Tegen alle verwachtingen in blaast Kamala Harris de Democratische Partij nieuw leven in. Wie is deze 59-jarige voormalige procureur-generaal uit Californië, en hoe groot is de kans dat ze Trump effectief kan verslaan?
Maral Noshad Sharifi – De Morgen
‘Iedereen is enthousiast over haar en dat maakt mij bang.’
Trump aanhanger
Kamala Harris heft haar kin, schouders opgetrokken, ogen een beetje toegeknepen.
“Wij gaan deze verkiezingen winnen!”, roept ze in Milwaukee, Wisconsin. De zaal met drieduizend aanhangers joelt. “Yes, we Kam!”, roepen ze, met een knipoog naar de Yes we can-campagne van Barack Obama in 2008.
Het verschil met Joe Biden is evident. Tot een paar dagen geleden moesten de Democraten het doen met een aftakelende presidentskandidaat die al generaties meeging.
Nu staat daar een jongere vrouw, barstensvol energie, die zich strijdbaar toont tegenover haar opponent.
“Ik zal mijn verdiensten met veel trots tegenover die van hem plaatsen”, zegt Kamala Harris (59).
“Elke dag!”
Kamala-mania
Harris 2024 is een feit. In een week tijd lijken de Verenigde Staten drie keer om hun as gedraaid: van wanhoop om Biden die maar niet wilde vertrekken, naar twijfel of Harris het juiste alternatief zou zijn, naar nu: regelrechte Kamala-mania.
Op straat, kranten, sociale media en zelfs in Hollywood: overal gaat het over haar.
“Ik ben zo blij dat ik Kamala Harris kan steunen”, schrijft zangeres Barbra Streisand op X.
“We gaan er alles aan doen om haar te steunen”, reageert acteur George Clooney.
“Ze is er klaar voor om president te worden”, schrijft Hillary Clinton in The New York Times.
Een miljoen donateurs hebben tezamen in no time honderd miljoen dollar geschonken aan de Harris-campagne.
Opvallend: de meeste donaties zijn van mensen die voor het eerst doneren. Zo’n honderdduizend vrijwilligers hebben zich gemeld.
Vakbonden, onderwijsverenigingen en lgbtq+-clubs spreken allemaal hun steun uit. Partijgenoten in Washington D.C. staan ook achter haar.
“We lopen over van opwinding”, zei Senaatsleider Chuck Schumer deze week.
Kamala Harris zit in haar wittebroodsweken. Met nog ongeveer 100 dagen te gaan tot 5 november, heeft Harris het vuur aangewakkerd in een campagne die niet meer te redden leek. Maar ze is er nog lang niet.
Beeld San Francisco Chronicle via Gett
“Ik weet helemaal niet wat haar plannen zijn”, zegt Sarah Nickless (46) uit Minneapolis in Washington D.C. In sportkleding neemt ze foto’s van het Witte Huis.
“Ze maakt hoe dan ook meer kans dan Biden”, denkt ze. Maar wat ze goed of slecht aan Harris vindt, kan ze nog niet onder woorden brengen.
Het eerste probleem dat Harris moet zien te overwinnen, is dat veel kiezers nauwelijks weten wie ze is.
Hoewel de meesten haar bij voorbaat een betere keuze vinden dan Joe Biden, willen ze eerst weten wíé de op een na machtigste Amerikaan eigenlijk is.
“Ik ken haar nog helemaal niet”, zegt ook Chase Lenard (26), die deze week met een vriendin naar Washington is gekomen om het Witte Huis te zien. “Ik weet niet wat ze belangrijk vindt.”
In 2016 stemde Lenard, een middelbare schooldocent uit Louisiana, op Trump. In 2020 stemde hij niet.
“Dit jaar zou ik best op Harris kunnen stemmen. Maar dan moet ik eerst weten waar ze voor staat.”
Na bijna vier jaar als vicepresident is Harris voor velen nog steeds een onbeschreven blad.
