Tien jaar lang heeft Brenda Froyen gestreden tegen haar psychoses, maar ook tegen de vaak vernederende behandelingen die ze bij de politie, de crisishulp of in de psychiatrie moest ondergaan. Ze was een krachtige stem in de stilte, een luis in de pels van de psychiatrie.
Veerle Beel - De Standaard
Na de geboorte van haar derde kind verzeilde Brenda Froyen (46) in een postnatale psychose.
In het boek dat ze daarover schreef, Kortsluiting in mijn hoofd, vertelde ze hoe de psychiatrie nog altijd gebruikmaakt van isolatiecellen waarin patiënten urenlang worden vastgebonden, een situatie die zij al te vaak moest meemaken.
Ze is daar de afgelopen tien jaar blijven over getuigen, in interviews, in boeken en in lezingen in Vlaanderen en Nederland.
Woensdag raakte bekend dat Froyen, liefdevolle moeder, echtgenote, schrijfster en docente Nederlands, afgelopen weekend uit het leven is gestapt.
Het nieuws schokt velen die haar de afgelopen tien jaar gevolgd, gesteund, begeleid en bewonderd hebben voor haar grote inzet.
“Ze was gedreven en kon hard roepen, maar dat is nodig om gehoord te worden in onze maatschappij, zeker als je een ervaringsdeskundige bent, met een psychotische problematiek dan nog. Het stigma blijft groot”, zegt psychiater Dirk De Wachter.
“Ik was niet haar dokter, maar we hielden contact en dat was altijd hartelijk. Haar verdienste is enorm: ze kon heel goed schrijven en begeesterend spreken. Ze is erg ondersteunend geweest voor psychiatrische patiënten en familieleden, maar evengoed voor veel zorgverleners, die zelf ook naar verandering streefden.”
Uiteraard was haar aanpak controversieel, zegt De Wachter.
“Dat ging soms zo ver dat ik vanuit de psychiatrie het advies kreeg om wat terughoudender te zijn met mijn steun voor haar. Omdat ze soms hard uit de hoek kwam. Maar ze deed dat niet zomaar. Ze had altijd een constructief, hoopvol doel voor ogen.”
Mensenrechten
“Zij was een mensenrechtenactiviste, die opkwam voor de rechten van psychiatrische patiënten”, zegt professor Stijn Vanheule (UGent).
Hij stond samen met Froyen aan de wieg van Psychosenet.be
“Niet iedereen hoorde haar boodschap graag: niet werken vanuit de professionele afstandelijkheid die haar zo vaak gekwetst heeft, maar wel vanuit een grote persoonlijke betrokkenheid.”
“Brenda heeft meerdere opnames meegemaakt, en die waren niet altijd positief. Ze is vaak gekwetst geweest in contacten met de politie, medewerkers van spoeddiensten en crisispersoneel, die niet goed opgeleid zijn om met mensen met een psychose om te gaan.
"Patiënten kunnen erg ontremd en impulsief zijn. Op die moeilijke momenten kreeg ze vaak pijnlijke uitspraken te horen.
Dat kaartte zij terecht aan.”
Op Facebook schreef Froyen daarover dat een agente haar zei dat ze mocht “rotten in het zottenkot”, dat een hoofdverpleegkundige haar “een schande voor haarzelf en haar familie” noemde, en dat een sportcoach zei dat haar zoon beschermd moest worden tegen zijn moeder.
Ze was erg geraakt door de zaak-Chovanec, zegt Vanheule, en recent nog door de dood van Peter Goeman, een lotgenoot die door de politie werd doodgeschoten in een psychiatrisch ziekenhuis in Dendermonde, nadat hij zelf om hulp had gevraagd.
Krassen op haar ziel
“Ze had krassen op haar ziel, en die opeenstapeling van negatieve ervaringen is haar te groot geworden”, zegt Vanheule.
“Laat haar dood een aansporing zijn om collectief in eigen boezem te kijken, hoe we de zorg aan mensen met een psychiatrische aandoening kunnen vermenselijken.”
Leen Verhaert nam de leiding van Psychosenet.be over toen Froyen besloot zich terug te plooien op haar gezin, haar schrijven en haar schoolwerk.
“Dat was vier jaar geleden”, zegt Verhaert.
“Ze raakte ontgoocheld in het feit dat er na jaren weinig tot geen verandering had plaatsgevonden. Incidenten zoals de zaak-Chovanec hakten er diep in.”
Froyen droomde van een groot MeToo-moment voor psychiatrische patiënten en lanceerde een crowdfunding met een publieksoproep erbij.
Ze wilde zo veel mogelijk slechte ervaringen uit de psychiatrie verzamelen en met het geld een rechtszaak aanspannen tegen een of meer ziekenhuizen. Van een advocaat hoorde ze dat dit weinig slaagkans zou hebben.
Dat ontgoochelde haar.
“We zullen haar werk verderzetten”, zegt Verhaert, die zelf ook een psychotische kwetsbaarheid heeft.
“Omdat er een enorme nood is om het woord psychose te duiden. Mensen als jij en ik overkomt het. Velen herstellen ervan.
Helaas is de maatschappij niet altijd bereid om een patiënt als hersteld te zien – en dat staat dan weer herstel in de weg.
"Er is nog veel werk om dat stigma af te breken.
www.facebook.com/froyen.brenda
Je kan zelf warme woorden achterlaten via het online rouwregister
Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be
Nood aan een gesprek? Dan kan u 24/7 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106.
U kan ook chatten via www.tele-onthaal.be
Jongeren kunnen terecht bij Awel op telefoonnummer 102, of via chat op awel.be
Wat is een psychose
In Dendermonde schoot de politie een man neer die in een psychose zat.
Dat deed heel wat vragen oproepen.
Hoe werkt een psychose precies?
Wat gaat er om in het hoofd van iemand die in een psychose zit ?
Inez Germeys, hoogleraar psychiatrie aan de KU Leuven en Leen Verhaert, coördinator van PsychoseNet en ervaringsdeskundige,
vertellen je er hier alles over.
Bron: De Standaard
