‘In Congo noemen ze me ‘le vieux’. Dat is daar een eretitel.’ Wat drijft Reginald Moreels? 74 jaar is hij, maar zolang zijn tengere lijf het toelaat, blijft de chirurg en voormalig minister tegen alle onrecht in de wereld vechten. ‘Als radicaal-rechts hier ooit aan de macht komt, word ik ook een verzetsstrijder.’
Bart Eeckhout en Ann Van den Broek
Onze journalisten praten een avond lang met een interessante gast in de Oostendse culinaire brasserie Café du Parc van Shannah Zeebroek.
‘‘Het ego van een Dehaene was veel kleiner dan dat van bepaalde partijvoorzitters nu.’’
Reginald Moreels
Op de warmste dinsdag van het jaar stapt Reginald Moreels een volgeladen Hotel du Parc in Oostende binnen.
De chirurg komt minder in het nieuws dan toen hij politicus of oorlogsdokter was, maar hij is nog altijd uit de duizenden herkenbaar: pezig, met een oranje pullover over de kromgebogen schouders.
“Dat komt door al die jaren aan de operatietafel”, zegt hij met een uitnodigende glimlach op de lippen.
Eten blijft een werkpuntje voor de man die open over zijn gevecht met anorexia praat, wat van een lunchgesprek een bijzondere ervaring maakt.
Aanleiding voor het interview bij een bord streekgebonden hapjes en een smeuïge garnaalkroket is de benoeming van Moreels tot Commandeur in de Kroonorde.
Hij dankt de titel aan zijn niet-aflatende inspanningen voor de gezondheidszorg in Congo. In de stad Beni, in de door oorlog verscheurde regio Noord-Kivu in Oost-Congo, richtte hij nog maar pas mee een ziekenhuis op.
De benoeming in de Kroonorde heeft hem ontroerd, zegt Moreels.
“Rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid, ook voor de zwaksten, zijn de basis van mijn engagement. Ik verwacht daar geen bewondering voor, maar als de koning je een erkenning geeft, ontroert dat. Het is toch de bekroning van een levenswerk.
“Dat voelt dubbel, want ik besef daarmee ook dat het bijna voorbij is. Ik ben een rebel van nature, maar tegen mijn leeftijd kan ik me moeilijk verzetten. Tegelijk is het een aansporing om te blijven doorgaan.”
Denkt u nooit eens: het is genoeg geweest, ik ga vissen?
“Aan maatschappelijk engagement zit ook een egoïstische kant. Er is altijd een wederkerigheid. Je krijgt veel terug.
“Puur altruïsme, dat is martelaarschap, je leven geven voor iemand anders. Ik heb daar een enorm respect voor, maar ik zou mezelf niet in die categorie indelen.”
Wat hebt u teruggekregen?
“Dankbaarheid. Je doet het daar niet voor, maar het geeft wel energie om vol te houden.
“Ik heb mensen op missie weten vertrekken uit frustratie met de maatschappij hier. Meestal houden zij dat niet vol.
“Je kunt maar goed doen voor een ander als je zelf goed in je vel zit.”
Oost-Congo wordt al jarenlang door een moorddadige strijd verscheurd. Hoe kwam u in Beni terecht?
“Ik kom daar sinds 2015. Onze zoon Dimitri werkt er in de koffie en de cacao. Een lokale dokter sprak me aan omdat hij veel patiënten niet kon helpen.
“We spreken hier over een streek met een miljoen mensen die bijna geen toegang hadden tot chirurgie. Ik ben daar dan maar zelf beginnen opereren.
“Sinds vorig jaar is het ziekenhuis volledig functioneel, met een lokale medische en administratieve staf. Dokter Jan Goossens werkt er als directeur maar de bedoeling is dat Congolezen zelf het centrum beheren.
“Ik wil niet vervallen in neokolonialisme, met witte mannetjes die de baas komen spelen. Als chirurg leer ik ook veel van mijn Congolese collega’s.”
Hoe ver ligt Beni van het oorlogsgebied?