Dat kan een bedreiging zijn voor haar kansen in november, maar dat hoeft niet zo te zijn. Harris heeft ook een kans om een nieuwe versie van zichzelf te presenteren.
Wat kunnen Amerikanen al weten over Kamala Harris? En wat hoopt ze dat ze niet weten?
Reputatie als aanklager
De eerste keer dat Amerikanen Kamala Harris echt te zien krijgen is op de rode loper.
In 2001 verschijnt ze met Montel Williams, een beroemde tv-presentator met wie ze dan een relatie heeft, in Los Angeles.
Wie hij is, weten mensen, maar háár (op dat moment jurist voor de stad San Francisco) kennen ze niet.
Als paparazzi hem vragen wie die vrouw in die witte glitterjurk is, roept hij: “Kamala, met een K.”
Harris werd in 1964 geboren in Oakland, Californië. Haar Jamaicaanse vader doceert economie aan Stanford Universiteit, haar Indiase moeder doet kankeronderzoek aan de Universiteit van Berkeley.
Politiek wordt haar met de paplepel ingegoten. Al jong nemen ze hun dochter mee naar protesten van de burgerrechtenbeweging.
Na de middelbare school studeert Harris economie en politieke wetenschappen aan de Howard University, een gerenommeerde zwarte universiteit in Washington D.C.
Na Howard keert Kamala Harris terug naar de westkust voor een rechtenstudie.
In 1991 gaat ze als officier van justitie aan de slag, te midden van de crackepidemie. Het land gaat gebukt onder zeer hoge criminaliteit cijfers en in San Francisco vinden veel moordpartijen plaats.
Harris bouwt in die periode een reputatie op van iemand die schippert tussen streng en progressief.
“Wat je hier vaak hoort, is dat ze veel zwarte mannen heeft opgesloten”, zegt Tristan Stevens.
De 22-jarige tandheelkundestudent loopt op zilverkleurige slippers over een verlaten campus, op de alma mater van Harris. De kans dat hij op haar gaat stemmen in november is groot, zegt hij.
“De mensen hier zijn enthousiast”, zegt hij, “maar ze zijn haar reputatie als aanklager niet vergeten.”
Wat sommige zwarte kiezers haar nog steeds kwalijk nemen, is haar steun voor het hervormen van een wetsvoorstel dat mensen voor langere tijd kan opsluiten na drie misdrijven – een maatregel die vooral zwarte mannen treft.
Daarnaast strafte Harris ook ouders van kinderen die langdurig spijbelden en beschermde zij in sommige gevallen politieagenten die verdacht werden van politiegeweld.
Waar mensen minder van op de hoogte lijken, is haar tijd als procureur-generaal van Californië (2011- 2017), toen ze haar pijlen richtte op banken en grote bedrijven.
Ze legde bijvoorbeeld miljardenboetes op aan banken voor hoge hypotheekrentes die werden teruggegeven aan huiseigenaren.
Ze nam het ook op tegen vervuilende oliemaatschappijen.
In 2016 klaagde ze de regering-Obama zelf aan voor het verlenen van vergunningen aan fracking bedrijven.
Maar het beeld dat bij veel kiezers blijft hangen, is dat van een zwarte vrouw die zwarte mensen straft.
De antithese van Trump
Als Harris zich in 2020 kandidaat stelt voor het presidentschap, valt ze mede hierdoor al voor de eerste voorverkiezingen uit de race.
Beeld San Francisco Chronicle via Gett
De Black Lives Matter beweging viert hoogtij in de VS. Bekende Amerikanen dragen shirts met I can’t breathe, als reactie op de dood van George Floyd die, net als Eric Garner in 2014, gewurgd werd door een politieagent. Er is veel wantrouwen tegenover politie en justitie.
Het gevoel dat nu overheerst is anders dan vier jaar geleden, toen haar reputatie van hard optreden tegen misdaad niet gewaardeerd werd in een tijd van veel politiegeweld.
