Walter Zinzen is oud-journalist bij de openbare omroep VRT. Hij ziet hoe de particratie weer hoogtij viert na de laatste verkiezingen in ons land.
Walter Zinzen – De Morgen
Iedereen schijnt het alweer vergeten te zijn: op 9 juni hebben we drie parlementen verkozen. Parlementen!
Volksvertegenwoordigers, geen ministers, geen partijvoorzitters.
Omdat de parlementen volgens de grondwet en volgens alle democratische principes de enige verkozen instituties zijn staan ze bovenaan in de hiërarchie. Niet de koning is de eerste burger van het land, maar de voorzitter van de Kamer.
In zijn wijsheid heeft de bedenker van de trias politica, de Franse verlichtingsfilosoof Montesquieu, het parlement de wetgevende macht genoemd en de regering de uitvoerende. (Justitie is de derde macht.)
Dat betekent dat de regering moet uitvoeren wat het parlement beslist. Maar wat zien we in ons gezegend koninkrijk in alle gewesten en op federaal niveau? Precies het tegenovergestelde.
Onze democratie is – iedereen weet het maar niemand doet er iets tegen – verworden tot een particratie.
Na iedere verkiezing viert ze weer hoogtij. Bij het regeerakkoord dat zopas in Wallonië is gesloten kwam het Waalse parlement er niet bij te pas. De onderhandelingen zijn gevoerd door de partijvoorzitters Georges-Louis Bouchez en Maxime Prévot en hun adviseurs.
Bart De Wever spreekt als formateur van de federale regering met afgevaardigden van de beoogde coalitiepartners, niet met de parlementaire fracties.
Straks worden de ministers benoemd, niet door de parlementen maar door de voorzitters. Ze hebben daartoe geen enkel mandaat.
Zeker, als alles in kannen en kruiken is mogen de parlementen hun vertrouwen geven aan de nieuw gevormde ploegen.
Wee de parlementariër die het waagt tegen het regeerakkoord te stemmen! Hij of zij mag zijn of haar plaats op de lijst over vijf jaar nu al vergeten.
Het meest nefast is de particratie geweest bij de zes staatshervormingen die we hebben ondergaan.
Wijlen Hugo Schiltz, zelf een partijvoorzitter, zei het al bij de behandeling van het zogenaamde Egmontpact in 1977: de teksten moesten met de karwats door het parlement worden gejaagd. (We hadden toen nog één enkel parlement).
Nu er weer sprake is van een staatshervorming wordt door heel wat commentatoren verwezen naar de rol die Jean-Luc Dehaene en Guy Verhofstadt als premier hebben gespeeld bij vorige hervormingen. Over de rol van de verkozen volksvertegenwoordigers rept niemand.
Daar bestaat ook geen reden toe. De zes staatshervormingen die we achter de rug hebben zijn allemaal het resultaat van onderhandelingen die in kastelen of op geheime locaties zijn gevoerd, maar nooit in het parlement.
Vandaag is er in het hele land geen zinnig mens te bekennen die er niet van overtuigd is dat we een zevende staatshervorming nodig hebben.
Maar dan een die de fouten van de vorige zes rechtzet en zorgt voor efficiënte structuren met rationele bevoegdheidspaketten.
Niet een die alleen maar als bedoeling heeft nog meer bevoegdheden naar de gewesten (lees: Vlaanderen) te loodsen.
Je houdt het toch niet voor mogelijk dat N-VA en cd&v de gezondheidszorg nog verder willen splitsen.
We hebben nu al negen ministers voor volksgezondheid. Tijdens de coronapandemie hebben we kunnen vaststellen hoe ‘efficiënt’ die knullige verdeling was, nu zou het nog ingewikkelder moeten worden?
Daarom deze bede: laat formateur De Wever doen waarvoor hij is benoemd, namelijk het vormen van een regering. En laat het hervormen van de staat nu eindelijk eens over aan de institutie die daarvoor door Montesquieu is aangewezen: het parlement.
Willen De Wever en zijn partij stappen zetten naar het confederalisme? Dat de N-VA-fractie in de Kamer dan voorstellen in die zin indient.
Willen andere partijen de volksgezondheid herfederaliseren en terugkeren naar één enkele bevoegde minister? Het parlement is er om het voorstel te bespreken.
De Kamer beschikt over een commissie Binnenlandse Zaken en een commissie Justitie.
Die twee commissies samen kunnen alle voorstellen en ideeën besnuffelen, bespreken, langs alle kanten bekijken en uiteindelijk met een meerderheid goed- of afkeuren. Ze hebben er vijf jaar de tijd voor, dus haast en spoed zijn niet vereist.
Wellicht willen ze wel eens weten hoe er over alle ideetjes wordt gedacht in de samenleving?
David Van Reybrouck staat klaar om met een panel uitgelote medeburgers bij te springen. Maar laat in hemelsnaam de partijvoorzitters erbuiten, behalve in hun functie van parlementariër.
En dan wel volgens de federale logica: voorzitters die in het Vlaamse, Waalse of Brusselse parlement zitten mogen zich in geen enkel geval bemoeien met de debatten in de federale Kamer. Niet openlijk en vooral niet achter de schermen.
Geef nu eindelijk eens aan de parlementariërs de opdracht en de tijd om te doen waarvoor ze verkozen zijn: het maken van wetten en het controleren van de regering.
Dat werk kunnen ze nu al aanvatten, ze hoeven niet te wachten tot er weer een regering met volle bevoegdheid is.
Volksvertegenwoordigers kunnen coalities sluiten met vakgenoten van andere partijen, ook als die geen deel uitmaken van de meerderheid.
Een staatshervorming – het is ten overvloede bewezen – is te belangrijk om over te laten aan toevallige meerderheden. Alleen met de inhoud van de ingediende voorstellen mag rekening worden gehouden.
De Kamerleden moeten oordelen in eer en geweten. In alle kwesties, niet alleen ethische. Dat is democratie.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind meer berichten van
Bron: De Morgen