“Twintig, dertig kilometer. Je moet je dat niet als een oorlogsfront voorstellen. Als je in Beni rondloopt, voel je de oorlog niet.
“Ik ben het gewend om in een oorlogsgebied te opereren, ik ben zelf al twee keer bijna doodgeschoten. In dat perspectief vind ik Beni een rustige stad.
“Het risico heeft niet direct met de oorlog te maken, maar met de extreme armoede die er uit voortkomt. Dan kun je je voorstellen dat iemand zegt: ‘Bij die witte docteur valt wel iets te halen.’
“Daarom moet je je laten begeleiden door mensen die goed weten waar het gevaarlijk is.”
U blijft ook zelf opereren.
“Ik sukkel met mijn rug en met een kapotte knie. Ik heb voortdurend pijn. (lacht)
“Zo gaat het vaak: bij de dokter zelf loopt de operatie niet goed af. Maar ik ga door, zolang mijn handen mij dienen.
“Ik ben een keer of zestig met Artsen Zonder Grenzen op zending geweest, en dan ben ik in de politiek gegaan. Dat liep af met een tocht door de woestijn en een dieptepunt in mijn leven
(Moreels stapte in 2000 over van de toenmalige CVP naar VLD, na een persoonlijk conflict. In 2004 keerde hij ook de Open Vld de rug toe. Hij ging in die tijd ook door een zware, persoonlijke crisis, red.).
“En zo ben ik maar weer herbegonnen, als spoedarts, dan weer als chirurg. Ik ben nog altijd lid van Artsen Zonder Grenzen. Voor mij is dat zoals familie, al ben ik zelf stilaan de grootvader. (lachje)
“Het centrum in Beni financieren we volledig met eigen fondsen. Mijn rol daarin is ook belangrijk, ik ga daar niet onnozel over doen.
“Ik ben de man die de reclame moet verzorgen. We zitten aan zo’n 20.000 giften per jaar. Dat gaat van 5 euro tot 10.000 euro.
“Er zijn ook ondernemers die ons discreet helpen. Eentje heeft 600.000 euro gegeven, de ander betaalt het transport van alle containers die we naar daar sturen.
“We hebben zopas met onze kinderen een stichting in mijn naam opgericht, zodat het werk kan voortgaan als ik er niet meer ben.”
U moet dus op uw woorden letten?
“Mensen kennen mij zoals ik ben. Je kunt alleen fondsen werven als je ergens voor staat. Er zijn vast ook mensen die vinden dat ik altijd zelf in de belangstelling wil staan. Ik heb daar vrede mee.
“Wat hopelijk wel aan mij plakt, is eerlijkheid. Dat was mijn probleem in de politiek.
“Ook over de situatie in Congo ga ik niet zwijgen. Eigenlijk is Congo rijker dan West-Europa: koper, coltan… het zit er allemaal in de grond.
“Helaas is er meer illegale dan legale handel naar landen als Rwanda, Oeganda of Kenia. En van daaruit worden dan al die grondstoffen legaal doorverkocht.
“De grootste uitvoerder is nu Rwanda, terwijl er geen gram coltan in Rwandese grond zit. Komiek, hè?”
Ziet u een uitweg voor Congo?
“De huidige president Félix Tshisekedi probeert wat dingen, maar hij heeft geen middelen, terwijl de corruptie voortwoekert.
“Oorlogsgeweld en corruptie vreten het land van binnenuit op.
“Toch heb ik hoop. Omdat de bevolking na decennia slecht bestuur een bijzondere creativiteit aan de dag legt.
“Congo is een echte volksdemocratie. De mensen trekken er hun plan. Ze verwachten niets meer van de politiek.”
Hoe gaat u zelf om met die cultuur van geweld en corruptie?
“Ik heb een aversie tegen wapens. Ik heb alles geopereerd, van slachtoffers van chemische bommen tot machete-aanvallen. Dus geen wapens in mijn buurt, dank u.