In 2024 is misdaad echter een van de belangrijkste verkiezingsonderwerpen – zelfs voor veel Democratische kiezers.
Bovendien moet ze het opnemen tegen een veroordeelde presidentskandidaat.
Nu probeert Harris dat imago in haar voordeel te gebruiken.
“Ik heb het opgenomen tegen allerlei misdadigers”, zei Harris dinsdag in Milwaukee.
“Predators die vrouwen misbruikten, fraudeurs die consumenten oplichtten, mensen die de regels overtraden voor hun eigen gewin. (…) Luister naar me als ik zeg dat ik Donald Trumps type maar al te goed ken.”
“Eigenlijk is ze de antithese van Donald Trump en de Republikeinse Partij”, zegt journalist Gerren Keith Gaynor in een restaurant in Washington D.C..
Hij is Witte Huis-verslaggever voor de zwarte nieuwssite The Grio en beleeft een van zijn drukste tijden.
“Ze is een vrouw, zwart, Indiaas, kind van twee immigranten”, zegt hij. “Het contrast met Trump kan niet groter zijn.”
Maar dan moet Harris wel de kans krijgen om dat contrast te schetsen – of die kans zelf creëren.
Op donderdag daagde ze Trump uit voor een tv-debat, waar hij nog geen definitieve ‘ja’ op heeft gegeven. Zo’n campagnemoment zou het beeld van Harris bij veel kiezers kunnen versterken.
‘Wat je vaak hoort, is dat ze veel zwarte mannen heeft opgesloten. De mensen hier zijn enthousiast, maar ze zijn haar reputatie als aanklager niet vergeten’
Tristan Stevens (22)
Tandheelkundestudent
Toch is het opmerkelijk dat Harris pas opvalt nu ze tegenover Trump staat.
Harris vloog de wereld rond, ontmoette presidenten in oorlogstijd en zat aan de vergadertafel tijdens topgeheime briefings.
Maar deze week moesten presentatoren op de Amerikaanse tv bespreken hoe ze haar voornaam eigenlijk moesten uitspreken.
“Denk aan het woord komma”, adviseerde presentatrice Rachel Maddow op MSNBC.
Volgens Gaynor, die als verslaggever regelmatig meevloog in haar vliegtuig Air Force Two, had Harris de eerste jaren nodig om haar weg te vinden in het Witte Huis. Een team te bouwen dat bij haar past.
Hij ziet iemand die veel op pad is, toespraken geeft, kiezers ontmoet, maar zelden het landelijke nieuws haalt.
Migratiedossier
“Ze is een work in progress”, zei Joe Biden eind 2022 privé over zijn vicepresident.
Ze krijgt dossiers onder haar hoede, zoals migratie en kiesrecht, waarop Democraten moeilijk kunnen scoren.
Bovendien verwacht het publiek veel van haar vanwege de historische waarde die haar vicepresidentschap had – als eerste vrouwelijke, zwarte en Aziatische vicepresident.
Maar het eigenlijke doel van een vicepresident is om haar licht op de nummer één te laten schijnen en zelf niet te veel op te vallen. Totdat er natuurlijk dingen misgaan.
Een golf van kritiek volgt op een interview in de zomer van 2021.
Harris is zes maanden vicevoorzitter en wordt ondervraagd over haar migratiedossier. Ze bezoekt Mexico en Guatemala om, zegt ze, de oorzaken van migratie aan te pakken.
Tijdens een tv-interview vraagt een journalist of ze ook de chaotische situatie aan de grens heeft bezocht. Daar is ze nog niet geweest.
“Ik ben ook nog nooit in Europa geweest”, antwoordt Harris geïrriteerd.
De dreun van die blunder voelt ze nog een tijdlang suizen.
Harris trekt zich terug in haar schulp. Ze denkt dat ze geen fouten mag maken. Omdat kiezers haar bijna nergens meer over horen, blijven ze haar associëren met die misstap.
