Tuly Salumu is schrijfster, Bintje is haar debuutroman. Haar column verschijnt tweewekelijks. Ze verbaast zich over het welvaartschauvinisme in Vlaanderen.
Tuly Salumu – De Morgen
13 juni 2024
Denk aan je portemonnee en stem met je verstand. Het is een samenvatting van het discours waarmee N-VA de verkiezingen heeft gewonnen, en het doet me denken aan een bezorgd bericht dat ik vorige week kreeg van de juf van mijn zoon.
Ze had tijdens de speeltijd opgemerkt dat twee kinderen aan de haal waren gegaan met zijn fruitdoosje. Later bleek dat zijn klasgenootjes ook regelmatig koeken bij hem aftroggelen. Volgens de juf durft hij dat niet te weigeren uit schrik om hen boos te maken.
“We hebben dit besproken in de klas en ik heb duidelijk gemaakt dat ze niet bij elkaar om koekjes mogen bedelen”, zei ze.
“Maar daarnaast is het belangrijk dat hij leert om voor zichzelf op te komen.”
Mijn moederhart brak. De angst die ik al een tijd koesterde, kwam eindelijk uit.
Mijn zoon is acht jaar geleden bleek en blauw geboren. Tijd en boterhammen hebben hem grootgebracht tot de bevlogen jongen die hij vandaag is. Zijn kwetsbaarheid schuilt niet langer in zijn voorkomen, maar in zijn grenzeloze zorgzaamheid en empathie.
Ik heb altijd geweten dat er op een dag misbruik van zou worden gemaakt en dat ik hem als moeder zou moeten tonen hoe hij zich hiertegen kan beschermen.
Dus toen hij op de dag van het bezorgde bericht thuiskwam, sprak ik hem er meteen over aan. Ik zei dat hij in de eerste plaats voor zichzelf moest opkomen en dan pas aan anderen mocht denken. Maar de woorden waren mijn mond nog niet uit of ik twijfelde er al aan. Was dat de beste levensles die ik hem kon leren?
Het succes van de verkiezingsslogan ‘Voor Vlaamse welvaart’ van N-VA lijkt een goede graadmeter voor de legitimiteit van dat advies.
“De hardwerkende Vlaming is de meest gepluimde kip van allemaal”, volgens voorzitter Bart De Wever.
Maar in dat wereldbeeld herken ik me niet. Het is een opgestoken middelvinger naar de rest van de wereld, een fluim in het gezicht van de mensen die moeten overleven in oorlogsgebieden en hongersnoden, soms in regio’s waar we in het verleden zelf een bedenkelijke rol hebben gespeeld.
We behoren tot de rijkste landen ter wereld. Een doorsneegezin in het Vlaams Gewest heeft een netto-inkomen van 2.729 euro per maand. Is het dan niet tenenkrommend dat het succesvolste thema deze verkiezingen onze eigen welvaart was?
Ik besef dat ik makkelijk praten heb. Ik zit in een comfortabele socio-economische positie: ik heb een diploma, een mooi koophuis met een tuin en een man die fulltime werkt.
En mocht het door mijn weinig winstgevende schrijverscarrière toch ooit mislopen, dan heb ik nog altijd een ouderlijk vangnet.
Dat mensen in armoede stemmen met het oog op hun portemonnee begrijp ik volkomen. Al is dat paradoxaal genoeg voor hen vaak minder evident.
Het is wetenschappelijk bewezen dat je scholingsgraad een effect heeft op je politieke kennis en dat lager geschoolde mensen meer kans hebben om in armoede te belanden.
De rijkste mensen hebben doorgaans ook de meeste kennis over de geplogenheden van ons politiek systeem. Zo wordt de kloof tussen rijk en arm steeds groter.
We zijn allang niet meer het Arm Vlaanderen dat schrijvers Reimond Stijns en Isidoor Teirlinck eind negentiende eeuw in hun roman schetsten.
Er zijn veel huishoudens die het, ondanks de hardnekkige inflatie, wel degelijk met minder kunnen doen, of die tenminste niet nóg meer nodig hebben.
Meer solidariteit, meer medemenselijkheid, zoals Stefan Hertmans het een tijdje geleden in De Standaard formuleerde.
Had dat geen verkiezingsthema kunnen zijn?
Ik denk niet dat ik de enige ben die meer verlangt van de politiek dan alleen maar de retoriek van het welvaartschauvinisme, een begrip dat ik dankzij onderzoeker Pascal Debruyne heb leren kennen en dat wijst op het feit dat welvaart alleen ten goede zou mogen komen aan ‘de eigen mensen’ en niet aan nieuwkomers.
Mijn zoon is nog jong. En ik ben ook maar een kind van mijn tijd. De kans is groot dat ik hem nog vaak zal aansporen om minder lief, minder braaf en minder vrijgevig te zijn, in een poging om hem klaar te stomen voor de harde, vaak oneerlijke maatschappij waarin we leven.
Maar diep vanbinnen maakt zijn zachtheid, zijn bereidheid tot delen, soms zelfs ten koste van zichzelf, me ook heel erg trots.
Tuly Salumu is schrijfster, Bintje is haar debuutroman. Haar column verschijnt tweewekelijks.
Lees ook
Bron: De Morgen