“Voorts moet je meteen de lijn trekken: niet meedoen aan corruptie. Zodra je in dat circuit verzeilt, kom je er nooit meer uit.
“Voorlopig werkt het. We worden beschermd door de civiele maatschappij. Ze noemen mij Le blanc of Le vieux. Hier is dat een verwijt, daar een eretitel.”
U noemt de oorlog een van de bloedigste conflicten in de wereld.
“We zitten inmiddels boven de 7 miljoen slachtoffers plus 6 miljoen vluchtelingen. Hoe zou u dat noemen?
“Ik gebruik dezelfde woorden als in 1994 voor de genocide in Rwanda. Er is een afwezigheid van betrokkenheid vanwege de internationale gemeenschap. Zo word je medeplichtig aan wat daar gebeurt.”
Beeld Eva Beeusaert
Wat moet er dan wel gebeuren?
“Ik denk dat we naar een eenmalige grote operatie moeten gaan, met militaire aanwezigheid gedurende een beperkte periode, om de conflicten lam te leggen.
“En dan zou je met geld van de EU elke inwoner in Noord-Kivu een minimaal basisinkomen moeten geven, laten we zeggen 6 dollar (omgerekend 5,4 euro) per persoon.
“Op die manier geef je de mensen de kans om met iets anders dan met oorlog geld te verdienen.”
Waarom wordt dat niet geprobeerd?
“De commerce draait hè? De Amerikaanse bedrijven kunnen hun deals sluiten, de Russen zijn aanwezig, China heeft een dikke vinger in de pap…
“Vanuit economisch opzicht is er voor die landen geen stimulans om iets te veranderen. De mensen in Oost-Congo hebben blijkbaar geen mensenrechten.”
Wat blijft het meeste bij van alle oorlogsgeweld dat u hebt gezien?
“Er is één moment waaraan ik nog elke week terugdenk. Halabja, de Koerdische stad die Saddam Hoessein in 1988 met saringas heeft gebombardeerd.
“In een paar seconden werd zo goed als al het leven er vernietigd. Samen met een collega waren wij als eerste ter plekke, twee dagen na het bombardement.
“Denk aan een hedendaags Pompeï. Een kind dat naast zijn voetbal op de grond lag, gewoon, poef gestikt. Een taxichauffeur aan het stuur van zijn wagen, vrouwen aan hun fornuis. Mensen die geprobeerd hadden uit een bus te ontsnappen, met dertig lijken op elkaar…
“Het heeft mijn leven voorgoed getekend. Dat zit niet in mijn software, het zit in mijn hardware.”
Kreeg u daarna psychologische bijstand?
“Dat bestond nog niet. Wij waren pioniers in humanitaire hulpverlening.
“Als ik terugkeerde naar België, keken sommige collega’s me scheef aan. Die zendingen, dat vonden ze maar humanitair toerisme.
“Al mijn collega’s bij Artsen Zonder Grenzen van toen hebben daar wel iets aan overgehouden. Een aantal verzonk in depressies, twee anderen pleegden zelfmoord. En ik, ik heb mijn eetprobleem.
“Ik wil hier niet de oud-strijder uithangen en met mijn oorlogslittekens uitpakken, maar bij al dat geweld kun je niet ongedeerd blijven.
“Mijn vorm van anorexia is anders dan het psychisch lijden dat bij vele jonge vrouwen de trigger is.
“Het is een uiting van posttraumatische stress die blijft voortduren. Maar als je dat overwint, kom je ook daar weer sterker uit.”
En uw gezin?
“Het hele gezin heeft mee de impact gevoeld, ook de kinderen. Dat is onmiskenbaar zo. Maar goed, we zijn deze maand 50 jaar getrouwd. Mijn vrouw kent me ondertussen wel. Ze heeft me altijd gesteund.”