Republikeinen maken daar gretig gebruik van. Trump herinnerde zijn aanhangers deze week via een campagnemail aan het drie jaar oude interview van Harris.
Migratie is een van de belangrijkste verkiezingsthema’s in 2024. Kiezers over het hele spectrum zijn ontevreden.
De Republikeinen zullen alles doen wat ze kunnen om Harris verantwoordelijk te houden voor het migratiebeleid van Biden.
In campagnespotjes van Trump wordt Harris ‘de migratie-czar’ genoemd.
Hoewel Biden haar verantwoordelijk maakte voor het aanpakken van de grondslagen van migratie in Zuid-Amerika, en niet voor het Amerikaanse grensbeleid, zullen weinig kiezers dat onderscheid maken.
Ook oude uitspraken van Harris uit 2019 worden aangehaald waarin zij illegale grensoverstekingen zegt te willen decriminaliseren. Zo’n standpunt doet het in 2024 slecht.
Harris’ campagne zal moeten werken om de kandidaat op dit gevoelige dossier opnieuw te definiëren.
Uit het boek The Last Politician (2023), van Franklin Foer, blijkt dat Harris als vicepresident haar team geregeld laat weten dat ze zich bewust is van het feit dat alle ogen op haar zijn gericht, als eerste vrouwelijke vicepresident. In haar eerdere rollen kende ze dat gevoel niet.
‘Ik heb het opgenomen tegen allerlei misdadigers. Predators die vrouwen misbruikten, fraudeurs die consumenten oplichtten, mensen die de regels overtraden voor hun eigen gewin’
Kamala Harris
Volgens The New York Times heeft Harris het gevoel dat ze zichzelf niet genoeg heeft kunnen onderscheiden binnen de regering.
Ze heeft ideeën, maar weet niet goed hoe ze deze naar voren moet brengen.
In de beginfase van de campagne voelde ze zich “buitenspel gezet”, zei een adviseur van Harris tegen de krant, “en ze wilde een grotere rol”.
Dit jaar ging haar campagneteam op zoek naar thema’s waarop Harris zichzelf kan onderscheiden.
Ze ziet jonge en zwarte kiezers wegdrijven van Biden vanwege zijn aanhoudende steun aan Israël.
In maart geeft ze een toespraak in Selma, Alabama, waarin ze meer dan Biden de nadruk legt op het lijden van de Palestijnen.
“Gezien de immense omvang van het lijden in Gaza, moet er onmiddellijk een staakt-het-vuren komen’, zegt ze.
Deze uitspraak herhaalde ze donderdag tegen Netanyahu tijdens zijn bezoek aan Washington DC.
Even later verschijnt ze in Tucson, Arizona, waar ze juist een streng abortusverbod hebben ingevoerd.
“De belofte van Amerika, is een belofte van vrijheid”, zegt Harris, tijdens een toespraak.
“Ze hebben vrouwen hier hun meest fundamentele recht afgepakt: hun recht om te beslissen wat ze met hun lichaam doen.”
De onzichtbare vicepresident maakt dit jaar zestig reizen door heel het land. Ze spreekt zich uit over toegang tot anticonceptie, strengere wapenwetten, ze wil moedersterfte tegengaan, maar praat ook over het verlagen van medicijnprijzen.
Afgelopen maanden hoorden Amerikanen haar dus steeds vaker, op belangrijke dossiers, met sterkere optredens.
Dat momentum hielp haar toen Biden besloot een stap opzij zetten.
Relaties met oudere mannen
De Republikeinen zijn zenuwachtig over hun nieuwe tegenkandidaat. Ze hebben reden om zich zorgen te maken.
In de nieuwste peilingen van Reuters/Ipsos loopt Harris twee procentpunten voor op Donald Trump.
Andere peilingen plaatsen haar net onder Trump, maar aanzienlijk dichterbij dan Biden enkele dagen eerder.
Dit leidt tot een agressieve, rechtse tegenreactie die het slechtste in Trump naar boven haalt.
