Het boek dat voor Michèle Cuvelier ‘een levensbelangrijke rol’ vervulde, is Honderd jaar eenzaamheid van de Colombiaanse Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez.
‘Zelfs mijn studiekeuze heeft het bepaald’
Michèle Cuvelier
Natuurlijk waren er in de jaren daarvoor ook al Eric Carle’s Rupsje Nooitgenoeg en de avonturen van Harry Potter geweest. J.K. Rowlings reeks over de tovenaarsleerling met het brilletje werd zelfs een tweede keer integraal gelezen, ‘gewoon om een exhaustieve lijst te maken van alle toverspreuken die erin werden gebruikt.’
‘Maar rond mijn veertiende ben ik gestopt met lezen. Misschien vond ik mezelf daar toen wel te cool voor. Muziek kwam in mijn leven en er leek geen ruimte meer over te zijn voor alles wat niet op mijn iPod paste.
‘Het duwtje dat me terug in de armen van de literatuur dreef, kwam van mijn vader. Hij stopte op een reis naar Barcelona Carlos Ruiz Zafón in mijn handen, maar de echte klik kwam met het boek dat hij me daarna liet lezen, Honderd jaar eenzaamheid. Een openbaring!
‘Ik was zeventien en ik wist niet wat me overkwam. Ik wist dat muziek mij iets kon doen, maar ik wist niet dat taal daar ook toe in staat was. Dat ze me kon raken tot in het diepste putje van mijn ziel. Dat ze zo lenig kon zijn, dat ze me zo hard kon doen twijfelen over wat echt was en wat niet.
‘Honderd jaar eenzaamheid is niet alleen het boek waardoor ik literatuur op een nieuwe manier leerde kennen en terug begon te lezen, het heeft ook mijn studiekeuzes bepaald. Plots was daar het besef dat ik met taal iets kon gaan doen dat verder ging dan de dictees op school.
‘Ik ben woordkunst gaan studeren, en Spaans, omdat ik zo gefascineerd was door die taal. Voor hetzelfde geld was ik ook zonder literaire bagage toegelaten tot woordkunst, en misschien hield ik wel al van Spaans omdat mijn beide ouders Romaanse hebben gedaan, maar als ik kijk naar mijn passies, naar bepaalde levenskeuzes en naar dat boek dan klikt de puzzel toch wel heel mooi in elkaar. Ik weet niet in hoeverre ik alles moet toedichten aan Márquez, maar ik zie in mijn leven heel veel hele mooie vertakkingen die allemaal op een bepaalde manier terug te leiden zijn tot dat boek.’
‘Ik heb het in mijn eerste jaar woordkunst ironisch genoeg opnieuw moeten lezen voor een vak over wereldliteratuur en die prof deed schamper over het magisch-realisme van Honderd jaar eenzaamheid. Dat was heel dubbel. Een deel van mij protesteerde omdat het boek uit het schrijn van mijn puberteit gehaald werd en iemand eroverheen walste met een minachting die in mijn ziel sneed. Anderzijds vond ik de analyse een verrijking.
‘Ik probeer mijn best te doen om heel veel soorten mensen te begrijpen. Zelfs mensen die lacherig doen over magisch-realisme. Zelf was ik helemaal in de ban van de clan Buendía. Ik vond elke vertakking van die familie, elk kind met of zonder krulstaart boeiend. Maar het is wel een kluif, en alle personages heten Aureliano of José.
‘Ik begrijp dat mensen er niet door geraken, maar hoewel Márquez het niet noodzakelijk overzichtelijk probeert te houden, heb ik de lectuur nooit als een worsteling ervaren. Het was geen tocht door een ondoordringbaar oerwoud, maar een wandeling in een magisch bos waar achter elke boom iets vreemds schuilging. Het voelde niet aan als iets waar ik door moest.
‘Ik ben nu De Toverberg van Thomas Mann aan het lezen en dat is toch een ander paar mouwen. Lastig, en dat heb ik bij Honderd jaar eenzaamheid nooit zo ervaren. Omdat de verwondering te groot was, denk ik. Er zijn beelden en scènes uit dat boek die me altijd zullen bijblijven.’
‘Ik weet niet in hoeverre ik alles moet toedichten aan Márquez, maar ik zie in mijn leven heel veel vertakkingen die allemaal op een bepaalde manier terug te leiden zijn tot dat boek’
Michèle Cuvelier
‘Uiteraard heeft dat tot een Márquez-fase geleid. Liefde in tijden van cholera, De herfst van de patriarch, Herinnering aan mijn droeve hoeren, De kolonel krijgt nooit post,… Mooi, én dunner. Het luchtige dessert na de copieuze maaltijd, zou je dan denken, maar geen van die boeken kon tippen aan de ervaring die ik had met Honderd jaar eenzaamheid.
‘Weet je wat het is met je lijfboek? Geen enkel ander boek komt daarbij in de buurt. Zelfs niet als ze door dezelfde auteur geschreven zijn. Terugblikkend zou ik het niet eens het allerbeste boek dat ik ooit las noemen. Dat is De correcties van Jonathan Franzen. Maar qua impact is er geen vergelijking mogelijk.
‘Honderd jaar eenzaamheid heeft voor mij een levensbelangrijke rol vervuld. Ik heb mij zo verbonden gevoeld met dat boek. Het was dat boek, op dat moment. Het resoneerde met hoe ik me toen voelde, namelijk eenzaam. Ik herinner me nog hoe ik aan het einde gehuild heb. Omdat het een diep tragisch boek is en omdat er nauwelijks Buendía’s zijn voor wie het verhaal goed afloopt, maar vooral ook omdat ik wist dat het gedaan was. Ik wilde niet dat het stopte.’
Michèle Cuvelier (29), radiopresentatrice
In ‘het boek van’ vertelt een lezer elke week over dat ene boek dat het leven deed kantelen.
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Het boek van in en vind meer berichten in deze categorie.
Bron: De Standaard