BIO
- Geboren op 4 december 1949
- Medeoprichter van de Belgische afdeling van Artsen Zonder Grenzen
- Was als chirurg actief in verschillende oorlogsgebieden
- Bezieler van Unichir, gespecialiseerd zorg- en opleidingscentrum voor chirurgie en verloskunde in Beni, Congo
- Stapte in 1995 in de politiek, voor CVP
- Stapte in 2000 over naar VLD, na een persoonlijk conflict. In 2004 keerde hij ook Open Vld de rug toe
- Hij ging in die tijd ook door een zware, persoonlijke crisis
- Werd dit jaar tot Commandeur in de Kroonorde benoemd
U hebt ook zelf oog in oog met de dood gestaan.
“In Sarajevo kreeg ik bijna een kogel in mijn hoofd. Ik noem dat mijn voorlaatste levensminuten.
“We zaten met vier in de wagen, maar de sluipschutters mikten op mij, als voorzitter van Artsen Zonder Grenzen.
“We maakten deel uit van een konvooi van de VN maar alleen onze wagen werd bij het vertrek uit Sarajevo beschoten. Onze auto was volledig doorzeefd, zelfs het pakje sigaretten op de hoedenplank.
“Op zo’n moment zie je je leven in een paar seconden voorbijtrekken.
“Ook Somalië heeft me getekend. Ik moest er een strijder opereren, een jongen van 18 met een kogel in de buik. Twee dagen later zag ik hem weer in een tank rondrijden. Toen dacht ik: waar ben ik hiermee bezig?
“Humanitaire hulp is een onmisbare, ethische plicht, maar ze lost niets op.
“Toen heb ik gezegd: ik wil in de politiek, want ik wil dingen oplossen.”
Toch bent u naar de humanitaire hulp teruggekeerd.
“Ik ben nooit cynisch geworden. Alle patiënten zijn me even dierbaar. Zij geven energie. Ik vergelijk het soms met de rugwind die je voelt als je hier in Oostende op de dijk loopt. Het is een kracht, een wil die sterker is dan jezelf.
“Als ze me voor een conflictgebied zouden oproepen, vertrek ik meteen. Nog altijd. Je werkt daar voor mensen die alles kwijt zijn.
“Als ik daaraan denk, kan ik kwaad worden op het gezeur hier.
“We hebben hier de beste sociale zekerheid ter wereld, en nog is het niet goed. Dat kost belastinggeld, ja. En dan?”
Het contrast tussen dit restaurant en het leven ginds is ook groot.
“Mensen mogen luxueus leven. Ik ga niet tegen mensen zeggen dat ze geen biefstuk mogen eten omdat ze elders honger lijden. Het ene verhelpt niets aan het andere. Maar mensen mogen zich wel bewust zijn van de welvaart hier.”
Zelf bent u van het sobere type.
“Mijn enige verwennerij is slagroom. (lacht) Daar kan ik niet van afblijven. Ik kom met weinig toe, maar ik voel me daardoor niet beter of slechter dan een ander. We wonen gewoon in een vroegere sociale woning.
“Ik zou het erg moeilijk vinden om bij de mensen sponsorgeld te vragen en ondertussen zelf in luxe te zwemmen.”
Veel van uw collega-chirurgen behoren wel tot de hogere inkomens.
“Ik heb niet het gevoel dat ik iets mis. Ik heb altijd tegen officiële tarieven in een publiek ziekenhuis gewerkt, en vaak ook vrijwillig. Ik voel me rijk op mijn manier.
“Als ik met de auto onderweg ben, stop ik graag in de tankstations langs de autostrade voor een koffie en een babbel.
“Een tip: in Jabbeke hebben ze de beste koffie van de hele snelweg. Ze kennen mij daar al. Zalig toch?”
U komt uit de Franstalige Gentse bourgeoisie. U leek niet echt voorbestemd voor dit leven.
“Ik kijk niet met een gevoel van groot geluk terug op mijn jeugd. Thuis boterde het niet goed. Ik ben enig kind, dus dan voel je dat wel. Er was weinig warmte in ons gezin, mijn vader is gestorven toen ik nog maar 17 was.
“Geneeskunde was een openbaring: mensen weer beter maken. Maar het humanitaire aspect ontbrak.
