Italië is óók een slechte leerling voor de Navo en toch verkettert Trump Meloni niet: waarom jaagt Francken ons dan angst aan?
Paul Goossens – De Standaard
24 april 2025
Leestijd: 5 min
Om de internationale geloofwaardigheid van België op te poetsen en om premier Bart De Wever (N-VA) een affront op de volgende Navo-top te besparen, worden de uitgaven voor defensie nog deze zomer naar 2 procent van het bbp getild.
Vijf jaar eerder dan in het regeerakkoord was afgeklopt en een meeruitgave van ongeveer 10 miljard euro.
Gegeven de oorlog in Oekraïne en de ambiance in Washington is er volgens de gangmaker van de grote militaire versnelling, minister van Defensie Theo Francken (N-VA), geen ontkomen aan. Dat bleef hij maar herhalen in tal van interviews.
De coalitiepartners en de eerste minister gingen in op de alarmkreten van Francken en met het paasakkoord werd de deal bezegeld. Op papier tenminste, want de scharreltocht naar de vele ontbrekende miljarden wordt een adembenemend zomerfeuilleton.
Met het bezoek van de Italiaanse premier Giorgia Meloni aan Washington liep het pleidooi van Francken blikschade op.
Meer zelfs, de passage van Meloni in het Oval Office sterkt het vermoeden dat er veel spin zat in het alarmistische discours van de minister van Defensie en dat die vooral de eigen agenda moest dienen.
Net als België is Italië immers een van de slechtere leerlingen in de Navo-klas. Niet meer dan 1,5 procent van het Italiaanse bbp gaat momenteel naar defensie, en er ligt geen akkoord op tafel om de militaire uitgaven nog dit jaar op 2 procent te brengen, zoals bij ons wel het geval is.
Voor Donald Trump was dat nochtans geen reden om Meloni af te blaffen of uit het Oval Office te jagen. Hoewel Italië beduidend meer mensen telt en meer middelen heeft dan België, kreeg Meloni van Trump & co. geen reprimande over het schrale militair budget van haar land. Ze werd hartelijk en gastvrij behandeld.
© Getty images
Voor Francken komen de knuffels van het Witte Huis voor Meloni ongelegen. Ze bewijzen alvast dat die 2 procentnorm halen niet zo dwingend en dringend was als Francken de goegemeente voorhield.
Dat niemand binnen de coalitie hem van repliek diende en de timing van het regeerakkoord verdedigde, is vreemd.
Zeker als je weet dat de vele miljarden voor de versnelde herbewapening de sanering van de begroting en de wankele fundamenten van de coalitie hypothekeren.
Dankzij de riante winsten van Euroclear en Belfius en veel financieel kunst-en-vliegwerk kwam het bij de onderhandeling van het paasakkoord nog niet tot een confrontatie.
Dat is maar uitstel. Volgend jaar moet een groot deel van de 4 miljard euro extra uitgaven voor defensie met begrotingsmiddelen gefinancierd worden en komt de sociale zekerheid sowieso in het vizier.
Voor de MR en de N-VA is dat een evidentie, voor Les Engagés, Vooruit en CD&V is het nog taboe.
Op een moment dat veel mensen te horen krijgen dat ze langer moeten werken voor minder pensioen, is het voor centrumpartijen geen optie om nog meer welvaartsstaat op te offeren voor meer F-35’s.
In februari lukte het Francken om Les Engagés, Vooruit en CD&V in de fuik van de versnelde militaire wedloop te lokken. De kans dat hij dat kunststukje nog eens overdoet, is reëel.
Hij overtuigde De Wever al dat de Navo tijdens de top in juni de norm voor militaire uitgaven naar 3 of 3,5 procent zal optrekken en dat België niet anders zal kunnen dan volgen.
“Het is onvermijdelijk,” aldus De Wever – wiens militaire expertise niet verder reikt dan De bello Gallico – “dat het defensiebudget naar 3 procent gaat. Het is geen kwestie van willen, maar van moeten.”
Die uitspraak legt een tijdbom onder deze en de volgende federale regering.
Boven op de 2 procent zal de regering-De Wever nog naar extra militaire miljarden op zoek moeten. Bovendien wordt de volgende regering nu al de duimschroeven aangedraaid.
Veel zal moeten wijken om de nieuwe Navo-norm te halen en boven op de 12 miljard voor defensie nog eens 6 miljard te reserveren.
Ongeacht of ze minister van Buitenlandse Zaken of van Defensie zijn, het is een taaie traditie dat rechtse Belgische politici het kamp van de hardliners binnen de Navo opzoeken.
Ondanks de druk van een bijzonder actieve en goed georganiseerde vredesbeweging in de jaren 80, gaf Leo Tindemans in de raketten kwestie geen krimp.
Eerst kwamen de oekazes van Washington, vervolgens de adviezen van de militaire bureaucratie, dan pas de bekommernissen van de eigen achterban.
Vandaag is het niet anders. Francken is de enige in de regering die de vorige jaren met intensief lobbywerk en pezige pleidooien en geschriften een netwerk in de Navo wist uit te bouwen. Nu verzilvert hij dat.
Terwijl de andere regeringspartijen nog altijd hun weg in het labyrint van de Navo zoeken, heeft Francken het oor en het vertrouwen van de militaire lobby. Hij probeert nu zijn waarheid over defensie als de waarheid te slijten.
Als België in Den Haag met de 3 of 3,5 procent instemt en zich ertoe verbindt om nog deze regeerperiode een deel van die nieuwe factuur op te hoesten, is de kans groot dat de federale regering kapseist.
Niet alleen omdat het voetvolk van de centrumpartijen de hakken in het zand zet, maar ook omdat nog meer defensiegeld de sanering van de begroting compleet zal ontwrichten.
Het zou van democratisch fatsoen getuigen mocht de regering, voor ze naar de Navo-top reist, de opinie van het parlement over een verdere verhoging van het defensiebudget vragen.
Voor Francken is het misschien een detail, maar in deze heeft het parlement en niet de bully in Washington het laatste woord.
Paul Goossens is Europajournalist.
Zijn column verschijnt tweewekelijks op vrijdag.
Lees ook
Klik op de hyperlink hieronder
en vind andere berichten
Bron: De Standaard