Thomas Friedman is columnist bij The New York Times. Hij ziet hoe Donald Trump zijn eigen land, en daarmee ook vele andere, in ijltempo in de vernieling rijdt.
Thomas Friedman – De Morgen
15 maart 2025
Leestijd: 9 min
Als u in de war bent door de zigzaggende strategieën van president Trump over:
- Oekraïne
- Canada
- Groenland
- De Golf van Mexico
- Het Panamakanaal
- Invoerrechten
- Microchips
- Een heleboel andere kwesties
dan is dat niet uw schuld.
Het is de zijne.
Wat u ziet, is een president die zich opnieuw verkiesbaar stelde om strafrechtelijke vervolging te vermijden en wraak te nemen op mensen die hij ten onrechte beschuldigde van het stelen van de verkiezingen van 2020.
Hij had nooit een samenhangende visie op de grootste trends in de wereld van vandaag en hoe Amerika daar het beste op kon inspelen om te floreren in de 21e eeuw.
Dat was niet de reden waarom hij zich kandidaat stelde.
En zodra hij won,
haalde Trump zijn oude obsessies en grieven terug – met tarieven en Vladimir Poetin en Volodymyr Zelensky en Canada.
Hij bemande zijn regering met een buitengewone hoeveelheid extreme ideologen die aan één overheersend criterium moesten voldoen: loyaliteit.
Eerst en vooral loyaliteit aan Trump en zijn grillen, boven de grondwet, boven de traditionele waarden van het Amerikaanse buitenlands beleid en boven de basisprincipes van economie.
Het resultaat is wat u vandaag ziet:
een krankzinnige cocktail van:
- Aan-en-uit tarieven
- Aan-en-uit aan hulp voor Oekraïne
- Aan-en-uit bezuinigingen in overheidsdepartementen
- Aan- en uit bezuinigingen in programma’s, zowel binnenlands als buitenlands
Tegenstrijdige decreten die allemaal worden uitgevoerd door kabinetssecretarissen en stafleden die verenigd zijn in de angst om getwitterd te worden door Elon Musk of Trump als ze afwijken van de beleidslijn die in de afgelopen vijf minuten ongefilterd uit de sociale mediafeed van onze Grote Leider is gekomen.
‘Trump had nooit een samenhangende visie op de grootste trends in de wereld van vandaag en hoe Amerika daar het beste op kon inspelen’
Vier van dit soort jaren gaat niet werken, mensen.
- Onze markten zullen een zenuwinzinking krijgen door de onzekerheid
- Onze ondernemers zullen een zenuwinzinking krijgen
- Onze fabrikanten zullen een zenuwinzinking krijgen
- Onze investeerders – in binnen- en buitenland – zullen een zenuwinzinking krijgen
- Onze bondgenoten zullen een zenuwinzinking krijgen
- We zullen de rest van de wereld een zenuwinzinking bezorgen
Je kunt geen land leiden,
je kunt geen Amerikaanse bondgenoot zijn,
je kunt geen bedrijf leiden of een langdurige Amerikaanse handelspartner zijn als de Amerikaanse president in korte tijd:
- Oekraïne bedreigt
- Rusland bedreigt
- Zijn dreigement aan Rusland intrekt
- Dreigt met enorme tarieven voor Mexico
- Dreigt met enorme tarieven voor Canada
- Die tareicen – opnieuw – uitstelt
- De tarieven voor China verdubbelt
- Dreigt met nog meer tarieven voor Europa en Canada
Topfunctionarissen van onze oudste bondgenoten zeggen dat ze vrezen dat we niet alleen instabiel worden, maar zelfs hun vijand.
De enige die met fluwelen handschoenen wordt behandeld, is Poetin. Amerika’s oude vrienden zijn in shock.
Omringd door jaknikkers
Maar hier is Trumps allergrootste leugen:
hij beweert dat hij een economie in puin heeft geërfd en dat hij daarom niet anders kan.
Onzin.