“Begin jaren 1970 trok ik naar Parijs om me te specialiseren en daar was toen juist opgericht. Dat was een aha-erlebnis.”
Wat trok u er zo in aan?
“De avonturiersgeest, de zucht naar het onbekende en het exotische. Noem het gezonde nieuwsgierigheid. We trokken naar het buitenland om mensen in nood te helpen. Dat gaf een enorme ethische voldoening.
“Voor een chirurg speelt dat nog feller dan voor een andere dokter. Als chirurg krijg je een mens voor je die bereid is zijn fysieke integriteit in de handen te leggen van iemand die hij niet kent. Dat creëert een speciale band. Dat gaat zonder grote woorden, maar elke chirurg zal u dat bevestigen.” (valt even stil)
Het raakt u om dat te zeggen?
“Omdat ik besef dat mijn tijd bijna voorbij is. Als ik hier nu recht zou staan en zou vragen wie zich door een man van 74 wil laten opereren, hoeveel vingers gaan er dan in de lucht, denkt u?
“De dag nadert dat ik voor een complicatie sta die ik zelf niet meer kan oplossen. Diezelfde avond stop ik ermee, ik zweer het.”
Het gesprek valt even stil. Een dienster ruimt borden af, Reginald Moreels verkiest een koffie met (veel) slagroom boven een hoofdgerecht, en dus is het tijd voor koffie.
Vooraf had hij laten weten dat hij niet alleen over zichzelf en Congo maar ook over de rest van de wereld, van Gaza tot Vlaanderen, zijn licht wilde laten schijnen.
Gaza dus.
“Wat daar nu gebeurt, is niet in te beelden”, zucht Moreels, die ook in die regio ervaringsdeskundige is.
“Wat Hamas gedaan heeft, is schandalig en niet te rechtvaardigen, maar de reactie van de Israëliërs is totaal disproportioneel.
“Israël is met een etnische zuivering in Gaza bezig.”
Sommigen zeggen: een genocide.
“Je moet opletten met grote woorden en op het terrein maakt het weinig verschil.
“Een Palestijns kind dat vermoord wordt, is niet meer of minder dood afhankelijk van de juridische terminologie. Maar een etnische zuivering: zeker.
“Dan is de grens met volkerenmoord altijd dun. Men heeft het altijd over de terreur van Hamas, maar wat Israël doet, is ook terrorisme. Staatsterrorisme.
“Dat zal een internationale schandvlek blijven omdat men niets gedaan heeft om Israël tegen te houden.”
U vindt dat de Palestijnen een eigen staat moeten krijgen?
“Natuurlijk hebben de Palestijnen daar recht op, maar een vreedzame oplossing is verder weg dan ooit.
“Ik heb nog reizen begeleid voor het Davidsfonds naar Israël en de Palestijnse gebieden en je zag het gewoon misgaan. Elk jaar kwamen er wat Joodse nederzettingen bij.
“Er is geen territorium meer voor een Palestijnse staat, omdat de kolonisten het land sluw hebben ingepalmd. (begint een kruisraster op een papieren servet te tekenen)
“Heel dat land van de Palestijnen is doorkruist door een rooster.”
De acties van Hamas bemoeilijken de Palestijnse zaak wel.
“Je gaat mij over die terreuracties nooit een goed woord horen zeggen, maar die acties komen wel ergens vandaan.
“Als jij permanent via nederzettingen een land koloniseert en de watertoevoer en de elektriciteit van de bevolking rantsoeneert, kun je een reactie verwachten.
“Er is in de Israëlische politiek bijna geen politicus meer die dat durft te erkennen.
“Van Netanyahu gaan we toch geen evenwichtig vredesakkoord verwachten? Die man moet naar het Internationaal Strafhof in Den Haag.”
U pleit voor actieve geweldloosheid. Wat betekent dat als je bijvoorbeeld een Palestijn of een Oekraïner bent?
“Ik ben geen pacifist. Ik ben een actieve, geweldloze militant, volgens het motto van Gandhi:
‘Facing injustice sometimes you have to use violence above cowardice.’
