toen ik de jeugdvrienden van Stevaert voor het eerst contacteerde, drukten die me allemaal op het hart zijn weduwe vooral niet te contacteren. Ze zou toch niet willen meewerken en bovendien lag het hele verhaal bij haar nog te gevoelig. Maar die vrienden zouden wel bij haar aftoetsen of ze een probleem had met hun medewerking.
“Toen ze daarna lieten weten dat ze met me in gesprek wilden gaan, ging ik ervan uit dat Marleen het licht op groen had gezet. Maar dat is uiteraard nog niet hetzelfde als je zegen geven.
“Toen het verhaal van die zegen in de kranten verscheen heeft Marleen me gebeld. Dat was een heel emotioneel maar ook heel goed gesprek.
“Ik heb hen al het materiaal doorgestuurd dat we al hadden, ze hebben dat bekeken en uiteindelijk heeft Piet Carlier, de nieuwe partner van Marleen, beslist om toch voor de camera te verschijnen, als een soort woordvoerder van de familie.
“Zo is er uit mijn stomme fout toch nog iets goed gekomen.”
Hoe groot is het gevaar dat je door vooral jeugdvrienden, kennissen en ex-collega’s aan het woord te laten uiteindelijk een soort hagiografie krijgt?
“Dat is een evenwicht dat je moet zien te bewaren. We hebben een portret geschilderd aan de hand van de verhalen van mensen die Stevaert goed hebben gekend. Dan kan je niet alleen maar mensen aan het woord laten die zeggen hoe geweldig Stevaert was.
“Maar je zou ook een slechte verhalenverteller zijn als je het omgekeerde doet en alleen maar mensen opzoekt die nog een rekening hebben openstaan.
“We hadden het geluk dat de mensen die aan het woord komen die denkoefening zelf al hadden gemaakt.
“Al onze gesprekspartners kwamen uit zichzelf al met een genuanceerd verhaal. Iedereen wist dat het geen enkele zin had om Stevaert nu plots heilig te gaan verklaren.”
Is de naam Luc Haekens bij het overtuigen van potentiële gesprekspartners een troef of eerder een nadeel?
“Ik vrees het laatste. Mensen kennen me vooral van De ideale wereld en zien in mij die onnozelaar die alles in het belachelijke trekt. Dat is toch een soort hindernis die je over moet.
“Ik moet mensen persoonlijk kunnen ontmoeten. Er een pint of een koffie mee gaan drinken. Dan hebben ze meestal snel door dat ik een man ben met behoorlijk wat kamers in mijn hoofd. En dat mijn werk voor De ideale wereld er daar maar één van is.”
Wat heeft het maken van de documentaire u bijgebracht over de figuur Steve Stevaert? Hebt u het geheim van zijn succes kunnen doorgronden?
“Hij sprak, denk ik, heel goed de taal van het volk. Hij wist ook perfect wat bij de mensen leefde. Dat is goud waard voor een politicus natuurlijk.
“Komt daar nog eens bovenop dat hij ook heel wat ideeën had over hoe het anders en beter moest. Dingen die vaak heel erg out of the box waren, om het met een lelijke uitdrukking te zeggen. Met de combinatie van die kwaliteiten kom je al een heel eind.
“Hij was daarnaast ook heel erg bezig met zijn imago. In die mate zelfs dat ik me afvraag of dat in deze tijden wel vol te houden zou zijn.
“Nu het doen en laten van politici onder een vergrootglas ligt en er op sociale media een constante stroom van commentaar te vinden is.
“Zou dat hem nog sneller opgebrand hebben? Of was hij er nog populairder door geworden? Ik weet het niet.
“Maar de docu gaat over meer dan enkel Steve. Het gaat ook over macht. Hoe die in stand gehouden wordt en wat het doet met iemand wanneer die plots de touwtjes in handen krijgt. Heel fascinerend vind ik dat.
“Daarom is er aan de reeks ook een podcast gekoppeld waarin we met een hele reeks experten en ervaringsdeskundigen over dat onderwerp gaan babbelen.
“Zo hebben we die experts bijvoorbeeld gevraagd of je al van jongs af bij kinderen of jongeren kan zien of er een potentiële machthebber in zit.