Joe Biden heeft veel dingen verkeerd gedaan, maar tegen het einde van zijn ambtstermijn, met de hulp van een wijze Federal Reserve, was de Biden-economie eigenlijk in vrij goede vorm en op de juiste weg.
Amerika had zeker geen globale tariefschok therapie nodig.
We moesten zeker het handelsonevenwicht met China aanpakken – Trump had daar altijd al gelijk in – maar dat was eigenlijk het enige urgente agendapunt.
We hadden dat kunnen doen met gerichte tariefverhogingen tegen Peking,
in coördinatie met onze bondgenoten.
Zo krijg je Peking in beweging.
Economen vrezen nu dat de grote onzekerheid die Trump in de economie injecteert,
de rentetarieven om de verkeerde redenen kan doen dalen.
Zoveel onzekerheid drukt bij investeerders de groei, zowel hier als in het buitenland.
Of we zouden een nog slechtere combinatie kunnen krijgen: de combinatie van stagnerende groei en inflatie – door de vele tarieven – beter bekend als stagflatie.
Dit is onzekerheid die tot op het bot snijdt, onzekerheid die voortkomt uit het zien van een wereld die we 80 jaar lang hebben gekend, nu ontwricht door de machtigste speler, die niet weet wat hij doet en omringd wordt door jaknikkers.
De wereld heeft sinds 1945 kunnen genieten van een buitengewone periode van economische groei en van de afwezigheid van oorlogen tussen grote mogendheden.
Natuurlijk was het niet perfect en waren er veel moeilijke jaren en landen die achterbleven. Maar in het grote geheel van de wereld geschiedenis zijn deze 80 jaar opmerkelijk vredig en welvarend geweest voor veel mensen, op veel plaatsen.
‘Hier is Trumps allergrootste leugen: hij beweert dat hij een economie in puin heeft geërfd en dat hij daarom niet anders kan. Onzin’
En de hoofdreden dat de wereld was zoals hij was, was omdat Amerika was zoals het was.
Dat Amerika werd samengevat in twee regels uit de inaugurele rede van John F. Kennedy op 20 januari 1961:
“Laat elke natie weten, of ze ons nu goedgezind is of niet, dat wij elke prijs zullen betalen, elke last zullen dragen, elke ontbering zullen doorstaan, elke vriend zullen steunen en elke vijand zullen bestrijden om het voortbestaan en het succes van de vrijheid te verzekeren.”
En:
“Dus, mijn mede-Amerikanen, vraag niet wat uw land voor u kan doen, maar wat u voor uw land kunt doen. Mijn medeburgers van de wereld, vraag niet wat Amerika voor u zal doen, maar wat wij samen kunnen doen voor de vrijheid van de mens.”
Trump en zijn inhoudsloze vicepresident, JD Vance, hebben deze oproep van Kennedy volledig op zijn kop gezet.
De Trump-Vance-versie luidt:
“Laat elke natie weten, of ze ons nu goedgezind is of niet, dat het Amerika van vandaag geen prijs zal betalen, geen last zal dragen, geen ontbering zal doorstaan, en dat het elke vriend zal verlaten en elke vijand zal omarmen om het politieke voortbestaan van de Trump-regering te verzekeren. Zelfs als dat betekent dat vrijheid overal wordt opgegeven waar dat voor ons winstgevend of handig is.”
En:
“Dus, mijn mede-Amerikanen, vraag niet wat uw land voor u kan doen, maar wat u kunt doen voor president Trump. En mijn medeburgers van de wereld, vraag niet wat Amerika voor u zal doen, vraag hoeveel u bereid bent te betalen voor Amerika om uw vrijheid te verdedigen tegen Rusland of China.”