“Mocht ik ooit in Palestina geleefd hebben, dan was ik ook een vrijheidsstrijder. Maar ik zou nooit meedoen met Hamas-terreur.
“Ik zou nooit een medemens kunnen vermoorden, maar wel actief strijden voor de bevrijding van mijn land. Je kunt burgerlijke ongehoorzaamheid organiseren met protestmarsen.”
Een protestmars in Kiev had Poetin niet tegengehouden.
“Dan ga ik aan de kant van het verzet staan. Ik zou zelf geen wapen kunnen dragen, maar ik heb meer begrip voor mensen die af en toe met een wapen reageren dan voor wie altijd laf blijft zwijgen.”
U bent nochtans kritisch voor de tendens naar herbewapening in Europa.
“Met megalomane politici zoals Poetin moet je voorzichtig zijn, maar ook met hen valt er te praten.
“Wat is het alternatief? Elkaar doodvechten? Een nieuwe Honderdjarige Oorlog?
“Die oorlog is verschrikkelijk, een terugkeer naar de loopgraven.
“Het idee dat we dat maar moeten accepteren doet me revolteren. Rusland gaat niet weg. We zullen daar altijd moeten mee samenleven.”
Ga je nu met Poetin aan tafel, dan verliest Oekraïne sowieso.
“Waarover zullen die gesprekken gaan? Over de Donbas. Ik vind niet dat Poetin zijn zin moet krijgen, maar is het nu totaal onmogelijk om daar een akkoord over te vinden? Moet daarom heel Europa in een wapenwedloop meehollen?
“Je mag je stilaan toch afvragen of het de wapenindustrie niet is die die hele oorlog in gang houdt.”
Er schuilt nog altijd een politicus in u, maar een comeback zit er niet in?
“Ik snap de frustratie en het cynisme van parlementsleden, die vaak weinig in de pap te brokken hebben.
“Ik heb het geluk gehad dat ik destijds snel in de regering geraakt ben. Ik zat er tussen titanen, zoals Jean-Luc Dehaene. Ze vloekten en ze tierden, maar op het einde primeerde het staatsbelang.
“Dan is de huidige generatie politici een stoet van dwergen.
“Het ego van een Dehaene was veel kleiner dan dat van bepaalde partijvoorzitters nu.”
U bent erg kritisch over de impact van het rechts-nationalisme op de Vlaamse politiek.
“Ik heb niks tegen meneer De Wever en zijn partij. Maar die verrechtsing van de maatschappij, daar heb ik een groot probleem mee, ja.
“Er is een tendens naar een zeker fascisme. Het idee van ‘één volk, één leider’ is terug.
“Als je nu aan mensen zou vragen: die mensen met een ander kleurtje, mogen we die discrimineren? Dan zouden er velen ja zeggen. Dat maakt me bang.
“Als radicaal-rechts hier ooit aan de macht komt, word ik ook een verzetsstrijder.
“Ik pleit voor een links front, zoals in Frankrijk. De PVDA, Vooruit en Groen zouden dat hier ook moeten proberen, maar ze komen niet overeen. En dus krijgt rechts de macht in handen.
“Wat betekent: afbraak van de civiele maatschappij.”
Voelt u zich nog thuis bij cd&v?
“Cd&v heeft een groot stuk van haar waarden verloochend. Er is vandaag geen plaats meer voor linkse christendemocraten in de partij.
“De manier waarop zij omgaat met migratie, is voor mij onbegrijpelijk. Dat staat zo ver af van het evangelie.
“Was ik staatssecretaris voor Migratie, ik zou geen oog dichtdoen mochten er asielzoekers op straat slapen. Ik zou dag en nacht zelf opvang gaan zoeken.”
Bent u nog lid van cd&v?
“Neen, ook niet van een andere partij. Ik voel wel een zekere sympathie voor wat ik doe vanuit Groen of de PVDA.