Trump noemt Harris tijdens een campagnebijeenkomst in Charlotte, North Carolina, “de meest incompetente en uiterst linkse vicepresident in de Amerikaanse geschiedenis”.
Hij voegt eraan toe: “Je bent vreselijk geweest in alles wat je hebt gedaan.”
“Iedereen is enthousiast over haar en dat maakt mij bang”, zegt een vrouwelijke Trump-aanhanger tijdens een groepsgesprek met kiezers op MSNBC.
“Trump moet met een nieuwe strategie komen om te zien hoe hij haar slimmer af kan zijn.”
Vier jaar geleden riep Trump een samenzweringstheorie in het leven over Harris, waarin hij beweerde dat ze niet gekwalificeerd was om vicepresident te worden vanwege haar achtergrond.
Deze week gingen er video’s rond uit 2021 toen J.D. Vance, de running mate van Trump, haar een ‘kinderloze kattenvrouw’ noemde.
(Hoewel ze zelf geen kinderen heeft gebaard, is ze wel stiefmoeder van twee kinderen, uit een eerdere relatie van haar man Doug Emhoff.)
“Ik hou van mijn drie ouders”, reageerde schoondochter Ella Emhoff (25) donderdag op sociale media.
Republikeinen gaan onverkort door met racistische en misogyne aanvallen op Harris.
Rechtse media beweren dat Harris allerlei banen heeft gekregen vanwege haar relaties met oudere mannen.
Een commentator op Fox News noemde haar deze week de originele Hawk Tuah Girl, iemand die goed weet hoe ze mannen oraal moet bevredigen.
Al die persoonlijke aanvallen bewijzen dat de Republikeinen een steeds extremere retoriek uitdragen, en bang zijn voor het succes van Harris.
Bovendien kunnen ze gematigd-conservatieve vrouwen, die het anti-abortusstandpunt van Republikeinen al niet kunnen verteren, met hun misogynie tegen Harris nog verder richting de Democraten duwen.
Maar met de inhoudelijke aanvallen op Harris als ‘meest radicale’ of ‘meest woke’ presidentskandidaat in de geschiedenis heeft Trump misschien een strategie die kan werken, al is het maar omdat het klopt:
Harris ís op bepaalde vlakken uitgesproken progressief en het is de vraag of genoeg Amerikanen daar klaar voor zijn.
‘Ik ken haar nog helemaal niet. Ik weet niet wat ze belangrijk vindt. Dit jaar zou ik best op Harris kunnen stemmen. Maar dan moet ik eerst weten waar ze voor staat’
Chase Lenard (26)
Middelbare schooldocent uit Louisiana
Harris moet zich afvragen welke richting ze de komende tijd wil inslaan.
Gaat ze opnieuw de centrist zijn zoals vier jaar geleden? Of durft ze de jonge, progressieve vleugel van haar partij te omarmen door afstand te nemen van de pro-Israëlische positie van de nummer één en zich te richten op arbeiders?
Campagnetijd of niet, zolang ze vicepresident is, kan ze niet eenvoudig afwijken van het Biden–Harris-beleid, ongeacht hoeveel steun ze van Biden krijgt.
Toch worden de contouren van haar plannen langzamerhand duidelijk.
Deze week gaf zangeres Beyoncé vicepresident Harris toestemming om haar nummer ‘Freedom’ als campagnelied te gebruiken.
Voor Amerikaanse kiezers zal het gaandeweg steeds duidelijker worden welk Amerika Harris voor ogen heeft.
“We gaan niet terug in de tijd”, riep Kamala Harris tijdens haar eerste week als presidentskandidaat in Milwaukee.
“Willen we leven in een land van vrijheid, mededogen en rechtsstaat, of in een land van chaos, angst en haat?”
Haar aanhangers keken haar vol verwachting aan. “Ka–ma–la!”, riepen ze terug.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind meer berichten over
Bron: De Morgen