“Dat bleek tot onze grote verrassing wel degelijk het geval te zijn.”
Ook bij Stevaert?
“Het is natuurlijk makkelijk om achteraf naar aanwijzingen in die richting op zoek te gaan. Maar uit de verhalen die zijn jeugdvrienden vertellen, merk je wel dat hij er toen al makkelijk in slaagde om mensen voor zijn kar te spannen.
“Toen hij een café wou openen bijvoorbeeld en daar eigenlijk nog te jong voor was, vond hij iemand anders om dat voor hem te doen.
“Hij begon een rijdend hotdogkraam maar had geen rijbewijs. Dus moest een van zijn vrienden hem van de ene markt naar het volgende evenement brengen.
“Maar hij had de gave om dat op een manier te doen dat niemand hem dat kwalijk nam. Die mensen hebben achteraf misschien wel het idee dat ze een beetje gebruikt zijn, maar niemand die daar echt een probleem mee heeft.”
De schaduw van de macht is gemaakt samen met productiehuis Borgerhoff & Lamberigts en ondertussen werkt u ook weer met Woestijnvis samen. Was u toen u daar een paar jaar geleden vertrok niet van plan om als ondernemer op eigen benen te staan?
“Dat was achteraf gezien een naïeve gedachte. Het ondernemerschap is moeilijker dan ik dacht. Zeker voor iemand als ik, die graag heel veel verschillende dingen doet.
“Ik vind het bijvoorbeeld heel leuk om me als ondernemer bezig te houden met bedrijfscommunicatie in alle mogelijke vormen. Maar ik kan dat niet maanden aan een stuk doen.
“Af en toe wil ik ook maker zijn. Zoals bij De schaduw van de macht. Dan is het handig dat je met een productiehuis samenwerkt die alle praktische dingen van je overneemt.
“En zo nu en dan wil ik ook nog wel eens op een redactie werken. Omdat ik dat sfeertje van jongens onder elkaar mis.
“Daarom werk ik nu weer even halftijds voor Man bijt hond, tot dat programma van antenne gaat en ik me weer op het ondernemerschap stort.
“Die afwisseling vind ik heel belangrijk. Ik word ongelukkig als die er niet is. Daarom ook dat ik in het najaar op tournee ga met een zaalshow.”
Een zaalshow? Wat moeten we ons daarbij voorstellen? ‘Laughing, laughing, laughing’ zoals bij Bart De Pauw?
“Ik ben nog volop aan het schrijven. Dat doe ik samen met Wouter Deprez trouwens, die de show ook gaat regisseren.
“Het gaat over verhalen. En hoe je die het best vertelt. Want iedereen vertelt verhalen. Tegen vrienden, familie, je kinderen. Alleen kan het altijd beter.
“Ik zal je vertellen hoe dat moet. Maar om te vermijden dat het een soort breed uitgesponnen workshop wordt, vertel ik ook mijn eigen verhaal als televisiemaker.
“Het is de bedoeling dat er gelachen wordt, dat je je amuseert, maar ook dat je aan het eind iets hebt bijgeleerd. We gaan op 2 oktober in première en voorlopig staan er al 23 optredens gepland.”
Hebt u ooit al eens eerder op het podium gestaan?
“Niet op deze manier. Ik heb ten tijde van De blauwe gids, een programma over de adel, wel een aantal lezingen gegeven.
“Ik sta regelmatig voor de klas in het RITCS (Brusselse School of Arts, PD). Qua kritisch publiek kan dat ook wel tellen. (lacht)
“En ik presenteer ook af en toe een bedrijfsfeest. Geheel uit vrije wil trouwens.
“Zo ben ik ooit op een feest met Regi beland waar ze er niks beter op vonden dan mij als presentator op een podium te posteren en dat podium vervolgens naar de nok van de Nekkerhal te trekken.
“En dat terwijl ik ongelooflijke hoogtevrees heb. Erger dan dat kan zo’n theatershow nooit worden.”
Steve Stevaert, de schaduw van de macht
vanaf dinsdag op VRT Canvas en VRT MAX
Lees ook
Bron: De Morgen