Wanneer een belangrijk land als Amerika − een land dat sinds 1945 de cruciale stabiliserende rol heeft gespeeld via instellingen zoals
- De NAVO
- De Wereldgezondheidsorganisatie
- De Wereldbank
- De Wereldhandelsorganisatie
en ja, een land dat een groter aandeel heeft betaald dan anderen om de taart veel groter te maken, wat ons het meest ten goede kwam omdat wij het grootste stuk hadden − wanneer zo’n land plotseling van die rol afwijkt en een roofdier wordt binnen dit systeem,
pas dan maar op.
Isolationist-imperialist
Voor zover Trump een heldere, consequente buitenlandsebeleidsfilosofie heeft getoond, is het er een waarover hij nooit campagne heeft gevoerd en waarvoor geen historisch precedent bestaat.
“Trump is een isolationist-imperialist”, zei Nahum Barnea, een columnist voor de Israëlische krant Yedioth Ahronoth,
onlangs tegen me.
“Hij wil alle voordelen van het imperialisme, inclusief jullie grondgebied en jullie mineralen, zonder Amerikaanse troepen te sturen of enige compensatie te betalen.”
Ik zou de filosofie van het buitenlands beleid van Trump geen containment of engagement willen noemen, maar smash and grab.
Trump wil een geopolitieke winkeldief zijn.
Hij wil zijn zakken vullen met Groenland, Panama, Canada en Gaza.
Hij wil gewoon uit de schappen graaien,
zonder te betalen, en dan terugrennen naar zijn Amerikaanse schuilplaats.
Onze naoorlogse bondgenoten hebben dit Amerika nog nooit gezien.
‘Trump wil een geopolitieke winkeldief zijn. Hij wil zijn zakken vullen met Groenland, Panama, Canada en Gaza, gewoon uit de schappen graaien, zonder te betalen’
Als Trump Amerika een draai van 180 graden wil laten maken, is hij ons en het land een samenhangend plan verschuldigd, gebaseerd op degelijke economie en een team dat de beste en slimste mensen vertegenwoordigt, niet de meest slaafse volgers en
right-wing woke.
Hij is ons een uitleg verschuldigd over hoe het zuiveren van deskundig personeel van belangrijke administraties die de natie draaiende houden, of het nu gaat om het ministerie van Justitie of de federale belastingdienst, en het benoemen van randdebielen op sleutelposities goed is voor het land en niet alleen voor hemzelf.
En bovenal is hij elke Amerikaan, ongeacht van welke partij, een basisvorm van menselijk fatsoen verschuldigd.
De enige manier waarop een president überhaupt kans maakt om zo’n radicale koerswijziging te laten slagen, of zelfs een minder ingrijpende, is door zijn tegenstanders tegemoet te komen en op zijn minst te proberen hen in het proces mee te nemen.
Ik begrijp het, ze zijn boos. Maar Trump is president. Hij zou boven hen moeten staan.
Maar helaas, dat is niet des Trumps.
Wat Leon Wieseltier ooit zei over Benjamin Netanyahu, geldt nu dubbel voor Trump:
“Hij is zo’n kleine man, in zo’n grootse tijd.”
Als er iets is dat mij vandaag het meest terneer drukt in contrast met Kennedy’s inaugurele rede, dan is het Lincolns toespraak van januari 1838 tot het Young Men’s Lyceum in Illinois.
Het achtervolgt mij, met name zijn waarschuwing dat de enige macht die ons kan vernietigen wijzelf zijn, door ons misbruik van onze meest gekoesterde instituties en van elkaar.
Lincoln vroeg:
“Op welk moment kunnen we dan gevaar verwachten?”
Zijn antwoord:
“Ik antwoord: als het ons ooit bereikt, moet het uit onszelf ontstaan. Het kan niet van buitenaf komen. Als vernietiging ons lot is, dan moeten wij zelf de auteur en volbrenger ervan zijn.
Als een natie van vrije mensen moeten we voor altijd voortbestaan of door zelfmoord ten onder gaan.”
Als die woorden u niet ook achtervolgen,
dan hebt u niet goed opgelet.
© The New York Times
Overzicht
Lees alle berichten in deze categorie
Bron: De Morgen