Ze is een lezer, een doorzetter en binnenkort ook rector van de KU Leuven. Severine Vermeire wil jongeren intellectueel uitdagen en de universiteit doen groeien over de grenzen van Leuven en België heen.
Klaas Maenhout – De Standaard
23 mei 2025
Leestijd: 8 min
“Als we zaken echt anders willen, moeten wij vrouwen mee aan het stuur zitten”
Severine Vermeire
Het kantoor van Severine Vermeire ligt op de vijfde verdieping van Gasthuisberg, het ziekenhuisdoolhof in Leuven. Twee dagen na haar overwinning lijkt het op het decor van een kinderfeestje: ballonnen op de grond en slingers met glitters aan de deur.
Vermeire, die in augustus de nieuwe rector van de KU Leuven wordt, laat het voor wat het is. Omdat ze de verrassing waardeert, maar ook omdat ze “een tsunami” verwerkt.
Ze kreeg achthonderd persoonlijke mails en vierhonderd Whatsapp-berichten in anderhalve dag tijd.
“Als je wint, heb je vrienden”, zongen Henny Vrienten en Herman Brood.
De maagdarmspecialist heeft een uurtje tijd om te spreken. Om tien uur stipt gaat de witte schort aan en is het tijd om patiënten te zien.
De schort hangt aan haar “wall of fame”, met lopende leerstoelen van farmareuzen als Abbvie, Pfizer of Janssen.
Vermeire stapte dan wel als onbekende in de Leuvense rectorrace, in haar vakgebied is ze wereldtop.
“Mijn patiënten ga ik het meest missen”, zegt ze.
“Het is door die contacten dat je leert relativeren en voldoening krijgt. Als een patiënt zegt: ‘Je hebt mijn leven draaglijker gemaakt’, dan is dat onbetaalbaar.”
Volgens Vermeire heeft haar stijl van omgaan met patiënten haar mee aan de overwinning geholpen. Ze typeert zichzelf aan de hand van drie e’s.
“Efficiënt, empathisch en enthousiast.”
Ook lezen heeft haar geholpen. Elke avond beëindigt ze de dag met een boek. Ze is net klaar met Er stromen rivieren in de lucht van Elif Shafak.
Momenteel raast ze door Wolf van Lara Taveirne, het volgende boek op de stapel is De Damiaanhoeve van Chris De Stoop.
U wilt iedereen aan het lezen krijgen?
“Ik vind het enorm belangrijk dat een universiteit jongeren in de breedte vormt. Niet alleen omdat we geen zuivere vakexperts willen afleveren. Maar ook omdat ik merk dat veel jongeren zoekende zijn. Om richting te geven wil ik de Amerikaanse topuniversiteiten achterna.
“Princeton heeft een preread, waarbij eerstejaars op voorhand een boek moeten lezen en bediscussiëren. Harvard heeft The First-Year Experience, een lijst met richtinggevende boeken.”
“Ik zou graag als rector een maatschappelijk relevant boek kiezen dat door alle studenten en collega’s gelezen moet worden aan de start van het academiejaar.
“Zo creëer je een gemeenschappelijke intellectuele ervaring die mensen verbindt, op welke campus je ook zit, of je nu alumnus bent of doctorandus.”
U bent de eerste vrouwelijke rector. Daar was veel om te doen. Hoe kijkt u daar zelf naar?
“Toen ik dertig of veertig was, dacht ik daar niet over na. Nu denk ik: als we zaken echt anders willen, dan moeten we mee aan het stuur zitten.
“Mijn rolmodellen waren allemaal mannen, van mijn leraar geschiedenis tot mijn mentoren aan de universiteit.
“Dat is op zich niet erg, maar het is goed als peers zich kunnen spiegelen.
“In een diverse samenleving hebben we ook diverse rolmodellen nodig. En hopelijk werkt dat stimulerend. Bijvoorbeeld om meer beleidsfuncties op te nemen.”
De drie grootste universiteiten van ons land krijgen een vrouwelijke arts aan het hoofd. Petra De Sutter in Gent, Françoise Smets aan de UC Louvain, u in Leuven. Wat vertelt dat?
“Dat er een grote nood is aan meer participatief leiderschap. Het is niet zwart-wit, maar mannelijke leiderschapsstijlen zijn meer directief en prestatiegericht.
“Ik denk dat de drie vrouwelijke rectoren inspirerend zullen zijn en het beste in de ander naar boven zullen halen. Als artsen hebben we die luisterbereidheid en die empathie.
“We zijn ook besluitvaardig onder druk. Je moet midden in de nacht tijdens een interventie een beslissing nemen. En artsen hebben een groot engamentsgevoel. Het zorgen voor, dat zit in ons.”
U hebt de verkiezing gewonnen met het motto: minder controleren, meer vertrouwen. Een vraag die ook in veel bedrijven en sectoren weerklinkt.
“De kern van onze opdracht is innoveren, inspireren en impact hebben.
“Alleen zien mensen die kernopdracht vaak niet meer. Ze raakt ondergesneeuwd door onze drukke agenda’s of administratie. Ik wil die sneeuw wegvegen.
“Professoren doen hun werk graag, de jobbevlogenheid is groot. Alleen wordt ze overwoekerd door het onkruid van vergaderingen en taakjes.”
