Luc Sels, rector van de KU Leuven, is in zijn laatste openingsrede bijzonder kritisch voor het Vlaamse beleid. “Als we de klok terugdraaien – en de regering in wording lijkt dat van plan – zal dat ten koste van de welvaart van alle Vlamingen zijn.”
Klaas Maenhout – De Standaard
“Elke poging om meer internationaal talent aan te trekken, stuit op ontmoediging en ontrading”
Luc Sels
Rector KU Leuven
“Stel dat we een manier vinden om doelmatig en economisch verantwoord aan arbeidsmigratie te doen.
“Stel dat we instromers streng selecteren aan de grens en in de selectie focussen op beloftevolle kenniswerkers.
“Stel dat we de kandidaat-migranten ook nog eens een stevig toegangsticket laten betalen. En ze vervolgens meenemen in een meerjarig inburgeringstraject.
“Zou u zulk plan steunen?”
Luc Sels richt zich in zijn laatste openingsrede als rector van de KU Leuven op scherpe wijze tot de Vlaamse beleidsmakers.
“Juist, dit is wat internationalisering in het hoger onderwijs doet.”
Ondanks het “grote rendement voor economie en samenleving” van internationale studenten merkt de rector van de grootste universiteit van Vlaanderen vooral politieke tegenkanting.
“Als we de klok terugdraaien – en de regering in wording lijkt dat van plan – dan zal dat ten koste van de welvaart van alle Vlamingen zijn”, stelt hij.
Vorig jaar probeerde de rector het debat al te openen met tien voorstellen voor slimme internationalisering.
“Maar we stellen vast dat elke poging tot opening van het debat beantwoord wordt met ontmoediging en ontrading.”
Sels had zijn speech, waarbij verbinding het centrale thema is, al geschreven vóór topwetenschapper Valerie Trouet de bureaucratische mallemolen van haar Amerikaanse man aankaartte als een van de redenen voor hun vertrek.
Toch sluit de kritiek van Sels er naadloos bij aan.
“Het beeld dat internationaal talent ons belastinggeld komt opeten, blijft bestaan. Dat is niet zo. De blijfratio is dermate hoog dat ze onze taart niet opeten, maar net groter maken”, zegt hij in een gesprek met De Standaard.
Politieke onzekerheid
Sels benadrukt dat internationalisering niet alleen onmisbaar is voor Vlaanderen, maar ook voor de universiteiten.
“Onze regio heeft er alle belang bij toptalent naar hier te halen. We merken zelf dat we zo een ruimere poel hebben om in te vissen en onze onderzoeksketen te versterken.”
Politiek leeft dat besef te weinig, merkt hij.
“Men ziet een universiteit als een heel grote school. Maar hoger onderwijs gaat ook over wetenschap en innovatie, over werkgelegenheid, over welvaart.”
De rector maakt zich ook zorgen om het Globale Zuiden – de KU Leuven heeft een erg intensieve zuidwerking.
“Als we die stroom laten opdrogen door inschrijvingsgelden te verhogen en subsidies te verminderen: waar zijn we dan als westerse samenleving nog mee bezig?”, vraagt hij zich af.
De rector staat voor een bijzonder spannend jaar: behalve de activiteiten rond de viering van 600 jaar KU Leuven komt eind september ook de paus op bezoek. Toch is het vooral de politieke onzekerheid die hem bezighoudt.
“Er is inherente zenuwachtigheid”, vertelt hij.
Er is het belang van de lokale verkiezingen – “de KU Leuven is diep ingebed in de stad”, maar toch vooral van de Vlaamse en federale regeringsvorming.
Wervend verhaal
Hij kijkt niet alleen naar het universitair onderwijs, maar maakt zich ook zorgen over de toekomst van de graduaten aan de hogescholen.
“Het belang van arbeidsmarktgerichte opleidingen wordt danig onderschat. Voor heel wat op onze industrie gerichte technische en beroepsopleidingen stijgen de vereisten en is een kortlopend traject in hoger onderwijs nodig.
“Dat is ook zo in de zorg, het onderwijs en de dienstensector. Hier verdienen de hogescholen echt wel een extra impuls.”
Ook over het leerplichtonderwijs bekommert de rector zich.
“Er is die onderhuidse trend naar uitholling van de vrijheid van onderwijs. Er wordt openlijk gesproken over verstaatsing”, benadrukt Sels.
“Uniform onderwijs is de snelste weg naar – voor velen onbetaalbaar – privéonderwijs.”
“Er is een gedragen visie over onderwijs nodig, die motiveert en uitgaat van vertrouwen.
“Als we nu de fundamenten in vraag stellen waarop ons onderwijs gedurende decennia gebouwd is, vrees ik dat er de volgende vijf jaar weinig ademruimte voor inhoudelijk beleid zal zijn”, vervolgt Sels zijn betoog.
“Zo zou cruciale tijd verloren gaan, zeker nu de bocht naar betere kwaliteit stilaan genomen wordt.”
Het middenveld betrekken is volgens hem de enige optie.
“De onderhandelaars moeten maken dat het geen project van enkel de regering wordt, maar een project van de samenleving. En dat vereist een wervend verhaal. Die spirit van ‘plus est en nous’ mis ik voorlopig in de debatten.”
Hij stelt zich ook de vraag waarom in een regeringsvorming zo veel in detail vastgelegd moet worden.
“Een regeerakkoord mag geen afvinklijst worden, want de snel veranderende omgeving maakt die al gauw achterhaald.”
© Fred Debrock
Bron: De Standaard