“Als je mijn parcours volgt, weet je dat ik altijd voor geneeskunde voor het volk heb gestaan: generische geneesmiddelen promoten, vechten tegen het monopolie van de grote farmabedrijven…”
Nu klinkt u als een PVDA’er.
“Ik blijf een linkse christendemocraat. Ik heb respect voor het PVDA-programma, maar ik ben geen communist. Ik ben een linkse personalist.
“Een mens wordt pas mens in relatie tot een ander mens en zijn omgeving: dat is de kern van mijn socio-radicaal engagement.
“De particratie is de toxische factor in de democratie. Wie heeft de grootste macht in het land? De partijvoorzitter, die niet verkozen is door u of mij.
“Je kunt als partijvoorzitter de slechtste uitslag uit de geschiedenis van de partij halen, zoals de cd&v, en toch blijven zitten en mee de koers van het land bepalen. Is dat normaal?”
Begrijpt u dat zoveel mensen op het Vlaams Belang stemmen?
“Ik heb empathie voor mensen die in wijken wonen waar in korte tijd veel migranten komen wonen en die zich een vreemde in hun eigen straat voelen.
“Dat komt natuurlijk ook doordat ons land geen visie op migratie heeft.
“Je zou de instroom van nieuwkomers kunnen spreiden over het land in plaats van die te concentreren. Ik snap dat de mensen in die wijken het daar lastig mee hebben.
“Vlaanderen is een welvarende, ondernemende regio. We mogen trots zijn op onze familiebedrijven. Maar er is ook andere welvaart, die van de superrijken die door speculatie op de beurs alleen maar rijker worden. Die inkomensongelijkheid vind ik niet aanvaardbaar.
“Te weinig geld is schandalig, maar te veel geld is soms onbetamelijk.”
U bent dus toch een communist?
“Geen communist, maar Marx is een inspiratiebron.
“Als je het evangelie leest, moet je besluiten dat Jezus Christus ook een soort marxist was. Iemand die permanent voor de zwakkeren opkwam en de hogere machten in hun hemd zette.
“Maar het marxisme is geperverteerd door het communisme met zijn nomenklatoera, die alle macht en rijkdom monopoliseerde.”
Tot slot. Wat wilt u nog bereiken?
“Ik heb nog één droom. Ik zou graag in de gevangenis werken, als een soort pastor.
“Ik voel me verwant met mensen die in de marginaliteit verzeild zitten. Mijn levensweg is ook van het uitgestippelde pad gesukkeld, me nuttig maken voor mensen in een zwakke positie is wat mij existentieel beroert. Hoe de mens bekwaam is tot het allerbeste, maar ook tot het slechtste.
“Hoe is het mogelijk dat mensen elkaar zo veel leed kunnen berokkenen? Dat wil ik proberen begrijpen.”
En uw vrouw wil niet dat u een rustiger hobby zoekt?
“Ze weet wel beter. Als ik niets meer te doen heb, stort ik ineen. (lacht)
“Ik ben nog altijd een stuk jonger dan Joe Biden en Donald Trump, ik hoef dus nog niet te stoppen.
“Als je zeven jaar lang een tocht door de woestijn hebt moeten maken, word je nederig. Ik kan eerlijk naar mezelf kijken.
“Ik ben ambitieus geweest en soms ook mediageil. Maar nu, na al die jaren, is mijn enige ambitie nog om een paar mensen wat gelukkiger te maken.”
Is dat niet de rode draad in al uw werk?
“Ik heb altijd geprobeerd authentiek te zijn. Ik heb mijn ideeën, en ik kom daar voor uit.
“Ik zal me blijven verontwaardigen. Sociaal engagement is mijn brandstof. Een licht ontvlambare brandstof…
“Mensen mogen kappen op mij, maar de richting van mijn engagement zal niet veranderen.
“Ik verander misschien van partij, maar dan is de vraag: ben ik veranderd of zijn zij veranderd?”
Lees ook
Tip hieronder Reginald Moreels of Strandgesprekken in en lees meer berichten
Bron: De Morgen