“En we zijn zeker niet alleen. Vlaanderen, België, Europa: we zijn wat doorgeslagen in regelgeving.
“Ik was enorm blij toen ik Ursula von der Leyen hoorde pleiten voor minder regelgeving. Gelukkig komt iedereen langzaam tot hetzelfde inzicht.”
De werkdrukbarometer aan de KU Leuven staat intussen op oranje. Belooft u beterschap?
“Ja, al kun je die niet alleen topdown veranderen. Het begint klein.
“Elke groep, elke raad zal kritisch moeten reflecteren over wat ze doet. Wat kan er afgeschaft worden?
“Als iedereen drie zaken oplijst die ze eigenlijk niet hoeven te doen, dan maken we misschien twee uur per week vrij in de agenda.
“De volgende stap is om best practices te delen. Als mensen zien dat iets bij collega’s wel lukt, waarom zou het dan bij hen niet kunnen?”
Misschien kan artificiële intelligentie uw bondgenoot worden.
“We zullen AI moeten omarmen en iedereen via korte bootcamps bijspijkeren. Want studenten staan daarin verder dan wij, we moeten niet naïef zijn.”
“Het kan ook echt de werkdruk verlagen. In Singapore is AI compleet ingeburgerd in de ziekenhuizen. Bij elke patiënt die binnenkomt, berekent AI hoelang die persoon zal blijven.
“Ook op het vlak van plannen en patiënten thuis monitoren, zijn er indrukwekkende toepassingen van AI en sensortechnologie mogelijk. Dat kan hier ook, maar dan is er minder regelgeving nodig.”
Het thema van de campagne werd een nieuwe academische kalender. Uw uitdager, Peter Lievens, pleitte voor een nieuwe indeling. Wat mogen studenten en personeel van u verwachten?
“We kiezen niet voor radicale veranderingen. Maar we staan wel open voor kleine aanpassingen aan de kalender.
“Dat er zes maanden zitten tussen de examens in het eerste semester en de herexamens, is niet bevorderlijk.
“Dus gaan we op zoek naar oplossingen, samen met de studenten en deskundigen.”
De komende jaren komt er een demografische golf op de uniefs af. De aula’s zijn nu al vaak te klein en de kotenmarkt staat onder enorme druk. Hoe kijkt u naar die evolutie?
“We zijn een topuniversiteit met betaalbaar inschrijvingsgeld. Laten we hopen dat we dat zo kunnen houden.
“Cruciaal wordt om jongeren zo snel mogelijk op de juiste plaats te krijgen. Daar zullen de student én de belastingbetaler van profiteren.”
“Ik wil iedereen een kotervaring gunnen. Dus zullen we de komende jaren meer naar de deelgemeenten van Leuven kijken. Als daar gebouwen vrijkomen, onderzoeken we wat mogelijk is.
“Vandaag is hier bijna alles te voet te doen. Dat is in het buitenland ondenkbaar. Ook de KU Leuven hoort niet alleen onder de kerktoren te passen. Alles zal bereikbaar blijven, maar op een kwartier fietsen.”
Zal de KU Leuven nog groeien?
“We kijken over de grenzen. Vandaag hebben we de driehoek Eindhoven – Leuven – Aken. Die is heel belangrijk voor innovatie – denk aan de samenwerkingen met ASML, Imec en de industrie rond Aken.
“Er is ook de driehoek Kortrijk – Rijsel – Londen op het vlak van gezondheidszorg. Die samenwerkingen zijn cruciaal voor fondsen werving. En dus voor onze toekomst. Dat engagement en ondernemerschap moeten we verder aanwakkeren.”
U draagt dat zelf ook uit.
“Absoluut. Ik heb dat ook zo van mijn ouders meegekregen. Die hebben me geleerd om door te zetten. Als je aan iets begint, dan stop je niet snel. Net zoals je op tijd komt. Een deadline is er om te halen. Afspraken kom je na.”
Staan die waarden niet onder druk?
“Je mag dat gerust old-fashioned noemen. Maar ik vind dat basiswaarden.
“Als je een woord geeft, dan houd je dat. Een beetje discipline mag toch wel in het leven?
“Het geeft mensen ook een houvast. Een beetje structuur hebben we allemaal nodig.”
Wie is Severine Vermeire?
Severine Vermeire (54) groeide op in Eeklo.
Ze volgde Latijn-Grieks aan het college Onze-Lieve-Vrouw-Ten Doorn en studeerde geneeskunde aan de KU Leuven.
Sindsdien volgt ze een steil carrièrepad.
Ze is gerenommeerd gastro-enteroloog, of maagdarmspecialist, gespecialiseerd in inflammatoire ziektes.
Ze was lang bestuurder in het ziekenhuis,
is onderzoekscoördinator van de groep biomedische wetenschappen en begeleidt verschillende leerstoelen en een Horizon Europe-project.
Twee jaar geleden was ze de meest geciteerde wetenschapster van Vlaanderen.
Vermeire werkte aan Oxford en het McGill University in Montréal.
Ze woont in Leuven,
is getrouwd en heeft een dochter.
Lees ook
Klik op de hyperlinks
en ontdek meer berichten
Bron: De Standaard